Бекітемін:
Берсугурова З.А.
Оқу ісі меңгерушісі.
Сынып: 10«А» Күні:
Пән:қазақ тілі
Тақырып: Стиль түрлерімен байланысы.
Оқу мақсаты:қатынас қағаздары туралы түсінік беру, жазылу жолдарын ұғындыру,стиль түрлерінен ажырата білуді үйрету.
Күтілетін нәтиже: :қатынас қағаздары туралы түсінік алып, жазылу жолдарын ұғынып,стиль түрлерінен ажырата білуді үйренеді.
Табыс критериі
Барлық оқушылар:
|
Оқушылардың көпшілігі
|
Жекелеген оқушылар
|
Сабақ кезеңдері
|
Уақыт
|
Мұғалім не істейді?
|
Оқушылар не істейді?
|
Ресурстар
|
Ұйымдастыру кезеңі
|
5мин.
|
Ұйымдастыру кезеңі. Тренинг «Көңіл күй»
Керемет
Өзіме сенімдімін
Жақсы
Жаман емес
Маған көмек керек
Білмеймін
Нашар
Жазба жұмысына қатемен жұмыс жасау
|
Стикерге аттарын жазып,баспалдаққа жапсырады.
Оқушылар топқа бөлініп, өз топбасшыларын сайлайды.
Бағалау парағы арқылы топбасшылар өз топ мүшелерін бағалап отырады.
|
Әріптер тізбегі
|
Қызығушылықты ояту
|
5 мин.
|
Жеке адам өміріне қатысты құжаттардың тізімдеу
|
Жеке адам өміріне қатысты құжаттар жазғызу
Постер қорғау
|
Қағаздар
|
Негізгі бөлім
|
10 мин.
|
1. Білу. Бүгінгі сабақта нені білуіміз керек?
1) Іс қағаздары, оның түрлері;
2) Қатынас қағаздары;
3) Іс қағаздар стилінің ерекшеліктері.
2. Түсіну. Интербелсенді тақтадан слайдтар арқылы жаңа материалды меңгерту.
Іс қағаздары деген тіркестің ұғымы кең: олар-адамның күнбе-күнгі өмірінде жиі қолданылатын үлгілер. Іс қағаздары, әдетте, ресми құжаттар деп те аталады. Соған орай, ресми құжаттар, іс қағаздары стилі деп те айтыла береді. Бұл тіркестердің мән-мағынасы бір-біріне жақын, бір-бірімен синонимдес деуге де болады.
Шығармашылық жұмыс.
Оқушылар алған білімдерін қолданып,бір құжаттың үлгісін өздері құрастырады.
Талдау. Шығармашылық жұмыс түрлерінен талдау жұмыстарын жүргізу.
|
Мәліметтерді дәптерлеріне түсіреді,ой қорытады.
Жеке жұмыс орындайды.
|
Желілік материалдар
|
Сергіту жұмысы
|
5 мин
|
Қимыл-қозғалыс жаттығулары
|
Жаттығу жасайды
|
Әуен
|
Ой-толғаныс
|
10 мин.
|
Ресми қарымқа байланысты бейнефильм көрсету
Қарым-қатынасты талдау
|
Пікірлерін дәлелдейді
|
|
Бағалау
|
3мин.
|
Әр оқушыны сабаққа қатысына қарай бағалаймын.
|
|
|
Кері байланыс
|
5 мин.
|
«Ой таразысы...»
Оқушылар бүгінгі сабаққа деген ойынын стикерге жазып, тақтаға іледі (2 мин)
Ұсынылған стикерді толтыру
|
Пікірлерін айтады
|
Стикер,қазаздар
|
Үйге тапсырма
|
2 мин.
|
Тест тапсырмалары
|
Күнделіктеріне жазады
|
Күнделік
|
Сабақтан кейін ойланатын сұрақтар:
Не сәтті болды?
|
|
Не сәтсіз болды?
Нені жақсартуға болады?
|
|
Мен өз дағдымда нені дамыта алдым:нені өзгертуге болады?
|
|
Бекітемін:
Берсугурова З.А.
Оқу ісі меңгерушісі.
Сынып: 10«А» Күні:
Пән:қазақ тілі
Тақырып: Өмірбаян__Естелік_(мемуар)__Өмірбаян'>Өмірбаян,өтініш,арыз.
Оқу мақсаты: Жеке адам өміріне қатысты іс – қағаздарының түрлеріне шолу, жазбаша жұмыстарды орындату арқылы білім көкжиектерін дамыту
Күтілетін нәтиже: Жеке адам өміріне қатысты іс – қағаздарының түрлеріне шолу жасай отырып, жазбаша жұмыстарды орындату арқылы нүсініктері қалыптасады. Табыс критериі
Барлық оқушылар:
|
Оқушылардың көпшілігі
|
Жекелеген оқушылар
|
Сабақ кезеңдері
|
Уақыт
|
Мұғалім не істейді?
|
Оқушылар не істейді?
|
Ресурстар
|
Ұйымдастыру кезеңі
|
5мин.
|
Ұйымдастыру кезеңі. Тренинг «Көңіл күй»
Керемет
Өзіме сенімдімін
Жақсы
Жаман емес
Маған көмек керек
Білмеймін
Нашар
Жазба жұмысына қатемен жұмыс жасау
|
Стикерге аттарын жазып,баспалдаққа жапсырады.
