VI материалды меңгергенін тексеру.Кітаппен жұмыс

1.Қандай өзгерістер болды?

2. Жазушының қандай шығармаларын оқыдыңдар?

3.Қандай шығармалары бар?

Пәні: қазақ тілі Сыныбы: 11

ә) оқушылардың бойына әдептілік,инабаттылық,қарапайымдылқ қасиеттерін қалыптастыру;

б) сабақ барысында оқушыларды сауаттылыққа,инабатылыққа, шешендікке баулу,

Сабақтың түрі : аралас сабақ

Сабақтың әдісі : сұрақ-жауап,шығармашылық іздену

Сабақтың көрнекілігі : кеспе қағаздар, таблицалар

Пәнаралық байланыс : әдебиет, орыс тілі

Сабақтың барысы :

I Ұйымдастыру кезеңі :

Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

Үйге берілген тапсырманы сұраймын .

Көпшілік алдында өзіңізді толғандырған мәселе жөнінде сөйлеп көрдіңіз бе?

Сабақтың мақсатымен таныстыру.

Көпшілік алдында сөз сөйлеуге дайындалу шешендік өнердегі маңызды да жауапты кезең. Д. Карнеги: «Сөйлейтін сөзін алдын ала дайындамай, көп адам түзелмес қате жібереді»,- дейді. Сондықтан да, көпшілік алдында сөйлеудің алдыңғы алғышарттарын есте сақтап алған дұрыс.

Алдымен, қанша уақыт сөйлейтініңізді толық біліп алыңыз. Соған қарап дайындалыңыз. Әдетте, жұрттың алдында көп уақыт сөйлеу аудиторияны жалықтырып жіберуі мүмкін.

- Материал жинауды жүйелей білу, көздеген мақсат-нысанаға ыңғайластыра, сәйкестендіре алу, ауызша сөйлеу мен аудиторияның ерекшеліктеріне үйлестіре білу басты рөл атқарады. Айтар ойыңызды дайындық кезінде жазбаша жазып, ойларыңызды бір арнаға тоғыстырыңыз.

- Дайындалатын ақпарат көздерін, кітаптарды, газет-журналдарды іріктеп алыңыз. Кезегімен оқып шығыңыз. Мәнін түсініңіз. Өз көзқарасыңызды қалыптастырыңыз. Яғни, сіздің ойыңыз маңызды рөл атқаратынын естен шығармаңыз.

- Сөзді дауыстап айту немесе оқу өнерін меңгеру, мінбеде өзіңді-өзің билеу ережесін қатаң сақтау, аудиторияның тілеу, қалауы қандай бағытта болатынын ескерген дұрыс. Сонымен қатар, айтар ойыңызды қағазға қарамай немесе қарап айту мәселесін шешіп алуыңыз маңызды. Қағазға қарап айтқан күннің өзінде көпшілік оң көзімен қарайтындай деңгейде дайындалуыңыз керек. Қағаздан бас алмай оқуға болмайды.

- Мәтінге сүйене отырып сөз сөйлеуге де болады. Мәселен, статистикалық мәліметтер есіңізден шығып кетуі мүмкін. Ол үшін айтар ойыңызды жинақтап жазған парағыңыз көмекке келері сөзсіз. Ал жазусыз сөйлеуге дайындалу – ол сіздің көпшілік алдында сөйлей білу өнеріңіздің жоғары екенін байқатады.

- Шешендік өнердің қыры мен сырын (дауыс, интонация, қимыл-қозғалыс, сөйлеу мәдениеті) мүлтіксіз меңгеруіңіз керек. Дауысыңызды диктофонға жазып, қайта тыңдап көрудің де маңызы зор. Айна алдында қимыл-қозғалысыңызды тексеріп көріңіз. Айтатын тақырыбыңызға немесе ойыңызға қарай киіну стиліңізді де дұрыс таңдай біліңіз.

Оқушылар, сендерге бір күнге ғана жетерлік уақыт ішінде бір сиқырлы күш бітсе, мәселені неден бастар едің?

1.Шешендік өнер дегеніміз не?

2.Шешендік өнер кімдерден басталады?

Бағалау : Сабаққа қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.

VIII Үйге тапсырма : «Ғылыми-техникалық өркениет пен экологиялық мәдениет» тақырыбында ойтолғау жазу
Тексерілді:

Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 11

а)ақынның, жазушының өмірінен мәлімет бере отырып, білімдерін жүйелеу,жинақтау және шығармашылық жұмыстар арқылы жазушыны жан-жақты таныту;

ә) оқушыларды адамгершілікке,имандылыққа,ақиқаттылыққа тәрбиелеу

б) мәнерлі сөйлеуге дағдыландыру, ой-өрісін,ойлау қабілетін,шығармашылық ізденісін дамыту;

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

1.Х.Есенжанов кім?

