ҚҰрылымы пәннің оқу әдістемелік кешені (ПОӘК)

1. Эмбрионалды кезең. Ұрықтанудан бастап 2-айдың соңына дейін созылады. Осы кезеңде нерв, қан тамыр, жүрек-қан тамыр, асқорыту, бөліп шығару, эндокрин жүйелері және денесі, бас, бет бейнелері, аяқтары пайда болады. Ұрық осы кезеңде зиянды факторлардың әсеріне сезімтал ұрықтың тұңғыш "қауіпті" кезеңі имгілантациямен сәйкес келеді, 2-3-7 апталық және 9-12 апталық жүктілікте.

2. Феталды кезең. 3-айдың басынан босанғанға дейін созылады. Бұл кезеңце ұрықтез өсіп, жүйелері мен мүшелері дамып жетіледі. Ұрықтың дамуы ана органнзмімен тығыз байланысты.

Жүйке жүйесі өте ерте жетіледі, жатырішілік кезеңнің 1-аптасында.

Эндокриндік жүйе. Гипофиз, аналық без, бүйрек үсті безі, қалқанша безі, ұйқыбез жатырішілік кезеңнің I-II-ші айларында пайда болады. Жүктіліктің I жартысында (АКТГ) түзіледі. Жүктіліктің 4-айында иодтың көптігі байқалады, ұрықтың өсіп дамуына маңызы зор. Сонымен қатар, жүктіліктің I жартысында жыныс бездері дамып жетіледі. Олардың дамып, өсуіне эстроген гормондарының әсері көп, ол ана организмінен ұрық қанына өтеді.

Үрық қаны. Ұрық қаны ұрық имплантациясынан кейін бірден, түңғыш рет сарғылт куықта, 5-6 апталық жүктілікте бауырда пайда болады. Жүктіліктің үш айының соңында сүйек миында, жүктіліктің 4 айында көк бауырда қан қорыту функциясы басталады. Құрықтың өсіп-дамуымен бірге қанның гемоглобині, қызыл, ақ түйіршіктері жоғарылайды. Жүктіліктің II жартысынан бастап қанның үю жүйесі қалыптаса бастайды.

Ұрықтың қан айналым жүйесі. Ұрық жатыр қуысына еніп (имплантация), ананың тіндерімен байланысқаннан кейін, қан айналым жүйесі аркылы оттегімен коректенеді. Жатырішілік кезеңде қан айналым жүйелері: сарғаю, аллантоидты, плацентарлы кезеңдер.

1. 
   Сарғаю өте қыска кезең, ұрықтың екі жұмалығына дейін ғана созылады.
   
2. 
   Аллантоидты қан айналым жүйесі ұрықтың екі айынан басталады, ұзақтығы сегіз жұма. Осы кезеңде ұрықта оттегі, қоректену заттары ұлғаяды.
   
3. 
   Плацентарлы қан айналым жүйесі ұрықтың үш тәрт айынан басталады, жұктіліктің соңыңда толық дамиды
   

Ана қаны жатыр артериясы арқылы түгі арасындағы кеңіске (межвор пространство) келеді, бұл (межворсин пр-во) түгі аралығындағы кеңістік. Түк аралығындағы кеңістік (межворсин пр-во) дегеніміз ұрықтың имплацентациясымен кейін өскен бірінші лакцйдар (первигин лакупы). хорионның түгі - осы хорионды осы хорионды бөлетін трамбекулалар. Түк арасындағы анықтықты ана канымен қамтамасыз еті көп қисық, сипрол сияқты артериялар арқылы болады, олар плацентаның барлық анаға қараған бетінде болады; плацентадан қан кейін қарай сипральдың артериалдық арасына орналасқан веналар арқылы ағады. Қанның түк арасындағы кеңістіктегі циркуляциясы жай болады, өйткені жатыр-плацентарлык тамырлар ұсақ, түк арасындағы кеңістікте қысым 10 мм. зат алмасу, санымен бірге газ алмасу түктің капиллярларының терминалдык ауру мен өлім мына жоғарғы қаүіпті высокий рискі шотта көп болады.

Бұл тобтың әйелдері 30 % барлық жүкті әйелдердін ішінде.

Перинаталды патологияның, кауіпті тобына жататын әйелдердің мынандай факторлар анасынын жасы : Ең жақсы жас бастапқы босануға 20-24 жас, ал қайта босаншыға 25-29 жас. Осы джастағы әйелдерде перинаталды өлім мен ауру аз кездеседі. 18 жастан жас, 30 жастан үлкен әйелдерде бұл көрсеткіш жоғары. Әсіресе үлкен жастан әйелдер олар 1% I туатын.

