|
Мектеп:
|
Күні:
|
Мұғалімнің есімі:
|
СЫНЫП: 6
Сабақ 26
|
Қатысқандар саны:
|
Қатыспағандар:
|
Сабақтың тақырыбы
|
Қолөнер. Көшпенділердің материалдық мәдениеті
|
Сабақ негізделген оқу
мақсаты (мақсаттары)
|
6.2.2.5 Көшпелілердің қолданбалы өнер жетістіктерін сипаттау
6.2.2.2 Ортағасырлық сәулет өнері ескерткіштерінің ерекшеліктерін
|
Сабақ мақсаттары
|
Барлық оқушылар:
|
Көшпелілердің материалдық құндылықтарына жататын баспана салу, қыш құмыра жасау, металл өңдеу, сауда мен ақша айналым туралы ақпарат беру.
|
Оқушылардың басым бөлігі:
|
Материалдық мәдениетке деген көзқарастарын қалыптастыру, өз беттерінше мәдени құндылықтарға нелер жататындығын түсіндіру.
|
Кейбір оқушылар:
|
Көшпенділік пен отырықшылықтың артықшылықтарын ажыратуға үйрету
|
Бағалау критерийі
|
Жеке, жұптық, топтық тапсырмаларды орындай алады.
Көшпелілердің материалдық мəдениетінің ерекшеліктері, қолөнер кəсібі ,керамикалық бұйымдар мен ыдыстар жасау, металлургия жəне металл өңдеу, сауда, ақшасы туралы білімі артады;.
|
Тілдік құзіреттілік
|
Түркі әлемі қалыптасуының басталуы
|
Ресурстар
|
Оқулық, суреттер, топқа бөлуге арналған кеспе қағаздар және әртүрлі заттар, топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер.
|
Әдіс-тәсілдер
|
Сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру, ойын, көрнекілік. Рефлексия.
|
Пәнаралық байланыс
|
Музыка, қазақ тілі,тарих.
|
Алдыңғы тақырып
|
Түріктер туралы тарихи деректер
|
Жоспарланған
уақыт
|
Жоспарланған жаттығулар (төменде
жоспарланған жаттығулармен қатар,
ескертпелерді жазыңыз)
|
Ресурстар
|
Басталуы 5 минут
|
Топқа бөлу 2 минут
Психологиялық ахуал қалыптастыру:
«Үй тапсырмасын тексеру:
І тарауға тоқталу қысқаша шолу слайд арқылы оқушыны сөйлету және сұрақ-жауап лездемелік сұрақ , жазбаша жұмыстарын қадағалау картамен жұмыс жүргізу
Қосымша сұрақтар беру:
1.Орта ғасырдағы Қазақстан тарихы негізінен неше кезеңге бөлінеді?
Ж:үш
2.Түрік қағанаты нешінші жылы Батыс –Шығыс болып бөлінді ?
Ж:603ж
3 «тат» сөзінің мағанасы .
Ж:Құл деген мағананы білдіреді .
4.Түркеш қағанатының орталығы ?
Ж:Суяб қаласы болды .
5. «Күлтегін» ескеткішінде кездесетін қаған ?
Ж:Түркеш туралы дерек
6.Қарлұқ қағанатының құрылған жылы ?
Ж:756-940 ж
7.Қағанаттар халқының айналысқан негізгі шаруашылық түрі?
Ж:Көшпелі және жартылай көшпелі мал-шаруашылығы.
8.Ежелгі түріктердің наным-сенімі ?
Ж:Отқа табыныу .
9.Оғыз мемелекетінің орталығы қай қала ?
Ж:Янгикен (Жаңа Грузия)
10.Оғыздарда жоғарғы билік иесі қалай аталады?
Ж:Жабғу
11.Қимақ қағанатының билеушісі қалай аталған
Ж:қаған
12.Қазақстанның қай аймақтары қимақ қағанаты құрамына кірген?
Ж:Солтүстік-шығыс,орталық аудан .
13.Қимақтар қай ғасырда ислам дінін қабылдай бастаған
Жауабы:Х ғасырда
|
Жіпте жайылған фотосреттерді алып, түріне сай топтарға бөлінеді.
(Көршілер қимыл – қозғалыстар арқылы жаттығуды жасайды)
|
Ортасы 20 минут
|
Топтарға тапсырма:
(Мәтін бөліктерін тарату)
Оқулықтағы тапсырмаларды топтарға бөлу
Жалпыға арналған тапсырма:
Оқушылар жаңа білімге сай оқулықты қолдана отырып өз түсінгендерін постерге түсіреді.
Қолға мал үйрету , архелогиялық зерттеулерге қарағанда , тас ғасырының орта кезеңінде басталған және жаңа тас ғасыры дамыған уақыты-қола дәуірі.
Біздің жеріміз жартылай көшпелі мал шаруашылығымен айналысуға ыңғайлы. Тұрақты қыстау, күзеу, жайлау, жартылай көшпелілікті көрсетсе ,кейбір қыстаулардың маңында егін шаруашылығымен айналысушылық та болған. Қыстаулар қыстаққа не қалаға айналып отырған сонымен орта ғасырдың басында қалалық өмір қалыптаса бастаған көшпелілердің арасында мәдени және эконамикалық байланыстар дамыған . Археологиялық зерттеулурге қарағанда
ҮІ-ІХ ғасырларда Қазақстанның оңтүстік және Жетісудың оңтүстік-батыс аймақтарында қалалық мәдениет дамыған .
Жартылай көшпелілердің материалдық мәдениеті тез жығылатын көші-қонға ыңғайлы баспана киіз үйлері болды байлары сәнді жасалған киіз үйлерін тігіп қоятын үйлермен қатар құрлыс материалдары тас , ағаш, қамыс немесе шикі кірпіштен жасалған мал қора жайлары салынған. Қол өнер және қыш құмыра жасау металл өңдеумен айналысқан. Қалалардың санының өсуі сауданың жандануына үлкен әсерін тигізді. Ұлы жібек жолының маңызы зор болды. Сауданың дамуы эканомикалық дамудың негізгі көрсеткіші болды.
Топтық жұмыс бойынша жаңа тақырып талдауға беріледі.
1-топ Жартылай көшпелілердің материалдық мәдениеті.
2-топ Қыш құмыра жасау, металл өңдеу.
3-топ Сауда мен ақша айналымы.
|
«Әлемді шарлау» әдісі арқылы түсіндіріледі.
Постер жасату.
Оқушылар өз ойларын постерге жазып оқып береді.
|
Сергіту сәті
2 минут
|
«Қыдырып қайтайық!»
би билеу
|
«Қыдырып қайтайық!» биі
|
Аяқталуы 20 минут
|
Білу
|
Жартылай көшпелілер деп кімдерді айтамыз?
|
| |
Түсіну
|
Көшпелілердің материалдық құндылықтарына нелер жатады?
|
| |
Қолдану
|
Көшпелілердің материалдық мәдениетімен отырықшылардың материалдық мәдениетін талдаңыз?
|
О тырықшылық Көшпелілер
| |
Талдау
|
Көшпелі өмір сүрумен отырықшылық өмірдің артықшылықтарын саралаңыз?
|
| |
Жинақтау
|
Көшпелілердің өмір салтында материалдық мәдениеттің маңыздылығын ашыңыз?
|
1- Тұрмыстық заттар
|
2- Сауда
|
3-Темір
| |
Бағалау
|
Көшпелілердің өмір салты қазіргі ұрпақтарында сақталғанба, олардың ұрпақтары кімдер.
|
|
|