2. Жазушының қандай шығармаларын білесіңдер? IVМақсат қою кезеңі.

Сабақтың мақсаты мен міндеттерін айту. V Материалды түсіндіру:

Мұқан Иманжанов қазіргі Қарағанды облысының Ұлытау ауданында 1916 жылы 20 желтоқсанда дүниеге келген. Жазушы есімін танытқан туындыларының бірі - «Алғашқы айлар» повесі 1950 жылы жарыққа шықты. Мұқан Иманжановтың әдеби-шығармашылық қызметі 1938 жылдан басталғанымен, оның республика жұртшылығына анық таныла бастағаны Ұлы Отан соғысы жылдары. Қаламгердің романтикалық сарында жазылған көркем әңгімелері мен очерктері баспасөз бетіне жиі басылады. Алғашқы әңгімелер жинағы «Жастық» деген атпен – авторы "Тауұлы" деп 1948 жылы басылып, оқырман қолына тиеді. Мұқаңның қазақ оқырман қауымы арасында кеңінен танылып, жазушы есімін әйгілі еткен «Алғашқы айлар» хикаяты мектептегі оқу-тәрбие тақырыбына арналған. Оның басты кейіпкері білімді де жігерлі жас мұғалім Жақыпбек бүкіл оқу-тәрбие мәселесін өмірмен, өндіріспен байланыстыра жүргізу мәселесін көтереді және сол мақсат-мұратын жүзеге асыру жолында бар күш-жігерін салып, аянбай күреседі. Хикаят авторынан қалың оқырман арасында абырой-беделін арттыруға 1950 жылы «Алғашқы айларға» Жамбыл атындағы республикалық бәйге берілуі де кәдімгідей әсер етеді. «Алғашқы айлар» повесі 1950 жылы шыққан.

Повесте ауылдық жердегі мектеп өмірі, мұғалімдер ұжымының сан салалы жұмыстары, оқушылардың мінез-құлық, іс-әрекеттері, адамдар арасындағы қарым-қатынастар шынайы әрі терең суреттелген. Мектеп өмірі, оқу мен еңбекті ұштастыру мәселесі, мұғалімдердің ауыр да абыройлы еңбегі шебер бейнеленеді. Балалардың арман-мақсаты, отансүйгіштігі, еңбекқорлығы, көпшілдігі, турашыл адалдығы әрі нанымды, әрі тапқырлықпен тартымды суреттеледі. «Алғашқы айлар» повесіндегі басты тұлға – Жақыпбек мектеп мұғалімі қандай болу керек деген талапқа жауап бергендей. Жақыпбек оқушылардың әрқайсысымен жақындасып, бала мен мұғалім арасындағы сенімсіздіктің жігін жойып, тіл табыса білу қияңқы баланы тәрбиелеуде бірден-бір дұрыс жол екенін дәлелдейді. Рас, бала жүрегіне жол табу оңай емес, Жақыпбек осы жолда табандылықпен күресіп, мақсатына жетеді. Жазушы Жақыпбекті балалардың жақсы көріп, үйір болуының себебін ашады. Ол бала табиғатына тән, әр нәрсені білсем деген құштарлық мінезін қолдап, оқушыларды колхоз шарушылығымен де етене жақындатып, көп мағлұмат береді. Немесе экскурсияға апару секілді қызықты жұмыстар жүргізеді. Жазушы баланы еңбекке баулып өсіруді тәрбиенің басты шарты деп қарайды. Мектеп білім беруді ғана мақсат етпей, ата-анамен ынтымақтасып, қайткенде нағыз азамат тәрбиелеп өсіреміз деген мақсатты алына қою керек. Осы ойын кейін бір жас талапкерге жолдаған хатында Мұқан: «Біз балаларды оқы деп қана үгіттей бермей, еңбек етте, өмірді біл, колхоз шаруашылығын сүй дегенді де құлақтарына сіңіріп, қажетті жерінде дәріптеп отырумыз керек», - дейді. Міне, «Алғашқы айлар» повесінде осы идеяны негізгі нысана етіп ұстайды жазушы. Уақыт тынысын әрдайым қадағалап, тамыршыдай тап басып отырған жазушы қоғамның даму процесін, болашағын сол кезеңнің биігінен қарап бағалайды.