Оқушылар топқа бөлініп, өз топбасшыларын сайлайды.
Бағалау парағы арқылы топбасшылар өз топ мүшелерін бағалап отырады.
|
Әріптер тізбегі
|
Қызығушылықты ояту
|
5 мин.
|
Жеке адам өміріне қатысты құжаттардың тізімдеу
|
Жеке адам өміріне қатысты құжаттар жазғызу
Постер қорғау
|
Қағаздар
|
Негізгі бөлім
|
10 мин.
|
«Джиксо әдісі»
Жеке адам өміріне қатысты құжаттар.
Өмірбаян – жеке адамның өміріне қатысты хронологиялық тәртіпте қысқаша жасалған ресми құжат. Оқуға түсу, жаңа қызметке орналасу кезінде өмір жолы туралы дерек беру мақсатында жазылады. Өмірбаян үш түрлі болып жазылады.
Өмірбаян
|
Естелік (мемуар)
|
Өмірбаян
|
Адамның өз өмірі мен қызмет жолы туралы баяндауы. Бұл көбінесе қызметке орналасу кезіндегі жеке ісқағазына қоса тігілу үшін жазылады. Өмірбаянның бұл түрі көбінесе ресми түрде жазылады да, көлемі жағынан шағын болады.
|
Қоғам қайраткерлерінің, ақын-жазушылар мен өнер адамдарының өз ғұмыр жолын қоғам өмірімен байланыстыра баяндауы. Мемуар әдеби тілде жазылады, Қ.Байсейітовтың «Құштар көңіл», Д.А.Қонаевтың «Өтті дәурен осылай» кітаптары – тарихи мәні мен маңызы бар дүниелер.
|
Қоғамға белгілі, танымал тұлғалардың өмірі мен қызметі өзге авторлар тарапынан баяндалады. Мәселен, М.Әуезов – «Абай жолы», С.Мұқанов – «Аққан жұлдыз», т.б. Көркем шығарманың әртүрлі жанрлары сипатында (очерк, роман-эпопея, т.б.) жазыла береді
|
Күнделікті өмірде адамға қатысты ең маңызды әрі жиі қолданылатын құжат – өмірбаян. Өмірбаян әркімнің өз қолымен, кейде арнайы қағазға жазылады. Өмірбаянның мазмұны автордың өмір жолын, іскерлік қасиеттерін жан-жақты қамтиды.
Өтініш – азаматтардың заңмен бекітілген жеке құқықтары мен мүдделері негізінде өтіну, сұрау мақсатында жазылатын ресми құжат.Өтініш жұмысқа қабылдау, жұмыс ауыстыру, кезекті (кезектен тыс) демалыс сұрау, т.б. жағдайларда жазылады.
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес азаматтар мемлекеттік ұйымдар мен лауазымды адамдардың аттарына түрлі сипаттағы хабарламалар (арыз, ұсыныс) жібере алады.
Арыз – заң арқылы қорғалатын жеке құқықтар мен мүдделердің бұзылу фактілерін көрсету, кемшіліктерді жою жөніндегі талап-тілек және заң аясында дұрыс жұмыс бағыттарын іске асырмай отырған мекеме (ұйым), лауазымды адамдардың атына жазылған сын, хабарлама.
Қолхат пен сенімхат – азаматтық қарым-қатынастарды реттеп, белгілі бір құндылықтардың (құжат, мүлік, зат, ақша) алыс-берісін куәландыратын, ресми құжат түрлері. Олар мөрмен бекітіліп, расталады.
Қолхат – белгілі бір құндылықтардың (құжат, мүлік, зат, т.б.) алынғанын растап және оны белгілі бір мерзімде қайтарып беретіндігін міндеттеп, азаматтық қарым-қатынастарды куәландыратын ресми құжат.
