ЖАЗЫЛЫМ
Мақал-мәтелдерді сәйкестіріп, мағынасын түсіндіріңіз.
Жақсылық қылсаң жасыр,
|
Ақылсыз ағайыннан көреді.
|
Жақсылық біреуден қайтпаса,
|
Жаман қорыққанның құлы.
|
Кең болсаң,
|
Кейде баршылық сынайды.
|
Жамандық пайда етпейді,
|
Жақсылық көрсең асыр.
|
Кісіні кейде таршылық сынайды,
|
Біреуден қайтады.
|
Ақымақ ішкен-жегенің айтады,
|
Кем болмайсың.
|
Ақылды өзінен көреді,
|
Жақсылық зая кетпейді.
|
Жақсы сыйлағанның құлы,
|
Ақылды көрген-білгенін айтады.
|
12-сабақ. Көмекші есімдер
Мағынасы есім сөзге жақын, зат есімнің мекендік, мезгілдік мағынасын дәлдеп көрсететін грамматикалық қызметке ауысқан сөздерді көмекші есім дейміз. Мысалы: Қымыз ішіп болған соң, үнсіз үй ішінде Абай екінші бір сөзін бастады. Бұл сөйлемдегі ішінде деген көмекші есім оқиғаның болған орнын дәлдеп көрсетіп тұр.
Көмекші есімге мына сөздер жатады: алды, арты, үсті, жаны, қасы, арқасы, арасы, ортасы, іші, аузы, жағасы, төбесі, бойы, сырты, басы, тұсы, беті, шеті, соңы. Бұл сөздер ілік септік жалғаулы зат есіммен тіркесіп қолданылады: үйдің алды.
Бос орынға қажетті көмекші есімдерді қойыңыз: қасына, арты, жаны, бойы, үсті, асты, ортасы, төбесі, шеті.
Әкемнің ... еріп жүріп бір жолбарысты ұстағанын көрдім. Әліптің ... бақ. Бұрын қыстаудың ... бір терең құдық болатын. Бақанас өзені ... сығылыса қонған ауыл. Азын аулақ тағамдарының барлығын үстел ... қойды. Жердің үстімен келіп, ... қайту. Мұхит пен су ... әртүрлі балықтар мен жануарлар өмір сүреді. Көп кісінің ... тұрған әкесінің түріне ... көзі түсті. Самат үйдің ... шығып тұрған еді. Майор оларды қаланың арғы ... жіберді.
|
|
