Жаңа сабақ
|
1.Кальцийдің ПЖО.
Электрондық құрылысы.
Са+20)2)8)8)2 1s22s22p63s23p64s2
Са+2, Са0
Табиғаттағы қосылыстары.
СаСО3,СаSO4*H2O-ғаныш
СаСО3*MgCO3-доломит қосылыстары
Са3(РО4)2- фосфорит
Са5(РО4)2F - фторапатит
Жер қыртысында 5 орында, 3,4 %, адам ағзасында - 1кг.
Ғаныш- Гипс- gypsum, plaster, alabaster
Доломит- доломит- dolomite
Фосфорит- фосфорит-phosphorite, phosphate
Фторапатит- фторапатит- fluorapatite
Кальции карбонаты- calcium carbonate -
Калции оксиді-оксид кальция- calcium oxide
Кальции гидроксиді-гидроксид кальция- calcium hydroxide
Жай заттармен әрекеттесуі.
1. Са+Cl2 → 2. Са+S→ 3. Са+Н2 → 4. Ca+O2→
Күрделі заттармен әрекеттесуі
5. Ca+HCl→
6. Ca+H2 O→
Кальцийдің химиялық таңбасы:_______________________
Электрондық формуласы: _______________________
Периодтық жүйедегі орны: _______________________
Валенттігі, тотығу дәрежесі: _______________________
Кальцийдің табиғаттағы маңызды қосылыстары: _______________________
ІІ деңгейлік тапсырма
Кальцийдің алыну әдістерін жазыңыз: _______________________
Кальцийдің физикалық қасиеттерін сипаттаңыз: _______________________
І, ІІ - А топша элементтерінің қасиеттерін салыстырыңыз: _______________________
Кальций қосылыстарының қолданылуын оқулықтан оқып, жүйелеңіз.
Табиғатта кездесуі.
Кальцийдің қосылыстары табиғатта кең таралған. Ол жер қыртысындағы мөлшері бойынша 5 - орын алады, ал массасы бойынша 3, 6%. Табиғатта кальцийдің қосылыстарын кез келген жерде кездестіруге болады: өйткені тау мен сары топырақты қазбалар кальций тұздарынан құралған. Ол теңіз бен өзен суларында да кездеседі, өсімдік пен жануар организмінің құрамына кіреді. Адам организмінде 1 кг – ға дейін кальций бар, ол сүйектің, тіс эмалінің, қанның құрамында болады.Қазақстан жерінің бәрінде дерлік кальций қосылыстары кең таралған. Фосфориттің ең ірі кен орындары Жамбыл облысындағы Қаратау тауларында, Ақтөбе облысындағы Шилісайда бар. Бағалы қызғылт түсті ұлутас Маңғыстауда, гипс Жамбыл облысында, цементке қажетті балшық Шымкент, Семей маңында өндірілсе, әктастың қоры және отқа төзімді балшық еліміздің көптеген облыстарында өндіріледі.
Кальций алынуы . Қолданылуы
Өнеркәсіпте кальцийді тұздарының балқымасынан электролиздеу арқылы алады:
СаCl2 ═ Са+Cl2 ↑
Қолданылуы.Кальцийді тотықсыздандырғыштық қабілнтіне қарай өнеркәсіпте бағалы немесе сирек кездесетін металдарды алу үшін қолданады.(Ті, V, Ве,U т.б)
Мысалы: Са+ВеО=СаО+Ве
Әкті су - мөлдір ерітіндісі. Лабораторияда СО2 анықтау үшін пайдаланады.
Са(ОН)2+СО2→СаСО3↓+Н2О
Тәжірибе Сынауқта Са(ОН)2 оқушы партасында, түтікше арқылы үрлеген кезде, ерітіндіде тұнба пайда болады.
Қорытындылау . Са-белсенді ме, күшті тотықсыздандырғыш. Кальций тұрақты +2 тотығу дәрежесін көрсетеді және тек негіздік қасиет көрсететін қосылыстар түзеді.
1808 жылы ағылшын ғалымы. Г. Дэви ашты
Маңызы:Адам ағзасы – 1кг
Орта есеппен күніне – 0, 5 гр
Са2+ ----------------- қан ұю
Са3(РО4) 2 -------- сүйек, тіс, бауыр, бүйрек, жүрек
Тағамдар --------- сүт, сүзбе, сыр, жұмыртқа
|
Терминдер
|
Бекіту кезеңі
Бағалау
Үй тапсырмасы
Рефлексия
|
1-тапсырма
Мына өзгерістерді жүзеге асырыңдар:
Са СаО Са(ОН)2 Са3 (РО )4
2-тапсырма 100 гр кальций карбонаты ыдырағанда бөлінген көмірқышқыл
газының көлемі
Реакциялардың иондық теңдеулерін құрыңыздар:
1. Са(ОН)2 → СаСО3
2. СаСО3 → Са(НСО3)2
3. Са(НСО3)2 → СаСО3
қ\с
|
Сұрақ
|
Жауап
|
1
|
Кальцийдің сыртқы электрондық деңгейінде қанша электрон бар
|
29
|
2
|
Адам ағзасындағы кальцийдің мөлшері
|
Ca3 N2
|
3
|
Кальций нитриді
|
1
|
4
|
Кальций оксидіндегі оттектің массалық үлесі
|
2
|
5
|
Басқа заттарды тазарту және құрғату үшін қолданылады
|
CaСІ2
|
Критерииалды бағалау
Оқушыларға шығармашылық жұмыс: «Өзің менің оттегім, Өмірім сенсіз жоқ менің» .......... тақырыбында эссе жазып келу. Стикерлер таратылады:1. Не ұнады ,не ұнамады
2. Не түсіндім
3. Не түсінбедім
|
«Химиялық эстафета»
Сәйкестендіру тестісі
|