Сенімхат – сенім білдірілген тұлғаға белгілі бір іс-әрекетті жүзеге асыруға (жәрдемақы, заттай корреспонденцияларды алу, мүлікті ортақ пайдалану, т.б.) құқық берілетінін, өзара келісімді куәландыратын құжат. Құжаттардың мазмұндық-құрылымдық жүйесі болады:
Өмірбаян
|
Қолхат
|
Сенімхат
|
Құжаттың аты (өмірбаян)
Аты-жөні (толық жазылады), туған жылы, айы, күні, туған жері
Ұлты
Білімі
Қоғамдық қызметі
Отбасы туралы мәлімет
Оқу орны (жұмысы), мекенжайы
|
Құжаттың аты
Қолхат беруші туралы мәлімет
Қолхат алушы туралы мәлімет
Алынған заттың атауы;
Қайтарылатын нақты уақыты;
Қайтарылмаған жағдайдағы шарты;
Қолхат жазылған күн
Тараптардың қолы
Мекеме мөрі.
|
Құжат атауы;
күні, айы, жылы, мекен-жайы ;
сенімхат беруші туралы толық мәлімет
Сенім білдірілетін тұлға туралы толық мәлімет (аты-жөні, мекенжайы, жеке куәлік нөмірі);
Алынатын зат атауы
Растаушы мекеме мөрі
|
|
Мәліметтерді оқып жұпта,топта талқылып,келесі топта талқылап,талдайды,постер қорғайды..
|
Желілік материалдар
|
Сергіту жұмысы
|
5 мин
|
Қимыл-қозғалыс жаттығулары
|
Жаттығу жасайды
|
Әуен
|
Ой-толғаныс
|
10 мин.
|
Ресми қарымқа байланысты бейнефильм көрсету
Қарым-қатынасты талдау
|
Пікірлерін дәлелдейді
|
|
Бағалау
|
3мин.
|
Әр оқушыны сабаққа қатысына қарай бағалаймын.
|
|
|
Кері байланыс
|
5 мин.
|
«Ой таразысы...»
Оқушылар бүгінгі сабаққа деген ойынын стикерге жазып, тақтаға іледі (2 мин)
Ұсынылған стикерді толтыру
|
Пікірлерін айтады
|
Стикер,қазаздар
|
Үйге тапсырма
|
2 мин.
|
Тест тапсырмалары
|
Күнделіктеріне жазады
|
Күнделік
|
Сабақтан кейін ойланатын сұрақтар:
Не сәтті болды?
|
|
Не сәтсіз болды?
Нені жақсартуға болады?
|
|
Мен өз дағдымда нені дамыта алдым:нені өзгертуге болады?
|
|
Бекітемін:
Берсугурова З.А.
Оқу ісі меңгерушісі.
Сынып: 10«А» Күні:
Пән:қазақ тілі
Тақырып: Түсініктеме,сенімхат,қолхат
Оқу мақсаты: Жеке адам өміріне қатысты іс – қағаздарының түрлеріне шолу, жазбаша жұмыстарды орындату арқылы білім көкжиектерін дамыту. Қолхат және түсініктеме туралы мәлімет беру және жазу жолдарын меңгеру.
Күтілетін нәтиже: Жеке адам өміріне қатысты іс – қағаздарының түрлеріне шолу жасай отырып, жазбаша жұмыстарды орындату арқылы түсініктері қалыптасады. Табыс критериі
Барлық оқушылар:
|
Оқушылардың көпшілігі
|
Жекелеген оқушылар
|
Сабақ кезеңдері
|
Уақыт
|
Мұғалім не істейді?
|
Оқушылар не істейді?
|
Ресурстар
|
Ұйымдастыру кезеңі
|
5мин.
|
Ұйымдастыру кезеңі. Тренинг «Көңіл күй»
Керемет
Өзіме сенімдімін
Жақсы
Жаман емес
Маған көмек керек
Білмеймін
Нашар
Жазба жұмысына қатемен жұмыс жасау
|
Стикерге аттарын жазып,баспалдаққа жапсырады.
Оқушылар топқа бөлініп, өз топбасшыларын сайлайды.
Бағалау парағы арқылы топбасшылар өз топ мүшелерін бағалап отырады.
|
Әріптер тізбегі
|
Қызығушылықты ояту
|
5 мин.
|
Жеке адам өміріне қатысты құжаттардың тізімдеу
|
Жеке адам өміріне қатысты құжаттар жазғызу
Постер қорғау
|
Қағаздар
|
Негізгі бөлім
|
10 мин.
|
«Джиксо» әдісімен талдау
Жеке адам өміріне қатысты құжаттар.
ҚОЛХАТ — белгілі бір құндылықтардың (құжат, мүлік, зат, ақша) алынғанын куәландыратын және оны белгілі бір мерзімде қайтарып беретіндігін міндеттеп, азаматтық қарым-қатынастарды реттейтін ресми құжат түрі. Бұл бағасы төмен құндылықтарды уақытша пайдалану жағдайында рәсімделеді. Сондықтан қолхат негізінен мекемеішілік қатынастарда жиі қолданылады.
Қолхаттың мазмұндық-құрылымдық жүйесі:
— құжаттың аты;
— қолхат беруші туралы толық мәлімет (аты-жөні, мекен-жайы, жеке куәлік нөмірі);
— қолхат алушы туралы толық мәлімет (аты-жөні, мекен-жайы, жеке куәлік нөмірі);
— алынғат заттың атауы (егер ақша болса, көлемі санмен де, жазбаша да көрсетіледі);
— қайтарылатын нақты уақыты;
— қайтара алмаған жағдайдағы шарты;
— қолхат жазылған күн;
— тараптардың қолы;
— мекеме мөрі.
