Концептуалдық кесте (кейіпкерлерге баға беру)
№
|
Кейіпкерлер
|
Өмірге қызығушылығы
|
Адамгершілік қасиеті
|
Кейіпкерлерге баға
|
1
|
Естемес
|
Жоғары, жасы егде тартса да отбасын құруды ойлайды
|
Түсінігі мол, есті, Оразымбетке жолын береді
|
жақсы
|
2
|
Оразымбет
|
Жоғары, өнерді сүйетін, тәрбиелі шәкірт
|
Үлкенді құрмет тұтады, ұғымтал.
|
жоғары
|
3
|
Жаңыл
|
Жігерлі жан, өз бақытын табудаөжеттік таныта білді.
|
Кішіпейіл, ибалы, өжет.
|
жоғары
|
4
|
Қарт
|
Жоғары, жоқшылыққа төзе білген, қиындыққа мойымаған жан.
|
Көпті көрген, қонақжай, есті кісі.
|
жақсы
|
Кейіпкерлер портреті
● Әдемі дөңгелек қара сақалды, тарамыс денелі, биік, дөңес мұрынды, кішілеу өткір қоңыр көзді, қатқыл өңді, қағылез кісі.
● Түрі жүдеу, бүйірі солған, өркеші қисайған, тамыры қураған ағаштай семген, ірі тұлғалы, жас толы үлкен мөлдір көзді мүсәпір бейне.
● Қою қара қасты мөлдіреген қара көзді, дөңгелек жүзді, қара торы, талдырмаш денелі.
Әңгімеге сатылай кешенді талдау жүргізу
Шығарманың тақырыбы: «Күй аңызы» ,«Нар идірген» күйінің шығу тарихы
Авторы: Т.Ахтанов-жазушы, драматург, аудармашы
Идеясы: өнерді құрметтеуге шақырады
Жанр түрі: әңгіме – шағын оқиғалы шығарма
Композициясы:
Шығарманың басталуы.Қос салт атты жолаушы
Шығарманың дамуы. Жолда кездескен нар
Шиеленісуі. Қиын қолқа
Шарықтау шегі. Жаңа күйдің пайда болуы
Шешімі. Ұстаздың шәкіртке жолын беруі
Әдеби-теориялық ұғымдар. Портрет
Жас жігіттің астында жалын өрген қылаң бесті, үстінде өңіріне зер ұстаған көк мақпал камзол, талдырмаш белін қызыл үдері белбеумен буған, басында құндыздай бөрік.
Егіздеу. Нар мен күйші тағдырының суреттелуі.
Сөздік: тулақ- шикі тері, қолқа салу- сұраужоны-арқасы, пейілі түсу-көңілі қалау т.б.
Шығарманың тәрбиелік мәні: өнерді бағалауға, өмірді өкінішсіз өткізуге тәрбиелейді.
І топ “Күй аңызы” тобы (топ басшылары өз тобының атын қорғайды) ІІ топ “Өнер құдіреті” ІІІ топ “Нар идірген” Композиция – көркем шығарманың құрылысы, тұтастық бірлігі. Сюжеттің басталуы – екі салт атты. Дамуы – жолаушылардың нарды көруі. Шиеленісуі – үй иесінің өтініші. Шарықтау шегі – нардың иіп, сүт шығуы. Шешімі – “Нар идірген” күйінің өмірге келуі. І тапсырма: Шығармаға суретші көзімен. (Әр топ үйден салып келген суретін қорғайды) ІІ тапсырма: Қиял қанатымен (оқушы қиялы) Сурет астында тапсырма (домбыра, үй, нар) І топ. Әңгімеден портретті табу. Портрет деген не? ІІ топ. Күй, күйші сөзіне анықтама бер? ІІІ топ. Монолог пен диалогты табу. ІІІ тапсырма. Шығармашылық шарықтау. Егер мен күйші болсам... (Үш топ күйші бейнесіне енеді) ІV тапсырма. “Күй аңызы” әңгімесінен үзінді (Әр топ әңгімеден өзіне ұнаған үзіндіні таңдап, өз пікірін білдіреді) V Қорытынды. Әңгіменің тақырыбы не? (Өнер тақырыбы, күй өнерінің құдіреті.) Әңгіменің идеясы не? (Өнердің құдіретін ұғынып, өнер адамына құрметпен қарау) Шығарма неге “Күй аңызы” деп аталған? Қосымша: А.Жұбановтың “Ғасырлар пернесі” кітабында “Нар идірген” күйінің шығу тарихына шолу берілген. Түйін: Күй құдіретіне бас ие отырып, бүгінгі сабағымызға арқау болған “Нар идірген” күйін тыңдасақ. Амангүл Серікқалиева “Нар идірген” күйін тартады. Сөз сырына саяхат. Қырқа – ұзыннан ұзақ созылып жатқан биік жер, қыр. Аруна – бір өркешті таза тұқымды түйенің ұрғашысы Бошалап кету – ұрғашы малдың төлдеу алдында оңаша кетуі. Тулақ – жүн сабау үшін немесе төсеніш үшін кептірілген, қатырылған шикі тері. Тарамыс денелі – еті қашу, сіңірлену, таралу. Талдырмаш денелі – тал шыбықтай үзіліп тұрған, нәзік, жіңішке. Көнек – көннен, теріден жасалған бие, түйе саууға арналған ыдыс. Қағылез – арықша, жұқалтаң, жүріс – тұрысы ширақ, шапшаң. Қайнар – судың жерден шымырлап шығып жататын көзді жері, бастауы. Жырада – қар суы жырып кеткен ойдым шұңқыр.
|
Оқулық,қабырғаға ілінген ватмандар, түрлі-түсті маркерлер
Топтық жұмысқа арналған ресурстар
|
Аяқталуы
Сабақты бекіту
10 минут
|
Ой қорытыу
Тест интервью
1
|
Естеместің өзіне тән ерекшеліктері қандай?
|
Халық өнерін қастерлейді. Жақсы ұстаз, күйші, өнер таратушы, салт басты.
|
2
|
Жаңылдың мінезі ұнады ма? Несімен ұнады?
|
Ақылды, ибалы, инабатты, өжет. Өз болашағын егде адаммен өткізгеннен жастау жігітпен өткізгенді дұрыс санаған ол өжеттілік танытты.
|
3.
|
«Екі күйші, өнерлеріңді бірдей салыңдар» деген қыз сөзінің сырын аш.
|
Әкесі мен Естемес арасындағы әңгімені естіген Жаңыл таңдауы жас Оразымбетте екенін астарлап жеткізгісі келді.
|
4.
|
Әңгімеде ұнамсыз кейіпкердің болмауы не себепті деп ойлайсың?
|
Себебі әңгімеде көп шиеленіскен оқиға жоқ, тек күйдің туындауы ғана берілген. Сондықтан ұнамсыз кейіпкер жоқ.
|
5
|
Оқиғаның шешімі сен қандай ойға жетеледі?
|
|
БББ кестесі
Білгенім
|
Білдім
|
Білгім келеді
|
|
|
|
|
Таақырып бойынша түйген білімдерін жазады.
|
