Унификация – бұл агрегаттаумен бірге жүретін стандарттау əдісі, сонымен қатар сериялы өндірілетін автоматика құрылғыларының құрамын қысқарту мен реттеуге бағытталған. Ол параметрлер мен техникалық сипаттамалардың көп түрлілігін іс–əрекет жəне схема принциптерін қысқартуға, сонымен қатар автоматика құрылғыларының конструктивті ерекшеліктерінің орындалуына бағытталған.
Автоматика құрылғыларындағы ақпараттың сигнал–тасушылары физикалық табиғаты мен параметрлері бойынша, сонымен қатар ақпаратты көрсету формасы бойынша да ерекшеленеді. МПЖ шеңберінде автоматика құрылғыларын сериялы өндіруіне келесі типтегі сигналдар қолданылады:
электрлік сиграл (кернеу,күш жəне электрлік токтың жиілігі);
пневматикалық сигнал (сығылған ауаның қысымы);
гидравликалық сигнал (сұйықтың қысымы немесе құлама қысымы).
Сəйкесінше МПЖ шегінде автоматика құрылғыларының электрлік, пневматикалық жəне гидравликалық бұтақтары қолданылады. Автоматика құрылғыларының ең дамыған бұтағы болып электрлік бұтағы табылады. Сонымен қатар, пневматикалық құрылғылар да кеңінен қолданылады.
Пневматикалық бұтақтың дамуы түрлендірудің төмен жылдамдығымен жəне пневматикалық сигналдарды берумен шектеледі. Солай–ақ өрт жəне жарылу қаупі бар өндірістің автоматикасында пневматикалық құрылғылар бəсекелеспейді. МПЖ құрылғыларының гидравликалық бұтағы кең дамымаған.
Ақпаратты көрсету формасы бойынша сигнал аналогты, импульсты жəне кодты бола алады.
Аналогты сигнал қандай да бір физикалық параметр–тасушылық ағымдық өзгерістермен сипатталады (мысалы,электрлік кернеудің немесе токтың көп мəнділігі). Мұндай сигнал уақыттың кез–келген беріліс моментінде бола алады жəне параметрді өзгерту үшін берілген диапазон шегінде кез – келген мəнді қабылдай алады.
Импульсты сигналды уақыттың тек қана дискретті моментінде көрсететін ақпаратпен сипаттауға болады, яғни уақыт бойынша кванттау. Бұл кезде ақпарат импульстың бірдей ұзақтылығы түрінде, бірақ əртүрлі амплитудасы түрінде (сигналдың амплитудалық–иппульстық модуляциясы) немесе бірдей амплитудалы, бірақ əртүрлі ұзақтықтағы (сигналдың енді–иппульстық модуляциясы) түрінде көрсетіледі. Сигналдың амплитудалық–импульсты модуляциясы (АИМ) ақпараттың физикалық параметр–тасушылары уақыт бойынша өзгеретін кезде қолданылады. Енді–иппульсты модуляция (ЕИМ) ақпараттың физикалық параметрлері кейбір тұрақты мəндерді қабылдай алса, сол кезде қолданылады.
Кодты сигнал цифрлық ақпаратты беруге арналған импульстын күрделі тізбектелуін көрсетеді. Бұл кезде əр цифр импульстың күрделі тізбегі код түрінде көрсетіле алады, ал берілетін сигнал уақыты жəне деңгейі бойынша дискретті (квантталады) болып табылады,.
МПЖ құрылғылары ақпаратты көрсету формасы бойынша аналогты жəне дискретті–цифрлық болып бөлінеді. Соңғысына есептеуіш техниканың құрылғылары жатады. МПЖ құрылғыларындағы ақпараттың сигнал – тасушыларының барлық параметрлері мен сипаттамалары унифицирленген. Ананолгты құрылғыларда электр сигналдардың келесі түрлері қолданылады:
тұрақты ток күшін өзгерту кезіндегі сигнал (токты сигнал);
тұрақты ток кернеуін өзгерту кезіндегі сигнал;
айнымалы ток кернеуін өзгерту кезіндегі сигнал;
жиілікті электрлік сигнал.
Тұрақты токтың сигналдары жиі қолданылады. Бұл кездегі ток сигналы (қорек көзінің үлкен ішкі кедергісімен) ұзын байланыс сызықтарына ақпарат беру кезінде қолданылады.
Айнымалы токтың сигналдары ішкі байланыс сызықтарында ақпаратты түрлендіру жəне беру үшін сирек қолданылады. Бұл айнымалы токтың сигналдарын қосылу жəне айырымы кезінде синфазалық талаптарын орындау қажеттілігімен түсіндіріледі, сонымен қатар гармоника тогының сызықты емес бұрмалауын қамтамасыз ету қажет. Мұндай жағдайда осындай сигналды пайдалану кезінде электр тізбектерін гальваникалық бөлу тапсырмалары оңай жүзеге асырылады.
