Жұмыспен қамту және әлеуметтік қорғау саласы

Саржал ауылында қажетті инфроқұрылым мен құрылыс нысандары бой көтеріп, іске асып жатқаны баршаңызға белгілі. Оның барлығы адамдардың жағдайын жақсарту үшін жасалуда. Өткен жылы Ж.Екібаев көшесінің жартысына 13 бақанды 1 млн. 620 мың теңгеге диодты лампалы көше жарығы орнатылды. Екі көшенің жолдарына қатты төсеніш асфальт төселді. Осы көшелерге жол жүру белгілері орнатылды. Мұндай төсеніш ауыл өмірінде тұңғыш рет төселіп отыр, бұл жұмыстар алда да өз жалғасын табары сөзсіз. Оның үстіне жері саздауыттау келетін біздің ауыл үшін аса қажет. «Таза су» бағдарламасы бойынша іске асқан жоба қалыпты жұмыс жасауда, онда екі адам тұрақты жұмыспен қамтылған. 238 үйге су кіріп тұр. Үйлерге су тарту жұмыстары әлі де жалғасын тауып отыр. Өткен жылы Тәуелсіздігіміздің 26 жылдығы атап өтілді. Міне осы торқалы тойға 26 игілікті іс - 26 нысан пайдалануға берілді. Оларды слайдтан анық көруге болады. Бұл игілікті істер соңғы 5-6 жылда ғана атқарылған істер. Ал, өткен 2016 жылы ауылымызда мемлекеттік жекеменшіктік әріптестік негізінде «Толғанай» атты бір балабақша пайдалануға берілді. Балабақшаға арналған ғимарат арнайы еврожөндеуден өтті. Жалпы шығын 12 млн теңге. Кәсіпкер Ақылбекова Индира жетекшілік ететін бұл мекемеде 17 адам жұмыспен қамтылып, 50 бала тәрбиеленуде. Қажетті құрал жабдықтармен толық қамтылған. Мамандарының бәрінің арнайы білімдері бар. Сөйтіп бұл көше түнгі жарықпен толық қамтамасыз етілді. «Туған жерге тағзым» акциясы аясында ауылымыздың 2006 жылғы түлектері паркте орналасқан «жастар алаңының» сахнасын өзгертіп, жаңаша дұрыстап жасап берді. Барлық шығындарын өздері көтерді. 1994 жылғы мектеп түлектері жасап берген ойын алаңы бүгінде таршылығын байқатып отыр. Сондықтан алдағы уақытта тағы да бір балалар ойын алаңын қолға алуды жоспарлап отырмыз. Өткен жылғы есте қаларлық жағымды жаңалықтардың бірі «Айқын», «Жаныс», «Кұрмет», «Мотыш баба» шаруа қожалықтарына электр желілерін тартуды бастап, бүгінгі күні аяқтауға тақау. Мұның өзі бұл шаруашылықтардың экономикалық әлеуетін арттырып, дамуына жаңа серпін берері анық.

Ауыл көркін бұзатын қыс бойы жинақталатын мал қиларының үйіндісі болса, оны жылына көктемгі тазалық айлығында тазарту жұмыстары ұйымдастырылып тұрады. Орта есеппен жылына 625 тоннаға дейін қоқыс шығарылады. Осы жөнінде бір айта кетерлік жағдай тазалықты тек көктемгі сенбіліктерде ғана емес, жыл бойы сақтауға көңіл бөлсеңіздер екен.

Өйткені, көктемгі тазалық айлығы жүргізілгеннен кейін келесі мал қораға қамалғанға дейінгі уақытта аулаңыздан тысқары жерге қоқыс төгуге болмайтынын есте ұстағандарыңыз жөн. Осы мақсатта өткен жылы ауыл тұрғындарының барлығына дерлік ЕСКЕРТУ ПАРАҚТАРЫН тараттық. Сол ескерту парағында барлығы дерлік тұрғындарға түсіндіріліп, егер болашақта тазалық сақтамайтын жағдайда айыппұл салуға тура келетіні айтылған. Мұның бәрі ауыл тазалығы үшін. Ауылдағы аула таза болса көше таза болады, көше таза болса ауыл таза болады емеспе. Тазалықты бүгін өзіміз сақтасақ ертеңгі ұрпақ та соған қалыптасады. Ауылымызда барлық көшелерде түнгі жарықтандыру лампалары орнатылған. Ауыл көшелерінің түнгі жарықпен қамтылуы 147 фонарды құрады.

