«Рухани жаңғыру» бағдарламасын пайдаланып жастарды елжандылыққа тәрбиелеудің теориялық негіздері
жүктеу/скачать 99,51 Kb.
|
2 диплом Тастанбек
- Бұл бет үшін навигация:
- Мінез-құлық компоненті
- 2 «Рухани жаңғыру» бағдарламасын пайдаланып жастарды елжандылыққа тәрбиелеу және ҚРҚК-не дайындаудың әдістемесі.
| Когнитивтік компонент – немесе танып білу компонентіне әскери кафедра жастардың патриоттық тәрбиенің міндеттерін шешу үшін қажетті теориялық білімінің көлемін танып білу.
Мінез-құлық компоненті патриоттық тәрбиедегі іс-шаралардыңмәнін түсініп, бағалай білуі. Әскери кафедра жастардың ұлттық ойындардың ерекшелігін бағалай біліп, өзіндік мінез қалыптастыруы. Сөйтіп, біздің зерттеуіміздің тұрғысынан алғанда, әскери кафедра студенттерін қазақ халықтық елжандылықсы негізінде ұлттық патриоттық тәрбие беру сапасын анықтайтын өлшемдердің жиынтығы, біріншіден тәрбиелеудің мотивациялық компонентімен байланысты болып, патриоттық тәрбие қызметін жүзеге асыруға ұмтылысы мен және оның тиімділігіне талпынумен, жастардың патриоттылығының жалпы деңгейін көтеруге және жоғары нәтижелерге қол жеткізуге құштарлығымен сипатталады. Екіншіден, зерттеліп отырған тәрбиенің когнитивтік компоненті үлттық тәрбиені танып білу туралы теориялық, әдістемелік, білімдерінің кешенді жиынтығы, қаралып отырған процестің мүмкіндігі ретінде қарастырылады. Үшіншіден мінез-құлық компоненті әскери кафедра жастардың тәлім-тәрбиелік қызыметі барысында жүзеге асырылатын халықтық мінез-құлық, менталитет арқылы ұлттық тәрбие беру процесінің практикалық іскерлігі мен дағдыларын меңгеруде көрініс табады. Сурет 1 – Қазақ халық елжандылықсы негізінде студент тұлғасын қалыптастыру үлгісі Дегенмен, жоғары оқу орны әскери кафедра студенттерін қазақ халық елжандылықсы негізінде ұлттық тәрбие беру үшін ұсынып отырған ұлттық патриот студент тұлғасын қалыптастыру моделі соңғы нүкте болып табылмайды, сондықтан, басқа негіздерде басқа модельдердің жасалуы мүмкіндігін жоққа шығара алмаймыз. Қазақ халықтық елжандылықсында әскери кафедра студенттеріне ұлттық патриоттық тәрбие беру моделі қандай да бір нәтижеге қол жеткізуді көздейді. Осыған байланысты ұлттық тәрбие берудің деңгейін анықтаймыз. Бұл сүйеніп отырған моделіміз қазақ халықтық елжандылықсында ұлттық тәрбие беру. Біз елестету формасына қарай ұлттық патриот студент идеалын көреміз. Дәлірек айтатын болсақ, моделдеу бір нысанада келесі нысанның сипатын елестететін ғылыми зерттеу әдісі. Әскери кафедра студенттеріне қазақ халықтық елжандылықсында ұлттық тәрбие беру негізінен, тәрбиенің кез-келген түрін, теориялық білімінің жоғары деңгейі ұлттық құндылықтар арқылы ұлттық тәрбиенің құрылымдық бөліктерін қарастырып әдістемесін жүзеге асырып, меңгеру, нақты елжандылықлық міндеттерді шеше білу, жастардың елжандылықлық міндеттерді іскерлікпен жүзеге асыру және жетілдіруі құрайды. Зерттеуді одан әрі жалғастыру үшін «Қазақ халықтық елжандылықсында ұлттық тәрбие берудің негіздері» деген түсініктің мәнін анықтап алуымыз керек. Бұл түсінікті бір мағынада пайдалануды мазмұнды белгілі бір шеңберде нақтылауды қамтамасыз етеді. Сөйтіп, одан арғы жұмысқа теориялық негіз қалауға мүмкіндік жасайды. Сонымен, біздің