«Социалистік Қазақстан» газетінде, «Пионер» журналында бөлім меңгерушісі болып қызмет атқарған жылдарында ізденгіш, білімдар, бауырмал жазушы шебер шығармалары арқылы жас қаламгерге көркемдік ықпал жасады, ондаған талапкерлерге ағалық ақыл, пайдалы кеңесін айтып, тәлім берді. Мұқан Иманжанов «Жас өмір», «Менің махаббатым», «Сөнген шала» пьесаларын жазып, драматургия саласында да еңбек етті.

VI материалды меңгергенін тексеру.Кітаппен жұмыс.

Жазушының шығармаларын оқу.

Шығармаға жоспар құру.

Талдау

Жақыпбек мектеп мұғаліміне мінездеме.

1.Қандай өзгерістер болды?

2. Жазушының қандай шығармаларын оқыдыңдар?

3.Қандай шығармалары бар?

Күні: Пәні: қазақ тілі Сыныбы: 11

ә) Оқушылардың бойына әдептілік,инабаттылық,қарапайымдылқ қасиеттерін қалыптастыру;

б) Сабақ барысында оқушыларды сауаттылыққа баулу,

Сабақтың түрі : аралас сабақ

Сабақтың әдісі : сұрақ-жауап,шығармашылық іздену

Сабақтың көрнекілігі : кеспе қағаздар, таблицалар

Пәнаралық байланыс : әдебиет, орыс тілі

Сабақтың барысы :

I Ұйымдастыру кезеңі :

Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

Үйге берілген тапсырманы сұраймын .

1.Қазақ тілі қандай тіл?

2.Қазақ тілі қоғамда қандай рөл атқарады?

Сабақтың мақсатымен таныстыру.

Сөйлеу, тілдік амалдар, тіл мәдениеті туралы сөз етсек, адамның тіл амалдарын пайдалану арқылы пікірін, ойын білдіруін – сөйлеу деп атайды. Сөйлеуге адамның анатомиялық мүшелері қатысады, алайда ол адамның психикалық қабілетіне, қоғамдық тәжірибесіне тығыз байланысты. Сөйлеу үшін жасалған тілдік амалдар ұзақ уақыт бойы адамдардың пікір алысу тәжірибесі негізінде қалыптасты. Тілдік амалдар – сөз тудыру, сөйлем құрау ережелері. Олар – көпшілікке ортақ, объективті категориялар. Соның нәтижесінде тіл – жұрттың бәріне бірдей түсінікті қатынас құралы. Сөйлеудің әр коммуникативтік жағдайына сәйкес ыңғайланған стилі болады. Тіл мәдениеті – тіл білімінің әдеби тілінің нормасы мен оның дамуын, сөйлеу тілімен қарым-қатынасын зерттейді. Тіл мәдениетінің тілдің басқа салаларынан айырмашылығы оның күнделікті өмірде тілдің қолдану, жазу, сөйлеу мәдениетімен жақсы қарым-қатынаста болуы.

Шешендік сөздер қашанда халықтың қажетті мұрасы болып табылған. Сонымен бірге олар-тәрбие құралы. Қазақ халқы қандай ауыр жағдайда өмір сүрмесін,өзінің би-шешендерінің сөзін жадында сақтап,жаттап айта жүруді,одан үлгі-өнеге алуды тоқтатқан емес. Шешендер,билер әрқашан шындықты айтып, аз сөзге аз мағына сыйғызып,халықтың рухани қажетін өтеп отырған. Шешендіктің негізгі мақсаты –адамдарды иландыру, айтқысы келген нәрсені нақ айтып сендіру. Шешендердің сөз тапқыш,сезімтал,суырып салма ақын сияқты әр түрлі қасиеттері болған. Олар жалпы өмір туралы,ел қорғау туралы хабардар етіп отырды.

Кітаппен жұмыс: Жаттығулармен жұмыс.
Жаттығумен жұмыс

VII Білімді бекіту : Өткен тапсырма бойынша Тілдің қазіргі кезде шешілмей жүрген проблемалары жөнінде ойтолғау айтады.

1.Шешендік өнер дегеніміз не?

2.Шешендік өнер кімдерден басталады?

3. Шешендік өнер туралы қазақ жазушыларының пікірі қандай?

4.Қорытынды бөлім туралы?
Бағалау : Сабаққа қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.
VIII Үйге тапсырма : жаттығу.

Тексерілді: 14.02.18 ж.

Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 11

а)ақынның, жазушының өмірінен мәлімет бере отырып, білімдерін жүйелеу,жинақтау және шығармашылық жұмыстар арқылы жазушыны жан-жақты таныту;

ә) оқушыларды адамгершілікке,имандылыққа,ақиқаттылыққа тәрбиелеу

б) мәнерлі сөйлеуге дағдыландыру, ой-өрісін,ойлау қабілетін,шығармашылық ізденісін дамыту;

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

1.Қ.Мұхамеджанов кім?