Электрлі жиілікті сигнал кедергіге қарсы тұратын потенциалды жоғары аналогты сигнал болып табылады. Осы сигналдың сызықты түрлендіруін алу мен жүзеге асыру белгілі қиындықтарды тудырады. Сондықтан жиілікті сигналдар кең дами алмады. Əр түрдегі сигналдар үшін олардың өзгертулеріне унифицирленген диапазон тізбегін орнатылған.
Сигналдар түрлері мен параметрлерінің стандарттары ішкі байланыс жүйесін унифицирлейді немесе автоматика құрылғыларының интерфейсі. Коммутация құрылғыларының блоктарының бір–бірімен стандартты толықтырылған (разъемдар жүйесі түрінде) мұндай унификация, басқару жүйесінің техникалық құрылғыларын проектілеу, монтаждау, коммутациялау жəне жөндеулерді максималды жеңілдетудің алғышарттарын құрады. Сонымен бірге бірдей типтегі жəне сигнал параметрлерінің диапазондары бірдей блоктар, аспаптар жəне де басқа құрылғылар кірісі мен шығысында қарапайым разъем байланыс жолымен түйістіріледі.
Функционалдық белгілері бойынша, желілік жүйелерге біріктірілген локалды ТҮАБЖ (АБЖ). ТҮАБЖ бүкіл жүйеге ортақ технологиялық параметірлерді басқаруды, бірге жұмыс істейді. Мұндай жұйелік ТҮАБЖ-ны сипаттайтың мысал, олар: жылдамдықты реттеу жұйелері, қалыңдықтар, беттік прокаттық стандардағы, қатарлардың тартылуы. Əр бір пораметірлер станның барлық клиттерінен құралады. Жүйелік ТҮАБЖ-ға əр түрлі типтен көшіргіш агрегаттарды жатқызуға болады (станоктар, ашқыш автоматтар). Бұл жүйелерде технологиялық обьектілердің жиыңтығы ортақ технологиялық заңдылықтарға бағынады. Осыған байланысты мұнда əр түрлі өңдіргіштігі бар, локалді ТҮАБЖ-лар қолданыла алмайды. Мұңдай жүйені құрастыру берілген өңдіргіштігі бар объектілердің бəріне ортақ негізделеді.
АЖ келесі деңгейі - комплекстік ТҮАБЖ технологиялық сызықтар мен комплексті басқару мақсатыңдағы жүелік ТҮАБЖ-ды байланыстырудағы қажеттілігімен шартталады. Бұл, мысалы: автоматтаңдырылған станоктік сызықтар, роботтаңдырылған станоктар жиынтығы. Огрегаттар жиыңтығы жəне сыққыш прокаттық станның механизімдері. Ыстық прокаттаудың жұқа беттік станы, роторлық жер қазғыш жиыңтық. Информациялық жұйелер мен толықтырылғаң жəне бөлімшелермен кəсіпорынның ақпараттарың өңдеудің автоматтаңдырылғаң жүйелермен толықтырылған бір жүйеге біріктірілген ТҮАБЖ жиыңтығы АСУП – ны құрайды. Біріккен бірнеше АСУП кəсіп орынның сауасының басқару жүйесін құрады, ал - АСУ ОП. Ондай сыртқы структураны құру принципі бағынышты немесе иерархиялық деген атауға ие болды.
Сурет. 1.1. ТҮАБЖ-ның иерархиялық структурасы
ТҮАБЖ иерархиялық жалпы жүйенің өзара байланысты бөлімдеріне бағыныштылық ретін аңықтайды, сонымен қатар ол жұмыс атқарады. Қорытылып, анықталған тəсілдің тұрақталған өндарастегі айқындалған оптималды заңмен тіркелген нақты мүмкіндікті өндірілген кəсіпорынның цехтарын технологиялық комплекстерін жəне механикалық шамасы. Иерархиялық талаптың құрамы əр деңгейде орнатылған тапсырманы өндіреді, міндеті қоластындағы оның деңгейінде.
Соңғы жылдары ТҮАБЖ құрастыруында технологиялық жүйелер жəне иерархиялық рангтерді байланыспен қысқартады, қолданыстағы сандық басқарумен, орталық ПК-ның көмегімен орындалады.
Құрылымдық иерархия алгаритмге өзгертіледі. Мұнда иерархиялық структураны ПК-ның жұмысының алгаритмі қолданады. Ранг деңгейінің жоғарылауынан берілген тапсырма қиныдатылады. Бұл дамыған техниканы талап етеді, бірақ оптималды басқару функциялық СУ-ды құраушы өзгермейді.
Осыған байланысты ТҮАБЖ техникалық КТС-ті жүйеленген математикалық жəне бағдарламалық қамсыздандырудан тұрады, техникалық объектілерді басқару үшін арналған. Соның арқасында оптималды қамтамассыз етуді структуралық жəне техникалық деңгейлермен автоматизацияланған.