көзқарасымызша, жоғары оқу орындарында қазақ халықтық елжандылықсында ұлттық тәрбие беру дегеніміз әскери кафедра жастардың аталған мәселеге тұрақты қызығушылығының болуы, тұлғалық және кәсіби қабілеттерінің жетілуі, ұлттық тәрбие мен қазақ халық елжандылықсы туралы теориялық білімдерінің болуы және оларды жүзеге асыру іскерлігі мен дағдыларының қалыптасуы, елжандылықлық принциптерді басшылықққа ала отырып, оқу-құралдарын, әр алуан әдістер мен формаларды пайдалануы. Бұны өзіміз зерттеу нысаны етіп алған,ұлттық патриот студент моделі негізінде жасадық. 2 «Рухани жаңғыру» бағдарламасын пайдаланып жастарды елжандылыққа тәрбиелеу және ҚРҚК-не дайындаудың әдістемесі. 2.1 Жастардың тұлғасын қалыптастыруда елжандылық элементтерін пайдаланудың мазмұны Осыларды зерттеу, материалдар жинастыру жастардың өз жерін, елін -жұртын жете білуге, атабаба ерлігін мақтан тұтуға тәрбиелейді. Мұндай жұмыстарды ұйымдастыруға тәжірибелі, жауапты оқытушылар жұмылдырылуы керек. Тәрбие жұмыстарының жүргізілуі өздерінің өз алдына елжандылықлық қызыметке дайындығының деңгейін тексеруге, өзін, өзінің қабілетін, өзінің жеке басының кәсіби сапасын этноелжандылықлық білімінің қалыптасқандығы тұрғысынан бағалауға мүмкіндік береді. Сондықтан тәлім-тәрбиелік білім беру кезінде болашақ мамандардың отаншылдық өзіндік білім алуы мен тәрбиеленуі аса жоғары дәрежеде серпінді үйлесімге ие болады. Қазақ халқының сан ғасырлық тарихында жастарды адамгершілік, еңбекқорлыққа тәрбиелеу мен қатар дене дайындығы жоғары маңызға ие және дене сапаларын дамытып жетілуіне дәстүрлі ұлттық ойындар шешуші міндет атқарған. Ондай ойындардың қатарына: ат спорт ойындары мен қатар жаяу жарыс, жаяу аударыспақ, қол күрестіру, кірдің тасын сығымдау және дәстүрлі ұлттық күрес өнерін айрықша атап айтуға болады. Ұлттық ойындар ұрпақ тәрбиелеуде тигізетін пайдасын халқымыз ертеден-ақ білген. Ұлттық ойындар жүгіріп, күш сынасып ойналатын болғандықтан, өкпенің жұмыс қабілеттілігін арттырып, дененің барлық мүшесін шынықтырып жас ағзаның дұрыс шынығуын, сұлу мүсінді, сымбатты тұлға болып өсуін реттейді. Тұлға мықты, денесі шымыр, ширақ әрі епті болуы үшін ұлттық ойындар арқылы түрлітүрлі дене шынықтыру әдістерін қалыптастырған [27]. Халық батыры Б.Момышұлы «Бұрындары жасалған ерліктерді сыйламай, қадірлемей тұрып, жаңа ерлікке шақыру берекешілік» - деп атап көрсеткендей жастарды ата-баба дәстүрі бойынша ерлік рухта тәрбиелей отырып олардың бойына намыс, парыз, ұлттық сана және жауапкершілік сезімін қалыптастыру қажет [28]. Мұндай курстық бағдарламада жастарды отансүйгіштікке қазақстандық интернационализмге баулудың негізгі тірегі ұлттық тәрбие дәстүрін студенттер болмысына ендіру іс-әрекетін ұйымдастырудан бастаған жөн. Бұл мәселені шешу үшін біріншіден, елжандылықлық талаптарды ескере отырып тұжырымды бағдарламалар, оқулықтар, оқуқұралдары, әдістемелік нұсқаулар жасау қажет. Мұның өзі әскери кафедра жастардың ұлттық тәрбиенің таңдаулы үлгілерін адамгершілік, азаматтық (патриотизм және интернационализм-адамгершілік тәрбиесінің бір саласы) білімдерін дамытуға жәрдемдеседі. Екіншіден, оқу материалына зәру болып жүрген студенттерге бұл мәселені дұрыс жүзеге асыруда көмектесіп, бағыт-бағдар