Өткен жылы тағы бір құрылыс бой көтерді. Ол ауылымыздан шыққан кәсіпкер Қажиев Серікқанның демеушілігімен басталған мешіт ғимараты. Мешіттің архитектуралық жобасы ауданымыз үшін тың дүние болмақ. Оның арнайы қатымханасы да қарастырылған. Биыл бұл іс өз жалғасын табады деген ойдамыз.

Ауылымыздағы үйлердің жанындағы шарбақтарды жаңарту жұмыстары жылдан жылға жалғасын табуда. 2017 жылдың өзінде ғана 25 үйдің шарбағы ауыстырылып, жиыны 355 метр ұзындықты құрады. Және шарбақтардың біркелкі болып боялуы да қалыптасқан шаруа деп айтуымызға болады. Негізінде бұл жұмыстар да ауыл тұрғындарының қаржысы есебінен жасалынып отыр. Ауылдағы тұрғын үйлердің ішкі, сыртқы жөндеу жұмыстары жылдан жылға артып келеді. Олар ыстық , суық сумен, пластикалық терезе, есіктермен, үйді жылытудың жаңа жүйелерімен жабдықталған. Бір сөзбен айтар болсақ қала үйлерінен бір кемдігі жоқ.

Осы жылы әкімшілік ғимараты толық жөндеуден өтпекші. Ол үшін сметалық құжаттар дайындалып жатыр.

Ауылымызда қоғамдық тәртіп біршама жолға қойылған. Дегенмен ол ауылымызда қылмыс жоқ деген сөз емес. 2016 жылы жиыны 9 қылмыс тіркелді. Оның 3-і мал ұрлығы , 5-уі ұсақ құқық бұзушылық болса, 1-уі дене жарақатын түсірген бұзақылық фактісі. 127 адамға әкімшілік шара (айып пұл) қолданылған. Ал 2017 жылы жиыны 10 қылмыс тіркеліп, түгелдей дерлік ашылды.

Ауылдық округ бойынша сыбайлас жемқорлыққа, қылмысқа қарсы, құқық бұзушылықтың алдын алу бойынша комиссия құрылып, жоспарлы түрде жұмыстар жүргізуде. Ол жөнінде аудандық ақпарат құралдарында, аудан әкімінің сайтында материалдар жарияланып тұрады. Діни мәселелер бойынша ауыл имамымен бірлесе жұмыс жасаудамыз. Бүгінгі күнге теріс діни ағымдағылардан ауылымыз аман деп айта аламын.

Қадірменді ауылдастар ! Міне, күн санап өркендеп, дамып келе жатқан ауылымыздың ертеңі үшін әрқайсыларыңыздың да қосып отырған үлестеріңіз бар деп есептеймін. Жасап жүрген еңбектеріңіз жемісті бола бергей! Ауылдың өркендеуі – мемлекетіміздің ілгерілеуі, нығаюы, алға басуы. Болашағымыз жарқын болғай.

Тыңдағандарыңызға рахмет!

Құрметті жиынға қатысушылар!

Бүгінгі күнде Тоқтамыс ауылдық округінде 153 жанұя құрамында 715 адам тұрады. Мұның 0-18 жас аралығындағылар - 206, 18 бен 29 жас аралығындағы жастар - 77 , зейнеткерлер – 60, оқушылар-95, мүгедектер – 39, асыраушысынан айрылғандар – 11, патент арқылы жұмыс істейтіндер – 9. Осы халыққа әкімшілік, орта мектеп, дәрігерлік амбулатория, өрт сөндіру тірек пункті, 128 нүктелік спутниктік телефон жүйесі, «Билайн» жүздік байланыс жүйесі, почта бөлімшесі қызметкері, 4 каналды телеорталық, кітапхана, клуб үйі, мешіт, учаскелік полиция қызметкері, 4 мал дәрігері, орман қорғау қызметкері, су құбыры операторы, 35 шаруа қожалығы, 9 жеке кәсіпкер қызмет көрсетіп отыр.