Үлкен жастағы I босанатындарда аномалия көп кездеседі. Олардың жүктілігі гестозбен, судын ерте кетуімен, толғақтың әлсіздігімен, инфекциямен асқынуы. Осы асқынуға байланысты толғақта аскынуы, операция да көбейеді. Осының бәрі перинаталды өлімді көбейтеді. Перинаталды ауру мен өлімге врредные привычки, арақ ішу, шылым, наша шегу, шылым шеккенен : мезгілсіз босану, өлі туу, асфиксия, гипотрафия алкоголизм - генге әсер етіп туа біткен кемістіктерге әкеліп соғады. Жүктілік кезінде ішкен арақ: мезгілсіз босануға . гипертрофия және асфикцияға әкеледі. Кейде териогендік әсер етіп-кеміс балдар туылады. III- анасының профессиясы - витрация, негротехим өндірісте. пестицидтер, ионизациялык радиация ауыр жұмыс істейтін әйелдерде перин, өлім жоғары мезгілсіз босануға байланысты. Акушер- гинеколог анамнез : ұзақ уақыт бала көтермеуі, аборттар, уақытына жетпей босанү, өлі туу, балалардың анаомалиясы. Эндокриндік өзегрістер байланысты бала көтермеген әйелдерде үсік болу каупі, мезгілсіз босану , нәрсетенің гипоксиясы. жаңатутан баланың асфекциясы жиі байқалады.

Аборт плацентаның төмен орналасуына, толғақтын нашар болуына гипоксия яғни перинатадды өлім көп болады. Жүрек ақауында әсіресе қанайналысы бұзылыстарда балада асфиксия, гипотрофия болады. Іштегі туган жүрек акауы да сондай патология әкеледі, бұндай жағдайда операция көп болады.

ГА-өлі туу, гипотрофия мен гипоксия 17-19 % дейін кездеседі. , Гипотензия : гипоксия 12 % асфекция 18 %; миына қанқұйылу- 21 %; гипотрофия аз кездеседі.

Эндокрин аурулары - әйсіресе кездесетіні қант диабеті, бұнда преинаталды өлім мен туа біткен аномалия жиі кездеседі. Әдетте қант диабеті макросомия салмағы 5000 г және жоғары , 10%-30 % мезгілсіз босану, 10%-50 % жүктілік кезле гестоз қосылады. Қант диабетімен қатар ұйкы және бүйрекүсті безінің аурындада пернаталды өлім көп кездеседі.

Анемия 15-30 % гипоксия плод гипотрофия , анемия кеш гестоз негізгі фактордын бірі болып есептелінеді. Интоксикация, зат алмасудың бұзылуы, даму акаулары.

Мезгілі ұзарған жүктілік (переношенная беременность)- бұнда жатыр мен плацента арасындағы қан айналысы өзгереді. дистрофин өзгерістер -нәрестеде ацидоз, гипоксия, ӨНЖ өсіп кейін О_; сезгіш болады. Босану көбіне асқынады. әлсіз толғакпен операция жасау көбейеді. Осылардың слаарынан баланың асфексиясы 5-6 рет жиі кездеседі. Босанған кездегі жаракаттануы 3-4 рет жиі кездеседі. әдеттегі жүктілікпен салыстырғанда перинатальдык өлім 2-3 рет жоғары, жүктілікпен салыстырғанда.

Сәбидің гемолитикалык ауруы резус немесе АҚО сиымсыздықтан болған перинаталды өлімде басты орын алады. Іштегі инфекция жүктіліктің ерте кезінде тератогендік әсер етіп, көптеген аномалия пайда болуына әкеліп соғады. Боткин ауруында 8-12 % дейін нәресте өлі туылады, 20 % мезгілсіз босану, инфекциялык ауруда, перинаталды өлім 17-36 % аралығында.

Нәресте жамбаспен орналасқанда перинтальды өлім 3 және оданда кәп, босануда жарақаттар асфиксия болады.

Босағаннан дейінгі қағанақ суының кетуі : гипоксия , асфекция инфекция толғактың әлсіздігі жатыр қанайналысының бұзылуы, травма, инфекциясы.

Плацентанын патологиясы : төмен ораласуы мен мегзгілсіз бөлінуі жатыр плацентаның арасындағы кан айналымы бұзылады ол созылмалы қан айналымы немесе жіті гипоксия, асфексия болып нәресте олар :

Тар жамбас - босанудың әртүрлі аномалиясы болады, сондықтан кіндік патологиясы- түсуі, косылуы , қағанаққа тіркелуі, әсіресе кіндік түскен кезде.

Акушерлік операция - асфексиядан жүктілік кезінде дәрі қолдану I үш айлығында : ісікке қарсы препараттар : 6- меркантопурин, актиномицин, пенлфосфомиж клеткалардың бөлінуіне әсер етіп пайда болады.

Антибиотиктер : тетрациклин левомицитин (гипоплиетанемй) стрентомицин гормоны - прегнин гермафродитизм антикоагулянттар - миға, ішкі органдарға қан құйылады.

Резерпин - заложность носа- мұрынның бітуі

Сонымен медикаменттік терапия жүктілік кезде қатаң көрсету арқылы колдану керек.

50 % перинаталды өлімді осы айтылған патологияны азайту арқылы кемітуге болады.

Плацентаның жетімсіздігі

Плацентаның жетімсіздігінде нәресте өсуінен қамтиды, гипотрофия, гипоксия болады, бұл жағдайы толғақ басталғанда асфексияға айналуы мүмкін.

Жоғарыда айтылған факторлар қосылып бұнда шешуші рольді жатырмен плацента арасындағы қан анналыс және плацентаның физикуляциясының жеімсізідіг көп роль атқарады. Бұлар дұрыс істемегенде қан нәресте аз келеді де, гипоксия болады.