2. Жазушының қандай шығармаларын білесіңдер? IVМақсат қою кезеңі.

Сабақтың мақсаты мен міндеттерін айту. V Материалды түсіндіру:

Ол 1931 ж. 9-шы ақпанда Алматы облысы, қазіргі Райымбек (бұрынғы Нарынқол) ауданының Қарасаз ауылында дүниеге келген. Ақынның туған күні жөнінде екі түрлі ақпарат бар. Алайда, құжаттар бойынша ақынның туған күні ақпанның 9-нда тойланады. Екінші ақпарат: ақынның анасы Нағиман апа былай деген: «Мұқағалиым 1931 жылы наурыз айының 8-інде дүниеге келген болатын. Жаңылысуым мүмкін емес. Себебі балам мынау фәнидің есігін ашқаннан біраз уақыт кейін Наурыз тойы болады, наурыз көже жасаймыз деп күтіп отырғанбыз.» Мұқағали Мақатаев атындағы әдеби сыйлықтың лауреаты Оразақын Асқар ақынның екінші ту­ған күніне байланысты мынадай сөз айта­ды: «Ал құжат бойынша Мұқағали 9 ақпан­да дүниеге келген. Бұл куәлікті ақын ес білген кезде сол кездегі сайлау науқанына байланысты өзі жаздырып алған екен». Азан шақырып қойылған аты - Мұхаммедқали. Әкесі қарапайым шаруашы:колхозда сушы, шалғышы болып істеген. Мұқағали үйдің тұңғышы болған, оның артынан бір қыз және үш ұл туған. Ақынның қарындасы мен алғашқы інісі ерте көз жұмған. Соңғыларының есімдері - Тоқтарбай мен Көрпеш. Қазақ дәстүрі бойынша үйдің алғашқы баласы ата-әжесінен тәрбие алуы тиіс, сондықтан Мұқағали әжесі Тиынның қолында өсіп, анасын жеңгесіндей қабылдайды. Балалық шағы соғыспен қатар өткендіктен, ақын тағдырдың ащы дәмін ерте татады("Неңді сенің аңсаймын,бала шағым?"). Мұқағалидің әкесі 1941ж Калиниград майданында қаза табады.

• 
  1948 - 49 ҚазМУ-дың филология факултетінің студенті;
  
• 
  1948 - оқуын тастап, Шибұт ауылында ауылдық кеңестің хатшысы;
  
• 
  1949 - көктемде жары Лашынмен отау құрады;
  
• 
  1949 - "Советтік шекара" газеті ақынның "Қырман басында", "Қойшы бала - Әкітай" деген өлеңдірін жариялады;
  
• 
  1950 - Алматыдағы Шет тілдер институтының неміс тілі факультетіне оқуға түсіп, көп ұзамай тұрмыстық жағдайына байланысты оқуын тастайды;
  
• 
  1954 - Қарасаздың бастауыш мектебінде орыс тілі мұғалімі болып тағайындалады, осы жылы ақынның үш өлеңі "Әдебиет және искусство" журналында жарияланды;
  
• 
  1957 - Республикалық радионың диктор қызметін атқарады;
  
• 
  1960-62 - "Советтік шекара" газетінің бөлім меңгерушісі;
  
• 
  1963-1965 - "Мәдениет және тұрмыс" журналында жұмыс істейді;
  

Мазмұны (оқушылар)

1.Жазушы қай жерде дүниеге келді?

2. Жазушының қандай шығармаларын оқыдыңдар?

3.Қандай шығармалары бар?

Пәні: қазақ тілі Сыныбы: 11

ә) оқушылардың бойына әдептілік,инабаттылық,қарапайымдылқ қасиеттерін қалыптастыру;

б) сабақ барысында оқушыларды сауаттылыққа,инабатылыққа, шешендікке баулу,

Сабақтың түрі : аралас сабақ

Сабақтың әдісі : сұрақ-жауап,шығармашылық іздену

Сабақтың көрнекілігі : кеспе қағаздар, таблицалар

Пәнаралық байланыс : әдебиет, орыс тілі

Сабақтың барысы :

I Ұйымдастыру кезеңі :

Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

Үйге берілген тапсырманы сұраймын .

1)Мектеп бітіруші түлек ретінде алдыңа қандай мақсат қойдыңдар?

2)Ал енді осы мақсатты орындау үшін өздеріңе қандай міндет қоясыңдар?

1)ҰБТның тиімді жағы

2)ҰБТ-ның тиімсіз жағы

IV Мақсат қою кезеңі.

Сабақтың мақсатымен таныстыру.