Ауылдың негізгі тіршілік көзі ауылшаруашылығы оның ішінде мал шаруашылығы. Елбасымыздың Жолдауынан туындайтын міндеттерге сәйкес ауылшаруашылығын барынша өркендету бүгінгі күнге ең басты міндеттеріміздің бірі. Осы орайда біздің Тоқтамыс ауылында да игілікті іс-шаралар іске асырылып келеді. Ауылдық округте ауылшаруашылық өнімдерін өндірумен 35 шаруа қожалығы және жеке шаруашылық иелері шұғылданады. Жыл сайын мал басының өсуіне байланысты мал өнімдерін өндіру артып отыр. Мал басы 2016 жылы 4907 бас МІҚ болса 2017 жылы 5004 бас болып 101,9 пайызға өсті, қой-ешкі малы 2016 жылы 15802 бас болса 2017 жылы 7831 бас болып 49,5 пайызға кеміді, бұған себеп қой малын бағатын шопан кадрлардың болмауына байланысты шаруа қожалықтар жетекшілері қой малын сатып, сиыр, жылқы малдарын өсіруі себеп болып отыр. Жылқы малы 2016 жылы 2574 бас болса 2017 жылы 2633 бас болып 102,2 пайызға өсті. Мал басының өсуіне байланысты одан өндірілген өнім көлемі де артты.2016 жылы ет –21073 ц болса 2017 ж. - 32980ц болып 156,5 пайызға, сүт –35272 ц. болса 2017 ж. - 40044 ц. болып 113,5 пайызға,жұмыртқа 2016 ж-84200 дана болса 2017 ж -85300 дана болып 101,3 пайызға өсті.

Жүн 2016 ж – 437 ц болса 2017 ж-174 ц болып 39,8 пайызға орындалды. Мұнда жүн өндірісі пайызының төмендігі қой басының азаюына байланысты болып отырғандығынан екендігін көріп отырсыздар. 2016 жылы ауылшаруашылығымен 35 шаруа қожалығы шұғылданса, 2017 жылы да 35 шаруашылық шұғылдануда.

Мал тұқымын асылдандыру мал өнімдерін көбейтудің бірден-бір дұрыс жолы болса, бұрындары округ бойынша «Мағжан», «Дулат» шаруа қожалықтары жылқы малын асылдандырумен шұғылданса, биылғы жылы мүйізді ірі қара малын асылдандырумен «Көлбай», «Темірлан» шаруа қожалықтары шұғылданып, тиісті құжаттарын дайындауда. «Мал шаруашылығы өнімінің өнімділігімен сапасын арттыру бағдарламасы» аясында мүйізді ірі қара малын асылдандыру,селекциялық жұмыстарын жүргізу үшін 16 шаруа қожалығы үкіметтен 17 млн 30 мың теңге субцидия алуға жетісті. Асыл тұқымды МІҚ малдарын сатып алуға 13 шаруа қожалығы қатысып жиыны 17млн 550мың теңге ақша алды. Қой шаруашылығының селекциялық жұмыстарын жүргізу үшін 1 шаруашылық субцидияға құжаттарын тапсырып 200000 теңге субцидия алды. Жалпы Тоқтамыс ауылдық округі бойынша мал шаруашылығы саласына 2017 жылы 43 млн 208 мың теңге ақша төленді. Мемлекеттің ауыл шаруашылығына жасап отырған қамқорлығын әлі де дұрыс пайдалана алмай отырмыз. Биылғы жылы «Ауыл шаруашылығын қаржылай қолдау қоры» мемлекеттік бағдарламалар арқылы жеңілдетілген несиелер берілгелі отыр.Өркендеймін деген шаруашылықтар осы несиелерді тиімді пайдаланып жұмыс істеу керек деп ойлаймын. Мал дәрігерлік жұмыстар жоспар бойынша атқарылып отырады.4 мал дәрігері жұмыс істейді. Ауыл жұқпалы аурулардан таза. Бруцеллез ауруына қарсы 6454 бас МІҚ, 33150 бас ұсақ малдан қан алынып тексерілді. Қарақаптал ауруына 880 бас ұсақ малдан қан алынып тексерілді. 4075 бас МІҚ туберкулез ауруына тексерілді. Сібір жарасына 4430 бас МІҚ, 29480 бас ұсақ мал,1620 бас жылқы малы егілді. Аусыл ауруына 4255 бас МІҚ, 36615 бас ұсақ мал егілді. Құтырма ауруына 1800 бас МІҚ, 8650 бас ұсақ мал, 730 бас жылқы, 300 бас ит егілді. Мал дәрігерлік саладағы проблемалық сұрақ бұл жаңадан мал өлексесін тастайтын қорым салу,мал дірігерлік пункт үйін балансқа алу жұмыстары. Ауыл шаруашылығы өнімдерінің бағаларын тұрақты ұстау мақсатында облыс әкімінің тапсырмасы бойынша Астана қаласына ауыл шаруашылығы жәрмеңкесіне қатысып,мал өнімдерін арзан бағамен сатып қайттық. Семей қаласындағы «Энергетик», «Сары» базарларына шаруа қожалықтары малдарын жәрмеңкеге апарып қазіргі уақытта 12-13 шаруа қожалықтары апта сайын тұрақты түрде жәрмеңкеге өнімдерін апарып сатып отыр. Сонымен қоса, ауыл тұрғындарына да қыркүйек,қазан айларында клуб үйі қызметкерлерінің ұйымдастыруымен екі рет ауыл шаруашылығы өнімдерінің жәрмеңкесі ұйымдастырылды. Биылғы жылы наурыз айында жалғасын табады деп ойлаймын.