ТҮСІНІКТЕМЕ
Негізгі мәтін кіріспе сөзден басталады. Мысалы, «Менін Сізге арыз беру себебім,». Ары қарай қүжаттың мәнін ашатын, арыз жазуға себеп болып отырған негізгі мәселе соз болады. Мәтін соңында қүнделіқті қызмет этикасын сақтау сөздерін қолдана отырып адресаттан қандай шешім күтетіндігі жазылады. Мысалы, «Айтылғандарды ескере отырып шара қолдануыңызды сүраймын», «Нүсқау беруіңізді сүраймын» т.б. Мәтін парақтың бар кеңдігіне, тақырыптан төмен жазылады.
Жазылу мерзімі. Арыздың жазылған күні, айы (жазбаша) және жылы көрсетіледі. Жазылу мерзімі негізгі мәтіннен төмен, парактың сол жақ бөлігінде орналасады. Мысалы,
24 наурыз 2000 жыл.
Қолы. Арыз жазушының атқаратын қызметінің толық ресми аты жазылады, кол қойылады. Парақтың оң жағына фамилиясы, аты-жөні жазылады. (қолы)
Егер арызға кол қоюшылар бірнешеу болса онда олар иерархиялық тортіппен я болмаса алфавит төртібімен жазылады. Қол қоюшылар өте көп болатын болса онда арызға қол қою парағы тіркелді.
Арыз мазмүнымен келісуші қолы қойылғанда келісім туралы қысқаша ақпарат та жазылады. Мысалы, «Келісемін», «Қарсы емеспін». Бұл жерде де датасы жазылып, атқаратын қызметі көрсетіледі.
Ескерту: 1. Егер арыз бірнеше адамның атына қатар жазылса, олардың барлығының ресми қызметі, аты-жөні адресацияда көрсетілуі керек.
2. Егер арыз бірнеше адамның атынан жазылса, олар иерархиялық тәртіппен я болмаса алфавит ретімен жазылады.
Арыз қолмен де, компьютермен де қатесіз жазылуы тиіс.
Тапсырмалар
1. Сенімхат қандай құжат?
2.Сенімхаттың неше түрі болады?
3. Ресми сенімхаттың жеке сенімхаттан айырмашылығы неде?
4. Сенімхат қандай мерзімге дейін өз күшін сақтайды?
5. Қандай жағдайда ол өз күшін жояды?
6.Сенімхат қайда куәландырылады?
7. Сенімхаттың құрылымы қандай?
2- тапсырма Сөз тіркестерімен сөйлемдер құра.
Сенімхат жазу, сенімхатты куәландыру, сенімхатпен танысу, сенімхатқа қол қою, сенімхаттан бас тарту, өкілетті етемін.
Қолхат
Қолхат – белгілі бір іс - әрекетті растайтын, адамдардың мекемеден немесе жеке адамнан ақша, не құнды заттар алғандығын, не бергендігін растайтын жазба құжат.
Құрылымы :
- құжаттың аты;
- қолхат беретін адамның қызметі, аты – жөні, фамилиясы;
- ақша немесе құнды заттардың аты мен құны;
- уақыты мен қолхат берушінің қолы.
Қолхат
Мен, 10 “А” сынып оқушысы Асанов Тимур, мектептің бас бухгалтері В.В.Некрасовадан бір күнге 200теңге/екі жүз теңге/ қарызға алдым.
1-тапсырма. Жағдаяттар бойынша қолхат жаз.
Қарызға ақша алу
Мекемеден уақытша еңбек кітапшасын алу
|
Мәліметтерді оқып жұпта,топта талқылып,келесі топта талқылап,талдайды,постер қорғайды..
Тапсырмалар орындайды.
|
Желілік материалдар
|
Сергіту жұмысы
|
5 мин
|
Қимыл-қозғалыс жаттығулары
|
Жаттығу жасайды
|
Әуен
|
Ой-толғаныс
|
10 мин.
|
Ресми қарымқа байланысты бейнефильм көрсету
Ашық микрофон:Ресми қағаздардың адам өміріндегі маңызы қандай?
|
Пікірлерін дәлелдейді
|
Микрофон
|
Бағалау
|
3мин.
|
Әр оқушыны сабаққа қатысына қарай бағалаймын.
|
|
|
Кері байланыс
|
5 мин.
|
«Ой таразысы...»
Оқушылар бүгінгі сабаққа деген ойынын стикерге жазып, тақтаға іледі (2 мин)
Ұсынылған стикерді толтыру
|
Пікірлерін айтады
|
Стикер,қазаздар
|
Үйге тапсырма
|
2 мин.
|
Тест тапсырмалары
|
Күнделіктеріне жазады
|
Күнделік
|
Сабақтан кейін ойланатын сұрақтар:
Не сәтті болды?
|
|
Не сәтсіз болды?