I - нұсқа: Сіздің жазғаныңызды ешкім оқымайды, іштей айта алмай жүрген ой болса қағазға түсіру, бүгінгі күні сізді қандай қорқыныш мазалап жүр, бәрін толық қағаз бетіне түсірейік. Сонда басымыз босап, оны төмендету жолын қарастыруға мүмкіндік алады. Асықпай шынайы болып, толық жазуға мүмкіндік алу.

II – нұсқа: Сол жазғаны бар қағазды ішке бүктеп жүрекке қою. Тағы да бір іштей қайталап шығу. Мен өмірде неден қорқамын? Еске түсіріп, сол сезімде болу. Ал сол жазған нәрсе болды дейік сонда не болмақ. Біз неден қашсақ сол болмақ. Қашпайық қорқынышты қабыл алайық. Енді ары-қарай не болмақ?

III - нұсқа: ҰБТ-тапсыру соңғы баспалдақ па? Одан өтпей қалсақ не болмақ? Кез келген сәтсіздіктің жақсы жағын ала білуге болады. Ғұлама адамдардың өмір жолы алғаш сондай сәтсіздіктен басталған, ол ерте есеюге шынықтырады. Биыл өтпесең, келесі жылы тапсыруға толық құқың бар. Өмірде ең жақын нәрседен айырылғаннан гөрі, басқаша өзіңді шынықтырған жақсы. Міне жүректегі қойған қағазды жерге төмендете отырып тастау керек. Сізде сондайды болдыртпауға толық мүмкіндік бар. Күнделік қандай жаман ой келсе, соны тоқтатып: «Мен күш-жігерімді сала отырып дайындалып, қалаған бағаны тестен алып шығуға лайықпын» деп өзіңді қайрап отыру керек. Психологияда оны аффирмация – бекіту сөзі дейді. Футболист допты түзу қақпаға жіберу үшін күнделікті қанша мәрте теуіп, боксшы бұлшық етті шығару үшін грушаны қанша ұрып жаттығады. Сол сияқты болатын жауапты іске алдын-ала дайындық болса, іштей өзіңе сеніп соны жеке күшіңмен алып шығуға болатынына алдымен өзің, екінші ата-анаң сенуі керек. Сонда сенің бағындырмайтын белесің болмайды.

II.Үй тапсырмасын сұрау: сұрақ-жауап әдісі: (5 минут)

• 
  Жұрт алдында дайындалу жолдарының сатыларын атаңыздар;
  
• 
  Психологиялық дайындық дегеніміз не?
  
• 
  Нақты сөзге дайындық дегеніміз не?
  
• 
  Күнделікті сөзге дайындық дегеніміз не?
  
• 
  Жұрт алдында сөйлеуге дайындық жолдарын атаңыздар.
  

Тәжірибелі шешендер тыңдаушының назарын аудару үшін тартымды сөз оралымдарын қолданады: «Құрметті әріптестер...», «Ханымдар мен мырзалар...», «Танысып қоялық...», «Сіздермен кездесу мүмкіндігі туғанына өте қуаныштымын...», т.б.

Кіріспе сөздің міндеті – тыңдаушының назарын сөз мазмұнына бұру, ойына түрткі жасау арқылы негізгі бөлімде айтылар тұжырымдарды қабылдауға дайындау.

IV. Тақтамен жұмыс: Тапсырмалар: №1: Мәтінді түсініп оқып жоспар құрыңыздар:

... Уа Жалпақ! Ергенекті ел елімізді екі рет шапты. Бірінде мен тоналдым, бірінде сен тоналдың. Мен малымды бердім, сен жаныңды бердің, жаныңды бергенің емей немене, қырық жетіні қырқа матап бүгіп отырған қалыңдығыңды бергенсің! Білетін бе едің? Ол кезде сен жас едің. Қазір сен Жалпақ балуан атандың. Ол кезді қалай ұмытып жүрсің?-дейді.

Жоспар:

1. 
   Ергенекті елді шабуы
   
2. 
   Жалпақтың жас кезі
   
3. 
   Қалыңдығынан айырылуы
   
4. 
   Бала бидің шындықты айтуы
   

Мақал-мәтелдердің сыңарын тауып, тақырыптарын атаңыз, сәйкестендіріңіздер.

І-топ «Болашақ» акционерлік қоғамы. Аудан экологиясы туралы сөз қозғады:

VІ. Сабақты бекіту сұрағы:

• 
  Көпшілік алдында сөйленетін сөздің құрылымы неше бөліктен тұрады?
  
• 
  Жоспардың түрлерін атаңыз.
  
