С. В. Кожанова Жалпы иммунология
ТРАНСПЛАНТАЦИЯЛЫҚ АНТИГЕНДЕР
жүктеу/скачать 19,87 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы иммунология оқулық
| ТРАНСПЛАНТАЦИЯЛЫҚ АНТИГЕНДЕР
Тұрактамаудың негізгі проблемасы, трансплантациялык иммунитеттің негізгі механизмы — ол генетикалык бөгде жасушалардын қарым-катынасы. Барлык баска үдерістер: антидене синтезі, баяу жоғары сезімталдык серпілістерінің дамуы, соныңца трансплантат тұрактамауы — алғашкы жағдайға байланысты болады. Генетикалық богде тіндердің турақтамауына жауапты негізгі анти- гендерге — (немесе тін сэйкесті антигендері) жатады, оларды кодтау- шы гендерін — гистосэйкестік гендері деп атайды. Гистосәйкестік гендердің өнімдері антигендер деп аталса да, олар өздерінін антигендігін өзінің емес — генетикалык бөгде организмнін 18-Тарау. Трансплантациялық иммунитеиің негіздері 351 иммундык жүйесімен аныкталғанда ғана көрсетеді, мысалы, ағзаларды аллотрансплантациялау кезінде. Гистосәйкестіктін негізгі гендері деген түсінікті алгашкы рет 1956 ж. Д. Снелл енгізген. Ол кызметкерлерімен бірге аллогенді тіндерді трансплантациялау кезінде жедел және со- зылмалы тұрактамау серпілісін бакылайтын гендерді аныктап, сол генетикалык аймағын гендердің бас комплексі — гистосәйкестік жүйесі деп атаған ( МНС — Маіог НШосотраІіЬіІііу Сотріех — Негізгі Гистосдйкестік Кешен). Ұксас антигендері бар тіндерді гистосәйкесті тіндер деп айтады, бұл тіндер тұрактамау серпілісі дамитын иммундык жауапты шакырмайды. Манызды антигендік айырмашылықтары бар тіндер — гистосәйкессіз болып келеді, олар тұрактамау серпілісін шакыратын иммундык жауапка соғады. Гистосәйкестікті орнатушы антигендер, әр түрлі — 40-тан аса локустарда шифрланған, бірақ айқын турақтамау серпілі- сіне жауапты локустар гистосәйкестіктің негізгі МНС-кешенінде орна- ласады. НЬА-жүйенің гендері трансплантациялык (тінсәйкесті) антиген- дердің жасалуын бакылайды. Трансплантациялык антигендер ең көп мөлшерде лимфоциттерде, теріде; аздау — өкпе, бауыр, ішек, жүректе; ең азы — мида экспрессияланған. Жалпы, олар барлық ядролы жасуша- лар бетінде және тромбоңиттарда табылады; эритроңиттер мен пла- цента трофобласттарында жоқ. Бір адамнын барлық жасушаларында НЬА-жүйесінін антигендері бірдей, бірыңгай болады және баска адамда кайталанбайды. Донор мен реципиенттің осы антигендер бойынша толык сәйкестілігі тек монози- готалы егіздерде ыктималды болады. Ата-анасы мен балаларының ара- сында мүше сәйкестігі 50% кұрады, ал інілер мен сіңілілердін арасын- да сәйкестік 25% құрады. НБА-сәйкесті ата-аналар мен балаларының және інілер мен сіңілілерінің арасында трансплантация монозигота- лы егіздерде өткізген сиякты жақсы нәтиже беруі мүмкін. Кез-келген баска жағдайларда донор мен реципиенттін арасында иммунологиялык конфликт, яғни тұрактамау серпілісі дамиды. Оның интенсивтілігін, үзақтығын және нәтижесін көрсетеді: •донор мен реципиент арасындағы антигендік айырмашылыктар дәрежесі; • реципиенттін иммунды реактивтілік дәрежесі; • трансплантаттың түрі; • трансплантатта лимфоидтык тіннің болуы; • гистосәйкестік антигендердің мөлшері. 352 III Бөлім. Адаптивті иммунитет НІА-А жане В локустарының антигендері күшті транаиантациялық антигендер қатарына жатады, сонын арасында гистосәйкестікті негізі, В-локусының антигендері көп аныктайды. Практика жүзінде күшті трансплантат антиген бойынша біреуі ғана сай келмесе, донормен реци- пиент оптималды болып саналады. Донор мен реципиентті МНС бой- ынша іріктеуі, салынған тіндердің тұрактауына себепті болғандыктан, гистосәйкестік комплексі адамдардың арасындағы тінді немесе ағзаны алмастыру кезінде, біраз дәрежелі иммунды супрессияны талап етеді. Сонымен, аллогенді трансплантаттын тұрактамауы, сол тіндерде ре- ципиентте жок антигендері болғанына байланысты жүреді. Тұрактамау серпілісі трансплантат аллоантигендеріне карсы жасушалык адаптивті иммунды жауап аркылы жүреді. Бұл серпілісті «иесі трансплантатка карсы» серпілісі деп атаса болады. жүктеу/скачать 19,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|