Өркендеуіміздің өзекті міндеттерінің бірі - шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту. Ауылымызда 35 шаруа қожалығынан басқа 9 жеке кәсіпкер бар. Олардың 3-уі саудамен,2-уі кісі тасымалдаумен, қалғандары бір-бірден қонақ үй,асхана,наубайхана,үйді жалға беру,мал сою,әр түрлі қызмет және мал дәрігерлік қызметпен шұғылданады. Әйтседе халық санының аздығы,ауылымыздың ұзын жолдан қашықтығы ма шағын және орта бизнесті өз мәнінде жүргізе алмай отырғанымыз анық. Бүгінгі күнге ауылымызда міне деп көрсетер талапқа сай бір дүкеннің болмауы ауылдағы кәсіпкер азаматтарға сын деп түсінемін. Биылғы жылы «Сәулет» шаруа қожалығының жетекшісі Әлсейтов Манарбек жанар-жағар май құю бекетін салуға ниет етіп отыр. Манарбек осы жұмысты қолға алса халықтың алғысына бөленер еді деген ниетіміз бар. Жергілікті кіріс көздері бюджет саласына келсек 2017 жылға 15 млн 194500 теңге қарастырылса,ол 15 млн 193634,37 теңге болып 99,9 пайыз болып игерілді. Жергілікті салықтар атап айтсақ жеке тұлғалар бойынша жер салығы 15807 теңгенің орнына 19416 теңге,мүлік салығы 22420 теңгенің орнына 23401 болып бүгінгі күнге артығымен орындалды. Көлік салығы жоспар 1280000 теңге болса 1488162 теңге болып 116,2. пайызға орындалды. Шаруа қожалықтары бойынша салық түрлері салық комитетінің берген тапсырмасы бойынша БЖС 304966 теңге 363272 теңге болып 119,1 пайызға, Табыс салығы 1557548 теңгенің орнына 1752238 теңге болып 112,4 пайызға, Әлеуметтік салық 272168 таңгенің орнына 294889 теңге болып 108,3 пайызға орындалды.Жиыны 3452909 теңгенің орнына 3941378 теңге болып 114,1 пайыз болып орындалды.Жыл бойы 10 адам еңбек биржасы арқылы жұмыссыздыққа тіркеліп, қоғамдық жұмысқа тартылды. 2017 жылы 30 отбасы ,яғни 91 балаға 18 жасқа дейінгі балалар жәрдемақысына құжаттарын тапсырып 2308000 теңге жәрдемақы алды. «Нәтижелі жұмыспен қамту» бағдарламасы аясында «Ауыл шаруашылағығын қаржылдй қолдау қоры» арқылы мал басын өсіру үшін 1 отбасы 4000000 теңге несие алды.