береді. Үшіншіден, ұлттық тәрбиеге және интернационализмге баулудың белгілі бір саласынан жасалған мұндай дидактикалық кешен халықтық мәдени дәстүрді, тарихи кезеңдерді, әдет-ғұрыптарды тез меңгертуге мұрындық болады [29]. Енді осы мәселелерді тәжірибеге қалай енгізілгенін, жұмыс барысында қалай шешімін тапқанына тоқталайық. Ендігі міндет әскери кафедра студенттерін ұлттық тұрғыда тәрбиелеудің бағыттарын елжандылықлық жақтан негіздеу және оны жұмыс практикасына ендіру жолдарын қарастыру. Ұлттық тәрбие жұмыстары барысында Отанға сүйіспеншілік, жалпы елдің экономикалық ғылыми, моральдық-саяси, әскери қуатын арттыруға үлес қосуға дайын болу, Отанды идеологиялық, мәдени экспанциядан қорғау, қажет болса қарумен қорғауға әзірлік сенімі қалыптасады; әскери кафедра студенттері намыс, ар-ождан, қайырым, мейірім сезімдері мен қатар Отанын мақтаныш тұту, оның жетістіктеріне сүйсіну, қиындықтарына күйіну, әрқашан елін, жерін қорғауға дайын болу, басқаша айтқанда іс-әрекетімен ұштастыруға бейімделеді. Бұлар соғыссыз, бейбітшілік замандағы әскери кафедра түлғасы қандай болуы керек деген мәселенің шешімін анықтайды. Бейбітшілік замандағы тәрбие біздің жағдайымызда білімбірлік, экономикалық өрлеуге үлес қосу, қазақтар үшін ұлттық мүддені қорғау, оның сақталып қалуын басты мұрат ету деп білеміз. Тәрбиенің ірге тасының қаланатын тұсы - отбасы мен тұрмыс, сондықтан өмірде жастар арасында кездесіп жататын ана тілін ұқпау, салт-дәстүрді білмеу, үлкенді сыйламау сияқты келеңсіздіктердің пайда болуы, отбасындағы тәрбиенің жеткіліксіздігі, ата-ананың бала тәрбиесіне мән бермеуінен дейді. Осыған орай З.Ахметова тағы да Бауыржан атаның мынадай сөзін келтіреді: «Тәрбиенің қайнар көзі ата-ана. Олардың тыныс-тіршілігі, өмірге көзқарасы, рухани өрісі, өзара қарым-қатынасы, қысқаша айтқанда, бүкіл болмысы балаға тәрбие» - деп, ол атасының ар-ұят, намыс, имандылық секілді адамның азаматтық қасиеттері туралы ой-пікірлерін насихаттайды. Адамның бойында ұят сезімі қалыптасқан күнде ғана Отан алдындағы парызды орындау үшін саналы түрде қауіп-қатерге бас тіге алады. Б.Момышұлы - «әрбір азамат өз ұлтын сүюге тиіс және өз ұлтына деген терең сүйіспеншілік пен мақтаныш сезімі арқылы басқа ұлттарды танып, құрметтеп, оларды сүйе білуге міндетті»,- деген. Бұны отбасында өсіп келе жатқан жас буындарды ұлтжандылықа тәрбиелеуде терең үлес қосатын аса маңызды әлеуметтік орта деп ой түюге болады. Сол себепті мұнда студеттерді елжандылықнегіздерімен тәрбиелеуді ғылыми-елжандылықлық тұрғыдан ұйымдастыруды қарастыру өз алдына бүгінгі күні кезек күттірмейтін мәселесі екендігін атап көрсетеміз. Қоғамның өз азаматтарына қызмет етуі адамның өзіне байланысты екені белгілі. Бұл қоғамның жай-күйі оның әрбір азаматына байланысты деген сөз. Демек, Қазақстан Республикасының егемендігі мен тәуелсіздігін нығайып дамуының басты шарттарының бірі оның азаматтарының отан сүигіштігі. Адамдар санасындағы бұрынғы Кеңес Одағы кезінде одақтық елдер патриотизмнің мазмұны, жаңа қоғамдық жағдайда біртіндеп жаңару процесін бастан кешіруде, бірақ сол құндылықтар әлі қалыптасып бола қойған жоқ [30]. жүктеу/скачать 99,51 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|