Басталуы
5 минут
|
Бағалау парақшасымен таныстыру
Топтарға бөлу.
Мұғалім ынтымақтастық атмосферасын орнату үшін
«шаттық шеңберін» құрады.
Оқушылар бір-біріне жақсы тілектер тілейді.
Үй тапсырмасын тексереді. Кемшіліктерді анықтайды, түзетеді, бағалайды.
Тапсырманыайтады,тақырыпбойыншасұ- рақтарға жауапбереді.
|
Тапсырманы орындаған әр балаға конфеттер беріп отырамын.
|
Жаңа білім
10 минут
|
«Сақина салмақ ойыны»
Балалар біз бүгін сақина салмақ ойынын ойнаймыз. Бұл ойынның бүгіінгі ерекшелігі кімнің қолында сақина қалса менің сұрағыма жауап береді?
Мұғалім «Биопоэма» тәсілін қолданып, әрбір оқушыға«Аңызпатшайым»дегентақырыпбойынша А4парағынажазылғанбірнешесауалбереді.. Сөздікпен жұмыс. А) Мұғалім интерактив-
ті тақтадан тақырыпқа қатысты жаңа сөздермен таныстырады, аудармасын айтад Сақтардың 26 әріптен тұратын жазуы болған. Есік қаласының маңынан табылған Алтын Бекзаданың жанындағы күміс тостағанда: «Аға, саған бүл ошақ! Ошағынан безгендер, тізеңді бүк! Халықта азық-түлік мол болғай!» — деген жазу бар. Алтын Бекзаданың біздің заманымызға дейінгі VII—V ғасырларда өмір сүргендігі анықталып отыр. Сақтар көне түркі тілінде сөйлеген. Күміс тостағандағы жазу мен біздің заманы-мыздағы VIII ғасырда жазылған Орхон жазулары бірдей.
Сақ, ғүн дәуірлерінен келіп жеткен Тарғытай, Алып-Ер Түңға, Тұмар патшайым, Ширақ батыр, Зарина, Мөде батыр жайындағы аңыз-жырлар бар.
Біздің заманымызға дейінгі көне түркі дәуірінің мәдени, әдеби ескерткіш-терін сөз етуден бұрын, қазақ халқын құрған тайпалық бірлестіктердің тұрмыс-тіршілігі, әлеуметтік өмірі жайында білгеніміз жөн.
Орта Азия мен қазіргі Қазақстанның кең-байтақ даласында сақ, ғұн, үйсін-дер өмір сүрген. Олар алғашқы қауымдық құрылыс тұсында аңшылық, егіншілік және мал шаруашылығымен айналысқан. Бұны сақтардың бұғы, арқар, арыстан, самұрық суреттерін салып және олардың бейнесін алтыннан құйып жасағандығынан байқаймыз. Заманымыздың Ү ғасырына дейін оларды «түрік», «түркілер» деп атаған. Олар көне түркі тілінде сөйлеген.
Түркі қағанаты тұсында түркі тілінің өрісі кеңейіп, ұлан-ғайыр өлкедегі негізгі тілге айналды. Олардың таңбәлары ру символдарына ұқсас болып келді. Кене түркі жазуы бертін келе тіл тарихында «Рунә» жәзуы деп аталып кетті. «Рунь» деген сөз «құпия», яғни «сыры ашылмаған» деген ұғымды білдіреді.
Міне, осы руна жазуындағы ескерткіштер тілі ҮІ — X ғасырлардағы оғыз, ұйғыр, қырғыз, қимақ, қыпшақ т.б. түркі тайпалардың бәріне бірдей ортақ жәзбаша әдеби тілі болды.
Сақ, ғұн дәуірінен келіп жеткен Алып — Ер Тұңға, Тұмар патшайым; Ширақ батыр, Мөде батыр жайында аңыз-әңгімелер бар
ы. Оларды оқиды, оқушыларға қайталатады.
|
Интерактивтітақта,слайдтар,тақырыпқақатыстыальбомдар,буклеттер,кітапкөрмесі,үлестірмелі материалдар,А4парағы,парақшалар
|
Ортасы
10 минут
|
.Мәтіналдыжұмыс.А)Айтылым.Оқулықтағы1-тап- сырманыорындатады
Ә) Оқылым. Жазылым. Оқулықтағы 2-тапсырманы орындатады.
3.Мәтінменжұмыс.А)Тыңдалым.Оқылым.Мәтінді мәнерлеп,дұрысоқуғамашықтандыруүшін3-тап- сырманыорындатады.
Ә)Жазылым.Дұрыс,сауаттыжазуғамашықтандыру үшін4,6,9-тапсырманыорындатады.
Б)Айтылым.Дұрысайтуға,жаңаақпараттықабыл- дауғамашықтандыруүшін8-тапсырманыорында- тады.
4.Сергітусәті.Оқулықтағы7-тапсырманыорындата- ды.
5. Мәтінсоңы жұмыс. А) Айтылым. 10-тапсырманы орындатады.
Оқушыларға«Тірексөздер»стратегиясыныңнегі- зінде тақырыпқа қатысты тақтадағы плакаттарға бірнешесөздержазады.
|
Оқулық,қабырғаға ілінген ватмандар, түрлі-түсті маркерлер
|