Ауылдағы екінші үлкен сала – білім саласы. Ж.Молдағалиев атындағы орта мектепте бүгінгі күні 95 бала білім алса, оған 27 ұстаз дәріс береді. Мектеп былтырғы жылғы ұлттық бірыңғай тест қортындысы бойынша 92,5 бал жинап аудан мектептері арасында алдыңғы топтан көрінді. Мектепте компьютер классы, мультимедиалық, физика кабинеттері жұмыс істеп тұр. Қазақша күрес, волейбол, баскетбол,тоғызқұмалақ,шахмат,дойбы секциялары қалыпты жұмыс істеуде. Мектеп спортшылары аудандық,облыстық,республикалық жарыстарға қатысып жүлделі орындардан көрінуі мектептің,ауылдың қуанышы деп білеміз. Сонымен қоса мектептің «Жұмыспен қамту – 2020 жол картасы» арқылы есік-терезелері ауыстырылып,толықтай жаңартылғанды. Спорт залдың едені ауыстырылып жаңадан еден төселді.Бүгінгі күні қыстамада қалыпты жұмыс істеуде.Мектептің спорт залы ауыл жастарына есігін айқара ашып аптаның 3 күнінде волейбол секциясы жұмыс істеуде.Оны өздеріңіз күнделікті көріп жүрсіздер.Осының нәтижесі болар Тұңғыш Пезидент күніне және Тәуелсіздік күніне арналған волейболдан аудандық жарыста Тоқтамыс ауылы командасы бір ретте екінші орынды,ауылда өткен аудандық жарыста бірінші орынды алды. Бұл ауыл жастарының бұқаралық спортқа бет бұрғандығының айғағы іспетті.

Ауылдағы дәрігерлік амбулаторияда 1 фельдшер, 2 медбике жұмыс жасайды. Амбулатория ғимараты күрделі жөндеуден өтіп,былтырғы жылы жаңа автокөлікпен қамтамасыз етілді.

Профилактикалық шаралар, вакцинация жұмыстары жоспарға сай жүргізіліп отырылады.Көктемгі тазалық айлығына байланысты қазіргі заман талабына байланысты ауылда мал бордақылау жұмысы кең етек алуда. Бұған ешкімнің қарсылығы жоқ. Қолдаймыз. Бірақ көктемде осы малдың астынан шыққан қиды шулатпай шығару Сіздердің тікелей міндеттеріңіз. Оған ауыл әкімі машина,трактор тауып береді демей осы бастан бастап қалай шығаратыныңыз жөнінде қаракет жасауыңыз керек. Алдағы уақытта да жылдағысын-жылда шығарып,қора-қопсы маңайын,аулаларымызды таза ұстап,шарбақтарымызды бояп отыруымыз керек. Өйткені ауылдың тазалығы өзімізге керек. Күн жылынысымен ақтау, сырлау жұмыстары әр үйде, мекемеде жүргізілу керек.

Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласы еліміздің мәдениеті мен әдебиетін,салт-дәстүрі мен ұлттық руханиятын қайта жаңғыртуға мол мүмкіндік бергені баршамызға аян. Жер-жерде осы рухани жаңғыру аясында көптеген ауқымды іс-шаралар атқарылуда. Соның жарқын бір мысалы «Қазақстанның 100 қасиетті жерлері» тізіміне енген «Қоңыр әулие» үңгіріне күрделі жөндеу жұмыстарының жүргізілуі. Бұл орын келешекте Тоқтамыс ауылы үшін туризм кластерін дамытудың бірден-бір басты орыны,болшақ кірістің көзі болмақ деп білемін. Сонымен қоса «Қырық үңгір» мекеніндегі археологиялық қазба жұмыстары да сырттан туристерді тартады деген үмітіміз бар.

Қорыта айтқанда, Елбасымыз үнемі айтып келе жатқан елдің ішкі тұрақтылығы, ұлттардың өзара достығымен татулығы, бір – біріне деген сыйластық қарым – қатынасы, ол – Қазақстан дамуының басты тұғыры.