Нені жақсартуға болады?
|
|
Мен өз дағдымда нені дамыта алдым:нені өзгертуге болады?
|
|
Бекітемін:
Берсугурова З.А.
Оқу ісі меңгерушісі.
Сынып: 10«А» Күні:
Пән:қазақ тілі
Тақырып: Ұсыныс хат,күнделік,жеделхат
Оқу мақсаты: Жеке адам өміріне қатысты іс – қағаздарының түрлеріне шолу, жазбаша жұмыстарды орындату арқылы білім көкжиектерін дамыту. Қолхат және түсініктеме туралы мәлімет беру және жазу жолдарын меңгеру.
Күтілетін нәтиже: Жеке адам өміріне қатысты іс – қағаздарының түрлеріне шолу жасай отырып, жазбаша жұмыстарды орындату арқылы түсініктері қалыптасады. Табыс критериі
Барлық оқушылар:
|
Оқушылардың көпшілігі
|
Жекелеген оқушылар
|
Сабақ кезеңдері
|
Уақыт
|
Мұғалім не істейді?
|
Оқушылар не істейді?
|
Ресурстар
|
Ұйымдастыру кезеңі
|
5мин.
|
1.Ұйымдастыру кезеңі. Тренинг «Көңіл күй»
2. «Қарлы кесек» әдісімен сұрақтар қлю
|
Стикерге аттарын жазып,баспалдаққа жапсырады.
Сұрақтарға жауап береді.
|
|
Қызығушылықты ояту
|
5 мин.
|
Жеке адам өміріне қатысты құжаттардың тізімдеу
|
Жеке адам өміріне қатысты құжаттар жазғызу
Постер қорғау
|
Қағаздар
|
Негізгі бөлім
|
10 мин.
|
«Джиксо» әдісімен талдау
Жеке адам өміріне қатысты құжаттар.
Жеделхат – телеграф (телетайп) арқылы берілетін жедел сипатты құжат. Қазіргі заманда ақпаратты жедел жеткізудің факс, интернет сияқты түрлері де болғанымен, жеделхаттар өз маңызын жойған жоқ. Себебі, хат ұзақ жүреді, интернет пен факс қызметі қымбат, оның үстіне чертеж (сызба, кесте) немесе фотосурет жібермейтін болсақ, факсты қолдану міндетті емес. Ал телефон арқылы жүргізілген әңгімені іске тігіп қоя алмайсын, сондықтан ең ыңғайлысы жеделхат болып табылады.Жеделхатты кез-келген қызметкер құрастырып жібере алады; қажет болған жағдайда жеделхат мәтіні мен онда берілген мәліметті растауға болады. Жеделхат ең ұзақ дегенде 10-12 сағаттан соң, қажет болса бір сағаттан соң да жеткізілетіндігіне 100% сенімді болуға болады.Жеделхат мәтіні қысқа, дәл, ең ұзақ дегенде 300 сөзден аспауы керек. Қысқа жеделхаттың бағасы да төмен болады. Цифрлар жазбаша түрінде беріледі, ешбір түзетулер болмағаны жөн.Жеделхаттар ішкі және халықаралық болып бөлінеді. Ішкі жеделхаттарға мемлекет ішінде жіберіліп қабылданатындар, ал халықаралық жеделхаттарға шет елдерге жіберілген немесе шет елдерден келгендері жатады. Ішкі жеделхаттар “үкіметтік”, “жедел”, “жай” болып үшке бөлінеді.Басқа құжаттар сияқты жеделхаттың да өз реквизиттері болады. Олар: жеделхаттың категориясы мен түрі, номері, датасы, жіберілген уақыты, алушының аты мен адресі, мәтін, қол.
Мекен жайы (“кімге”). Алдымен жеделхатты алушының толық почта индексі, елдің аты, елді мекеннің аты, типі (қала, ауыл, т.б.), көшесі, үй номері, корпус, офис номері жазылады. Мысалы:
480021, Қазақстан,
Алматы қаласы,
Мұқанов көшесі, 227, офис 47
немесе,
250000, Украина,
г. Киев, Почтовая пл, дом 18, кв 44.
Алушының аты-жөні (“кімге”). Адресаттың аты-жөні, әкесінің аты толық жазылады, кейде фамилия орнына қызметі көрсетіледі. Мысалы, “Директорға”, “Білім меңгерушісіне” т.б.
Жеделхат мәтіні. Жеделхаттың негізгі мақсаты керекті ақпаратты тез жеткізу болғандықтан, оны қысқа және түсінікті етіп жазу керек. Бірақ сөздерді түсініксіз етіп қысқартып тастаудың қажеті жоқ, түсінікті, стандарт қысқартуларды ғана пайдаланған жөн. Егер жеделхат мақсаты алушыдан ақпарат алу немесе мәселені шешу т.б. болса, онда етістіктерді бұйрық рай тұлғасында беріңіз. Мысалы: “жіберіңіз”, “салып жіберіңіз”, “шешім қабылдаңыз” т.б. Ал жеделхат жауап беру мақсатында жазылса, етістік ашық рай тұлғасында қолданылатын. Мысалы: “алдым”, “жеткізілді”, “келеді”, “орындалады”, “барады” т.б.