• 
  Кіріспе
  
• 
  Негізгі бөлім
  
• 
  Қорытынды
  

Тексерілді: 28.01.19ж

Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 11
Сабақтың тақырыбы: Ә.Нұрпейісовтің өмірі мен шығармашылығы
Сабақтың мақсаты:

а)ақынның, жазушының өмірінен мәлімет бере отырып, білімдерін жүйелеу,жинақтау және шығармашылық жұмыстар арқылы жазушыны жан-жақты таныту;

ә) оқушыларды адамгершілікке,имандылыққа,ақиқаттылыққа тәрбиелеу

б) мәнерлі сөйлеуге дағдыландыру, ой-өрісін,ойлау қабілетін,шығармашылық ізденісін дамыту;

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

1951-53 жылдары «Қазақ фильм» киностудиясының сценарий бөлімінің бастығы.

1953-54 жылдары «Әдебиет және искусство» қазіргі («Жұлдыз») журналының редакторы.

1954-55 жылдары Қазақстан жазушылар одағы басқармасының жауапты хатшысы.

1955-57 жылдары Қазақстан Жазушылар одағының Қарағанды облыстық бөлімшесінің жауапты хатшысы.

1957-58 жылдары Қазақстан Министрлігінің Кенес жанындағы көркемөнер басқармасының бастығы.

5.Қай жылы қайтыс болады?1994ж қаламгер дүниеден өтті. IVМақсат қою кезеңі. Сабақтың мақсаты мен міндеттерін айту.

2 . “Соңғы парыз” – психологиялық-әлеуметтік роман.  Романға сипаттама, кейіпкерлері.

3 . Сарапшылар.

То лғаныс. Концептуалды  кесте.

Шығарманың аты

Қозғалған мәселелер

Кейіпкерлері

Қорытынды. Бүгін өмірмен байланыс

Шығармашылығын оқу,

талдау, кейіпкерлерге мінездеме

Білемін

Білгім келеді

Үйрендім
VII Сабақты бекіту.

1.Жазушы қай жерде дүниеге келді?

2. Жазушының қандай шығармаларын оқыдыңдар?

3.Қандай шығармалары бар?

Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 11

а)ақынның, жазушының өмірінен мәлімет бере отырып, білімдерін жүйелеу,жинақтау және шығармашылық жұмыстар арқылы жазушыны жан-жақты таныту;

ә) оқушыларды адамгершілікке,имандылыққа,ақиқаттылыққа тәрбиелеу

б) мәнерлі сөйлеуге дағдыландыру, ой-өрісін,ойлау қабілетін,шығармашылық ізденісін дамыту;

Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

• 
  V Материалды түсіндіру: Нұрлан Мырқасымұлы Оразалин 1947 жылы 13 маусымда Алматы облысы, Ұйғыр ауданы, Үлкен Дихан (қазіргі Көкбастау) ауылында дүниеге келген. Мектепті 1965 жылы күміс медальмен бітіріп, сол жылы Қазақтың С.М.Киров атындағы Мемлекеттік университетінің (қазіргі әл-Фараби атындағы Ұлттық университеттің) филология факультетіне оқуға түсті.

  Еңбек жолын 1970 жылы «Қазақстан пионері» (қазіргі «Ұлан») газетінде әдеби қызметкер болып бастады. 1972–1984 жылдар аралығында Қазақстан Республикасы Мәдениет министрлігінің репертуарлық-редакциялық коллегиясында редактор, аға редактор, бас редактор қызметтерін атқарды. 1984–1986 жылдары Республикалық қуыршақ театрының директоры болды. 1986 жылы Қазақстан театр қайраткерлері одағының Бірінші құрылтайында Одақ Басқармасының бірінші хатшысы болып сайланды. 1986 жылы Мәскеу қаласында өткен КСРО театр қайраткерлері Одағының құрылтайында Басқарма құрамына енді. 1990 жылы баламалы негізде өткен Республика Жоғарғы Кеңесі сайлауында ел сеніміне ие болып, 1990–1994 жылдар аралығында Қазақ КСР Жоғары Кеңесі ХII шақырылымының депутаты болды; Ұлт саясаты, мәдениет пен тілді дамыту жөніндегі Комитет төрағасының орынбасары қызметін атқарды. 1991–1992 жылдары КСРО Жоғарғы Кеңесінің Жоғарғы палатасында ғылым, білім және мәдениет Комитеті төрағасының орынбасары, 1993–1996 жылдар аралығында «Егемен Қазақстан» газетінің Бас редакторы қызметтерін атқарды. 1993–1998 жылдары Алғашқы өлеңдері «Жас керуен» (1969), «Көктем тынысы» (1975) ұжымдық жинақтарына енген. «Беймаза көңіл», «Көктем көші», «Жетінші құрлық», «Адамзатқа аманат», «Құралайдың салқыны», «Ғасырмен қоштасу», «Сырнайлы шақ», «Жүрекжарды», «Жасыл от» («Зеленый огонь» орыс тілінде), «Қоздағы шоқ» атты жыр жинақтары мен үш томдық таңдамалы жыр кітабы, «Азаттық айдыны» атты көркем публицистикалық-эссе толғаулар кітабы, «Қырғын» атты драмалық шығармалар жинағы жарық көрді.

