С. В. Кожанова Жалпы иммунология
жүктеу/скачать 19,87 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы иммунология оқулық
| мультивалентті синтетикалық пептидтер және
суббірлікті полисахаридтер немесе Т-жасушалық және В-жасушалық эпитоптары бар пептидті вакциналарды қурастыруға арналған. Олар Т-жасушалық және В-жасушалық эпитоптарға қарсы (вакцинды ан- тигенге қарсы) моноклонды антиденеден туратын қатты матрикс көмегімен арнайы қурастырылған макромолекулалы кешенге енгізілген. Қатты матрикс ретінде иммунды хабарлы жасушалар жауап беретін таза көмірсулы наносфералар колдануы мүмкін. Сонымен катар, олар нуклеин кышқылдарынан, биодеградацияға ұшырайтын полимерлер- ден және бұтақты «дендримерлерден» жасалуы мүмкін (оларға кез кел- ген керекті молекуланы байланыстыруға болады). Мұндай кешендерді 8 МАА деп атайды. Олар вакциналы эпитоптарды жасуша ішіне тасы- малдайды, мұнда олардың өнделуі және I класс МНС молекулаларымен кешен түрінде таныстырылады. Бұл мультивалентті кешендер вакцина ретінде колданылады, себебі макрофагтар және дендритті жасушалар- мен жеңіл жұтылады. 8 МАА-кешендер сәйкес патоген эпитоптары- на карсы гуморалды және Т-жасушалык адаптивті иммунды жауапты күшті ынталандырады. Адьювант ретіндегі липосомалар , виросомалар және нәруызды мицел- лалар. Заманауи мультивалентті пептидті вакциналарды кұрастырғанда, 500 IV Бөлім. Иммунды патология және иммунды профилактика антигендер нәруызды мицелламен, липидті везикуламен (липосома) немесе виросомамен біріккен адъюванттарды колданады. Пептидті эпитоптармен біріккен мицелла немесе липосомларды калыптастыру үшін ионды емес детергенттер колданады. Пептидтерді детергент ерітіндісімен араластырады, сосын детергент- ті бөліп алу кезінде мицеллалар түзіледі. Пептидті молекулалардың гидрофилді калдыктары су микроайналымына, ал гидрофобты калдыктары түзілген мицеллалардын орталығына карай бұрылады. Осылайша су ортасымен әрекеттеседі. Кұрамында пептидті антигендер бар липосомаларды антигенді пептидтерді фосфолипидтермен немесе баска липидтермен ара- ластыру жағдайында дайындайды. Осындай жағдай екі кабатты липидті везикула-липосомалардын калыптасуын камтамасыз етеді. Пептидтердің гидрофобты калдыктары липидті кабатпен бірігеді, ал гидрофилді калдыктары сыртка карайды. Макрофагтардын жасу- ша мембранасымен жанасканда, липосама онымен бірігеді және осы сәтте антигенді пептидті босатады. Ол I класс МНС молекулаларымен косьшып, цитотоксикалык С 0 8 +Т-лимфоциттерді белсендіреді. Липо- сомаларда әр түрлі зарядты сипаттамалар болуы мүмкін. Холестериннің катионды туындылары және нейтрадцы фосфолипидтері бар катионды липидті везикулалар антигенді байланыстырып, оның таныстырылуын жаксартады. Жүйелі адъюванттар ретінде кохлеаттар деп аталатын модифи- кацияланған протеинді-липосомды кұрылымдар колданады. Липосо- ма бетіне әр түрлі молекулаларды байланыстыруға болады, мысалы, липосомаларды белгілі бір жасушаларға тасымалдайтын моноклонды антиденелерді. Липосомамен біріккен вакциналық антигендер депо түзу арқасында деградациядан қорғалған. Бүл жағдай вакциналық антигеннің антиген таныстырушы жасушалармен байланысу уақытын үзартады. Липосомаларды адъювант ретінде қолдану нәруызды және полисахаридті антигендерге Т-жасушалык және гуморалды адаптивті иммунды жауапты жоғарылатады. Липосома мен виросома негізіндегі тұмау мен В гепатитіне карсы вакциналарды Еуропада колдануға рұксат берілген. Карт адамдарға мұндай вакциналармен вакцинация жүргізгенде, цитотоксикалык Т-лимфоциттердің түзілуі адъюванттары жок вакциналармен салыстырғанда жаксырак ынталанады. Кұрамында үшвалентті липосомасы бар тұмауға карсы ШҒЫІЗОМ-УАС вакцина- сына ИЛ-2 косқанда, оның иммуногендігі стандартты адъюванты жок тұмауға карсы вакцинамен салыстырғанда жоғары болады. 22-Тарау. Вакциналар және вакциналы профилактика 501 Мұндай адъюванттарды дайындаудың бір варианты — вакциналык антиген орналастырылған полимерлі ұяшыктарды калыптастыру. Бактериялардың жасуша кабырғасынын полисахаридтеріне ұксас табиғи полисахаридтер мен синтетикалык полиэстерлер ұяшык үшін полимер ретінде колданылады. Осындай материалдардың пайдасы көп, біріншіден, олардын Толл-тәріздес рецепторлар аркылы жүзеге асатын адъюванттык белсенділігі бар, екіншіден, оларға косымша табиғи неме- се синтетикалык адъювантты молекулаларды косуға болады. Олардын көмегімен иммунды хабарлы жасушалар арасындағы жасушааралык белгілерді ынталандыру аркылы адаптивті иммунды жауаптың опти- малды вариантын іске косады. Адамның папиллома вирусына қарсы профилактикалық және тера- пиялық вакңина адъювант ретіндегі виросома мысалы бола алады. Оның кұрамына виросома түріндегі вирустың бірнеше серотиптерінін ре- комбинантты капсидті пептидтері кіреді. 12—35 амин кышкылды ұзындыктағы бұл пептидтер, папиллома вирусының В7 нәруызының трансформациясын шакыратын Т- және В-жасушалык эпитоптардың құрылымын моделдейді. Виросомалар кәдімгі вирустар сияқты жа- суша ішіне ену аркылы анитгенді материалды жеткізеді, сосын ол өнделеді және таныстырылады. Рекомбинантты виросомалар протективті антиденелердін жоғары деңгейде түзілуін және Т-хелпер мен цитотоксикалык Т-лимфоциттердің белсенуін шақыратыны көрсетілген. ІСОМ 8 — иммунды ынталандырушы кешендер, олар липосо- ма негізіндегі кешендер және антигенді нәруызды мицелла ретінде косуы мүмкін, сонымен катар, кұрамында әр түрлі патогендердің антигендері немесе мембраналык пептидтері болады, атап айтсак тұмауға, кызылшаға, В гепатитіне, АИТВ және баскаларына. ІСОМ 8 - тың детергент пен 0 8 - 2 1 (сапонин) тұратын сырткы кабатындағы май кышкылының ұзын ұшы, кешеннін ортасында тұратын антиген пептидтерінің гидрофобты калдықтарына карама-карсы орналаскан. Түзілген кешендер салыстырмалы түрде тұракты; 08-21, холестерин және антигеннін молярлык катынасы шамамен 1:1:1. ІСОМ8 қурамына кіретін антигендер ретінде пептидті антигендерден тузілген мицеллалар бола алады. Мысалы, АИТВ-ның%р 120нәруьізы, Эпштейн—Баррвирусының жүктеу/скачать 19,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|