Жеделхат – телеграф (телетайп) арқылы жолданатын, шұғыл мәселелер туралы хабарламалық сипаттағы құжат.
Жеделхаттың артықшылықтары:
— мекеменің кез келген қызметкерінің жіберуіне мүмкіндік болады;
— формальды түзетулердің (виза қою, келісу, корректуралау, редакциялау) қажеттігі жоқ;
— жеделхат қолмен жазылғанына қарамастан жіберуші мен алушы туралы мәлімет нақты қамтылады;
— қажет жағдайда жеделхат мәтіні расталады;
— жеделхаттар тез жеткізіледі;
— жеделхат басқа байланыс түрлерінен (интернет, факс) арзан, сенімді.
Жеделхатты жазу талаптары :
— мәтін қысқа (ең ұзағы 300 сөз), анық, түсінікті болуы тиіс;
— мәтінде кіріспе сөз, шылау сөздер қолданылмайды;
— кейбір сөздерді қысқартуға болады;
— цифрлар жазбаша беріледі (мысалы: 10137-бір нөл бір үш, жеті);
— жеделхат құрылымы (алушы адресі, мәтін, жіберуші адресі) қатаң сақталады;
— жеделхат мәтіні қатесіз, түзетусіз болуы тиіс.
Жеделхат 2-ге бөлінеді: ішкі (мемлекет ішіндегі) және халықаралық (шетелдерге жіберілетін).
Ішкі жеделхат түрлері: өкіметтік, жедел, жай.
Жеделхаттың реквизиттері:
1. Сызықтың жоғары жағына жазылып, ақша төленетін формулярдағы бөлігінде:
— түрі, категориясы;
— номері, датасы, жіберілген уақыты;
— алушының аты, адресі, мәтіні, қолы.
2. Сызықтың сыртына жазылып, ақша төленбейтін бөлігінде:
— жеделхатқа қол қоюшы адамның қызметі;
— датасы;
— автордың мекен-жайы.
Жеделхаттардың рәсімделуі:
— мекемеде арнайы журналға тіркеледі (тігіледі не желімделеді). Қасына алушының танысқаны жөнінде белгі, қол қойылады, резолюция жазылады.
— Жолданғанда жіберушінің қолы қойылады, көшірмесі сақталады.
Ескерту: Егер жеделхат телефон арқылы жіберілсе, оны кім қабылдағанын, жұмыс телефонын, қызметін жазып алыңыз.
Ұсыныс хат
Ұсыныс хат – қызметкерді белгілі бір қызметке ұсыну жөнінде басшыға жазылған хат.
Ұсыныс хаттың құрылымы:
бланктің штамп реквизиттері;
мекеменің толық аты;
мекеме басшысының қызметі, аты-жөні, тегі
мәтін
ұсыныс хат иесінің қызметі, қолы, аты-жөні тегі.
1-Жаттығу. Төмендегі сұрақтарға жауап беріңіз.
1. Ұсыныс хат қандай құжат?
2. Ұсыныс хат қай кезде жазылады?
3. Ұсыныс хаттың негізгі бөліктері қандай?
2-Жаттығу. Төмендегі тапсырмалар бойынша ұсыныс хат үлгілерін құрастырыңыз.
1. Ақмола облыстық мемлекеттік тілді дамыту басқармасының бастығы Ғ. Т. Төлеғұлға «Өзге ұлт өкілдері арсында мемлекеттік тілді меңгеру» байқауына денсаулық сақтау басқармасынан қызметкер ұсынылатындығы туралы ұсыныс хат жазыңыз.
2.Ақмола облыстық мәдениет басқармасы бастығы Н. С. Сейітжановаға облыстық халық шығармашылық орталығы бас маманы Қ. Қалдырбаевты Мәдениет басқармасының маманы қызметіне лайық екендігі туралы ұсыныс хат жазыңыз.
3.Көкшетау қаласының «Отан» бірлестігі кеңесінің директоры Ю. И. Совотинге іс жүргізуші-хатшы Г. Теміртасованың әдіскер қызметіне, лайық екендігі туралы ұсыныс хат жазыңыз.
4.Мектептің педагогикалық кеңесі атынан мектеп директорына тәжірибелі ұстазы мектептің тәрбие ісінің меңгерушісі қызметіне ұсыну туралы хат үлгісін жазыңыз.
5.Студенттердің атынан факультет деканы атына хат жазып, үздік студентті факульете кеңесінің мүшесіне ұсыныңыз.