  
  
  Ұлықбек Оразбайұлы Есдәулет (29 сәуір 1954 жыл Шығыс Қазақстан облысы Зайсан ауданы Үлкен Қаратал ауылы) — қазақстандық ақын, журналист. Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, Қазақстанның мемлекеттік сыйлығының және Қазақстан Ленин комсомолы сыйлығының иегері, ҚР жазушылар Одағының төрағасы.
  «Қанат қақты» (1974)
  
• 
  "Көздеріңе ғашықпын" (1974)
  
• 
  «Жұлдыз жарығы» (1977)
  
• 
  «Аптайдың алтынтамыры» (1979)
  
• 
  «Ұлыстың ұлы күні» (1982)
  
• 
  «Ақ керуен» (1985)
  
• 
  «Жаратылыс» (1989)
  
• 
  «Жүректегі жарылыстар» (1995)
  
• 
  «Алтай асулары» (1988)
  
• 
  «Заман-ай» (1999)
  
• 
  «Киіз кітап» (2001) кітаптарының;
  
• 
  «Ахиллестің өкшесі» өлеңдер жинағының (2003);
  
• 
  қазақ тіліндегі 5 томдық шығармалар жинағының (2006)
  
• 
  «Ынтық зар» (2009)
  
• 
  «Әбілхаят» (2009) авторы.
  
• 
  «Семей-Невада» қозғалысының әнұраны «Заман-ай» әні сөздерінің авторы.
  

Шығарманың аты

Қозғалған мәселелер

Кейіпкерлері

Қорытынды. Бүгін өмірмен байланыс

Шығармашылығын оқу,

талдау, кейіпкерлерге мінездеме

Білемін

Білгім келеді

Үйрендім
VII Сабақты бекіту.

1.Жазушы қай жерде дүниеге келді?

2. Жазушының қандай шығармаларын оқыдыңдар?

3.Қандай шығармалары бар?

Қазақ тілі 11-сынып

Асан қайғы мен Жиренше шешен сөздерінің көркемдік ерекшелігі мен сөз саптау мәнерін түсіну.

Грамматикалық жаттығу-талдау жұмыстарын орындау.

Күтілетін нәтиже

Қазақ шешендік өнерінің екінші кезеңіне талдау жасайды.

Асан қайғы мен Жиренше шешен сөздерінің көркемдік ерекшелігі мен сөз саптау мәнерін түсінуге тырысады, сыни көзқарасы пада болады..

Грамматикалық жаттығу-талдау жұмыстарын орындайды.

Қазақ шешендік өнерінің екінші кезеңі 15-16 ғасырларыды қамтиды.Асан қайғы мен Жиренше есімдері. Ел-жұртына жайлы қоныс іздеп, ерекшеліктерін сипаттап, сын айтуы – шешендіктің үлгісі ретінде танылады.Данышпан шешен Едіге. Едіге – Алтын Орда ханы Тоқтамыспен тұстас екен. Сөз мәдениетінің ерекше белгісі – дәлдік.

Оқушының іс-әрекеті

І.Оқушыларға психологиялық ахуал туғызу

«Шаңырақ құру» тәсілі б/ша топқа бөлу.
Топқа бөлінеді, өз ұранын, атын қояды.

Қызығушылықты ояту

1/ Сабақ мақсаты мен бағалау критерийлерімен таныстыру.

2/ Лексика сөз мәдениеті.Сөз мағыналары.

3/Өтілген тақырыптар б/ша сұрақтар (жіңішкеден жуанға)
Өзіндік жұмыс- Өзін-өзі бағалау

Қызығушылығы артады,

-оқушылардың термин сөз бен оның білдіретін мағынасын, өз ойларын дәйектеп жеткізе алуы.

ІІ.Мағынаны тану

Жаңа тақырып б/ша презентация.

Топтық жұмыс

Постер қорғау

1-топ. Қазақ ұлттық шешендік өнерінің 5

кезеңі /постер қорғау/

/постер қорғау/

/постер қорғау/

Кітаппен жұмыс- Бірін-бірі бағалау

Дербестігі артып, өзіне сенімі қалыптасады.

Өзін топта ұстай білу, өз ойын өзгенің ойымен салыстыру, толықтыру дағдысы қалыптасады

Сәйкесінше, мәтінді оқу, топта әңгімелеу.

