Мысал 2, бөлме температурасының өзгерісін 4 градусқа жоғарылады делік, демек оны 7 бүтін санымен сипаттаймыз. Егер болме температурасы 12 градусқа төмендесе демек оны -12 деген бүтін санымен сипаттаймыз. Егер өзгеріс болмаса 0 деп белгілейміз.Теріс бүтін сандарға тағы да бөлек тоқталып кетейік.
Мысал 3, Егер бізде 3 алма болса, бірақ бізге біреуге 5 алма беру керек болсақ, онда -5 алма деп жазсақ болады. Мунда -5 теріс бүтін саны , біздің -5 алмага қарыз екендігімізді білдіреді. Демек бүтін санның алдындағы минус теріс таңбасы қарыз екендігіміздің сипаттамасы болып отыр. Бұл мысалдан теріс бүтін сандарды азайту заңдылығын далелдеуге көмектеседі. Мысал келтірейік: Егер біреу бір адамға 2 алма, екіншісіне 1 алма қарыз болса онда жалпы қарыз 3 алма болып келеді 2+1=3, демек −2+(−1)=−3.
Презентация арқылы натурал сандар , бүтін сандар, рационал сандар жиынын қайталау.
Егер В жиынының әрбір элементі А жиынына тиісті болса, онда В жиыны А жиынының ішкі жиыны деп аталады.
Демек натурал сандар жиыны, Z бүтін сандар жиынының ішкі жиыны: N Z. Бүтін сандар жиыны шектеусіз жиын. Бүтін сандар жиыны, оң және теріс бөлшектер жиыны рационал жиынын құрайды. рационал сандар жиыны Q әріпімен белгіленеді. Рационал термині латын тіліндегі "ratio" деген сөзден шыққан. Қазақшаға аударғанда "қатынас", "бөлінді" дегенді білдіреді. Натурал сандар жиыны (N) бүтін сандар жиынының (Z) ішкі жиыны, ал бүтін сандар жиыны рационал сандар жиынының (Q) ішкі жиыны екні Эйлер-Венн дөңгелектері арқылы көрсетілген, N⊂Z⊂Q.
Леонард Эйлер (1707-1783)-швейцариялық математик.
Ауызша тапсырма:
№1. Жиындардың аттарын атаңдар:
1)нәрселерді санауда қолданылатын сандар жиыны;
2)жазықтықтағы О нүктесінен бірдей қашықтықтағы нүктелер жиыны;
3)бір нүктеден шыққын екі сәуледен құралған фигуралар жиыны;
4)градустық өлшемі 90°-тан кіші бұрыштыр жиыны.
Тапсырманы орындамас бұрын оқушылар:
а) есептің шығару жолын анықтайды;
б) бірігіп бағалау критерийін құрады;
в) жұптар тақтаға шығып сесептерін шығарып, түсіндіріп береді.Қалған жұптар орындарында отырып шығарған есептерімен салыстыра отрып, бағалау критерийі бойынша тақтаға шыққан оқушыларды бағалайды. (мүмкін болған жағдайда мүғалім кері байланыс береді)
|