6.Жергілікті қалалық Тіл орталығы төрағасының атына көшедегі жарнамалардың сауаттылығын қадағалайтын аудармашыны 0,25 штатқа алуды ұсынып, бас маманның атынан ұсыныс хат үлгісін жазыңыз.
7.Жергілікті сайлау комиссиясының төрағасының атына қалалық мәслихаттың депутатттығына кандидат ретінде тіркеуге алу үшін «Мұсылман әйелдер қоғамы» атынан бір азаматты ұсынып, қоғамның төрайымы атынан ұсыныс хат үлгісін жазыңыз.
|
Мәліметтерді оқып жұпта,топта талқылып,келесі топта талқылап,талдайды,постер қорғайды..
Тапсырмалар орындайды.
|
Желілік материалдар
|
Сергіту жұмысы
|
5 мин
|
Қимыл-қозғалыс жаттығулары
|
Жаттығу жасайды
|
Әуен
|
Ой-толғаныс
|
10 мин.
|
Ресми қарымқа байланысты бейнефильм көрсету
Ашық микрофон:Ресми қағаздардың адам өміріндегі маңызы қандай?
|
Пікірлерін дәлелдейді
|
Микрофон
|
Бағалау
|
3мин.
|
Әр оқушыны сабаққа қатысына қарай бағалаймын.
|
|
|
Кері байланыс
|
5 мин.
|
«Ой таразысы...»
Оқушылар бүгінгі сабаққа деген ойынын стикерге жазып, тақтаға іледі (2 мин)
Ұсынылған стикерді толтыру
|
Пікірлерін айтады
|
Стикер,қазаздар
|
Үйге тапсырма
|
2 мин.
|
Тест тапсырмалары
|
Күнделіктеріне жазады
|
Күнделік
|
Сабақтан кейін ойланатын сұрақтар:
Не сәтті болды?
|
|
Не сәтсіз болды?
Нені жақсартуға болады?
|
|
Мен өз дағдымда нені дамыта алдым:нені өзгертуге болады?
|
|
Бекітемін:
Берсугурова З.А.
Оқу ісі меңгерушісі
Сынып: 10«А» Күні:
Пән:қазақ тілі
Тақырып: Мекеме,ұйым жұмыстарына қатысты іс-қағаздар
Оқу мақсаты: Мекеме,ұйым жұмыстарына қатысты іс – қағаздарының түрлеріне шолу, тілдік құрылымдық ерекшеліктерін меңгерту, өзіне тән стильдік, лексикалық ерекшеліктері, қолдану аясы, атқаратын қызметі жөнінде толық мәлімет беру, жазбаша жұмыстарды орындату арқылы білім көкжиектерін дамыту. Хабарландыру,жарнама ,анықтама,хаттама ,бұйрық,келісімшарт туралы мәлімет беру және жазу жолдарын меңгеру.
Күтілетін нәтиже: Мекеме,ұйым жұмыстарына қатысты іс – қағаздарының түрлеріне шолу жасай отырып, қазақ тілінде жүргізудің тарихын саралайды. іс жүргізу терминдері мен ресми іс - қағаздары стилін меңгеру арқылы білікті маман болуға талпынып, кәсіпке бейімделеді,жазбаша жұмыстарды орындату арқылы түсініктері қалыптасады. Табыс критериі
Барлық оқушылар:
|
Оқушылардың көпшілігі
|
Жекелеген оқушылар
|
Сабақ кезеңдері
|
Уақыт
|
Мұғалім не істейді?
|
Оқушылар не істейді?
|
Ресурстар
|
Ұйымдастыру кезеңі
|
5мин.
|
1.Ұйымдастыру кезеңі. Тренинг «Көңіл күй»
2. «Қарлы кесек» әдісімен сұрақтар қою
Топтар өзара дайындап,келесі топқа қояды.
|
Тренингке қатысады.
Сұрақтарға жауап береді.
|
|
Қызығушылықты ояту
|
5 мин.
|
Мекеме,ұйым жұмыстарына қатысты құжаттардың тізімдеу
Сендер мемлекеттік мекемедегі іс - қағаздармен жұмыс жасап көрдіңдер ме?
- Іс – қағаздарды толтыруда қандай қиындықтар туды?
Іс - қағаздарын қазақ тілінде жүргізу мәселесі алғаш рет 1923 жылы 22 қарашада қаралған еді. 1930 жылы Қазақстан автономиялы Кеңес республикасы құрамына қосылған соң да ана тілінде жүргізілді.
|
Мекеме,ұйым жұмыстарына қатысты құжаттар жазғызу
|
Қағаздар
|
Негізгі бөлім
|
15 мин.
|
Топтық тапсырмалар:
1-топ-Хабарландыру
2-топ-Жарнама
3-топ-Анықтама
4-топ-Хаттама
|
Мәліметтерді топтажинақтап, талқылап,талдайды,постер қорғайды..