10-жаттығу /ауызша/

11-жаттығу /жазбаша/

12-жатттығу /жазбаша/

ҰБТ тапсырмалары.Морфологиялық, синтаксистік талдаулар.

Қосымша материалдармен жұмыс- Мұғалім бағасы

Шешен сөйлеу үшін өз бойыңда қандай құндылықтар болғанын қалайсың?

Сөз мәдениетінің дамуына қазіргі замандағы кедергілерді қалай жоюға болар еді ?

Жеке жұмыс, өзіндік мәні бар ситуация тудыру- Аралас баға

Өз білімін бағалауға дағдыланады, ынтымақтастық пайда болады.

Бағалау

Тексерілді: 30.09.19

-Балалар,сендермен өткен сабағымызда қазақ шешендік өнерінің , бірінші, екінші кезеңдерімен танысқан болатынбыз. Жаңа сабағымызды бастамас бұрын үй тапсырмасына шолу жасап алайық.

1. 11-13ғ.-Майқы би мен Аяз биден басталады. 

 4. Бірінші кезең өкілдеріне кімдерді жатқызамыз?Жауабы: Олар Майқы би мен Аяз биден бастау алады. «Түгел сөздің түбі бір, түп атасы- Майқы би»

 5.Екінші кезең өкілдерін ата?Жауабы:Асан қайғы ,Жиренше шешен, Едіге Құтлу Қабанұлы.

ІІІ. Жаңа сабақ. Мұғалім: Жақсы, олай болса бүгінгі сабағымыз үшінші кезең өкілдеріне арналмақ.Ендеше дәптерімізді ашып, бүгінгі күнді, тақырыпты жазып қойыңдар.

Тәуке ханның қазақ руларын жинап,үш ұлысты топтап, олардың басына үш би қойғанын тарих пәнінен білеміз.

Үшінші кезең ХVIII ғасырда өркендеді. Шешендік өнердің қанат жаюына үш түрлі себеп болды.

1. 
   Тәуке хан шашыранды қазақ руларын үш ұлысқа топтап, олардың басына қарадан шыққан үш би қойды.
   

2. Басқыншы жауларға қарсы күресте қол бастайтын қолбасылар мен сөз бастайтын шешен-билер.

   
   

3. Қазақ шаруаларының патша өкіметінің жазалаушы отрядына қарсы Ұлт-азаттық күресі

   
   

1. 
   Үшінші кезең нешінші ғасырды қамтиды?
   
2. 
   Шешендік өнердің қанат жаюына неше түрлі себеп болды?
   
3. 
   Тарих сабағынан да білеміз, осы кезең өкілдері атаңыз.
   
4. 
   Неге «Жеті жарғы» деп атады?
   
5. 
   Қай жерде, қай ордада қабылданды?
   
6. 
   Карта арқылы тауып көрейік.
   

Баяндауыш-не істеген? мадақтаған

Бастауыш-кім мадақтаған? халық

Толықтауыш-кімдерді мадақтаған? билерді

Анықтауыш- қандай билерді? әділ ,тура шешкен

Толықтауыш –нені әділ, тура шешкен? дауды

Пысықтауыш-қалай мадақтаған? «қара қылды қақа жарды» деп

Жайылма, толымды, жақты сөйлем.

Тырнақшаға алынған сөздер: зат есімдер,жалқы есімдер.

Жеті-жіңішке буынды сөз.

Е,і-дауысты дыбыстар, екеуі де жіңішке, езулік, е-ашық, , і-қысаң дауысты дыбыс.

Ж-ұяң, т-қатаң.

Же-ті- екі буынды, ашық.

Тасымалданады, буын жігіне сай.

Жарғы-жуан буынды сөз.

А,ы-жуан дауысты дыбыстар, екеуі де езулік, а-ашық, ы-қысаң.

Ж,р,ғ-дауыссыз дыбыстар.

Ж,ғ-ұяң, р-үнді.

Жар-ғы –екі буынды,1-бітеу, 2-ашық буын, тасымалданады. Буын жігіне сай.

Әділдік-туынды зат есім.

Түбірі әділ-зат есім, дік-зат есім тудырушы жұрнақ.

Әділдік-не? деген сұраққа жауап береді.

Атау септікте тұр. Жалпы есім, дерексіз, жансыз.

Шешім-туынды зат есім. Түбірі шеш-етістік, ім-зат есім тудырушы жұрнақ.

Шешім-дара зат есім. Не? деген сұраққа жауап береді.

Атау септікте тұр. Дерексіз. Жансыз.

Үш бидің сөзталасындағы ортақ тақырып не?