Тапсырмалар орындайды.
|
Желілік материалдар
|
Сергіту жұмысы
|
5 мин
|
Қимыл-қозғалыс жаттығулары
|
Жаттығу жасайды
|
Әуен
|
Ой-толғаныс
|
5 мин.
|
Ресми қарымқа байланысты бейнефильм көрсету
Ашық микрофон:Ресми қағаздардың адам өміріндегі маңызы қандай?
|
Пікірлерін дәлелдейді
|
Микрофон
|
Бағалау
|
3мин.
|
Әр оқушы өзінің сабаққа қатысына қарай бағалайды.
|
Өзін-өзі бағалау
|
|
Кері байланыс
|
5 мин.
|
«Ой таразысы...»
Оқушылар бүгінгі сабаққа деген ойынын стикерге жазып, тақтаға іледі (2 мин)
Ұсынылған стикерді толтыру
|
Пікірлерін айтады
|
Стикер,қазаздар
|
Үйге тапсырма
|
2 мин.
|
Бұйрық,келісімшарт/жағдаят жасау/
Тест тапсырмалары
|
Күнделіктеріне жазады
|
Күнделік
|
Сабақтан кейін ойланатын сұрақтар:
Не сәтті болды?
|
|
Не сәтсіз болды?
Нені жақсартуға болады?
|
|
Мен өз дағдымда нені дамыта алдым:нені өзгертуге болады?
|
|
Бекітемін:
Берсугурова З.А.
Оқу ісі меңгерушісі
Сынып: 10 «А» Күні
Пән: Қазақ тілі
Пән мұғалімі:Қосжанова С.Ж.
Тақырып: Диктант «Ширақ батыр»
Негізгі идея: Естіген сөздерін дұрыс, қатесіз жаза алады. Жазу сауаттылығы артады, жазба жұмысына қойылатын талаптарды біледі
Оқу мақсаты:Жазба жұмысына қойылатын талаптарды меңгерту.
Барлық оқушылар:
|
Оқушылардың көпшілігі
|
Жекелеген оқушылар
|
Сабақ кезеңдері
|
Уақыт
|
Мұғалім не істейді?
|
Оқушылар не істейді?
|
Ресурстар
|
Ұйымдастыру кезеңі
|
1мин.
|
Оқушылармен амандасамын
|
Амандасады.
|
|
Қызығушылықты- ояту
|
4 мин.
|
«Көңіл күй көтеру» тренингін өткіземін.
|
Оқушылар бір-біріне жақсы тілектер айтады.
|
|
Негізгі бөлім
|
35 мин.
|
Мәтінмен таныстыру.
Ширақ батыр
Сақтардың патшасы Тұмардың қолынан Кир патшасы қаза тапқаннан кейін, оның орнына Дарий отырды. Көп ұзамай, Кирдің кегін алу үшін ол да сақтарға қарай жорыққа шықты.
Сонымен Дарий қара құрттай қаптаған әскерімен дарияның бергі бетіне өтіп, шабуылға шықты. Сақ әскері сан жағынан аз еді. Ойсырай жеңіле бастағаннан кейін халқының тағдырын ойлаған Ширақ деген батыр ел-жұртына: "Бүкіл ел қырылғанша, біріміз құрбан болайық"- дейді.
Сөйтеді де өзінің құлақ-мұрнын кесіп, Дарий патшаның алдынан шығады: "Өз елім мені қорлады. Енді сізге қызмет етемін",- дейді. Бұған сеніп қалған Дарий Ширақты жолбасшы қылып, көшіп кеткен сақтардың ізіне түседі. Бірақ жеті күн, жеті түн жүрсе де, алдынан ешкім көрінбейді. Елсіз-күнсіз Қызылқұмның ішінде қамалады. Әскері қырыла бастайды. Бір бәленің болғанын сонда ғана сезіп, Дарийдің қолбасшысы Ширақты алқымға алады. Сонда Ширақ: "Мен дегеніме жеттім, елімді аман алып қалдым. Енді қолыңнан келгенді істей бер!"- дейді.
Дарий сонда ғана алданғанын түсініп, ызадан не қыларын білмей, Ширақтың басын қылышпен шауып түсіреді. Адамдары да, аты да қырылады. Сасқаны сондай, тәңіріне жалбарынып: "Осыдан аман қалсам, енді сақтарға қарап аяқ баспаспын!"- деп ант береді. Сол кезде жаңбыр жауып қана жаны аман қалып, аз ғана әскермен еліне қайтады.
Сөйтіп, Ширақ батырдың арқасында сақ даласы жауынан құтылды.
/ Энциклопедия;189 сөз/
|
Жазба жұмысын жазады.
|
Диктанттар жинағы
75-бет
|
Сергіту жұмысы
|
3 мин
|
Қолға жаттығу жасату.
|
Жаттығу жасайды.
|
Әуен
|
Үйге тапсырма
|
2 мин.
|
Тест тапсырмалары. Морфология бөлімін пысықтау
|
Күнделіктеріне жазады.
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |