Сабақтың тақырыбы: "Қазақ халқы қонақжай"
Қазақ халқының салт-дәстүрлері
жүктеу/скачать 0,7 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Балаға ат қою Бала дүниеге келгеннен кейін атасы мен әжесі немесе ауыл ақсақалы балаға ат қояды. Ат қоюшы адам баланың құлағына: «Сенің атың…» деп үш рет қайталайды. Шілдехана
- Бесікке салу
| Қазақ халқының салт-дәстүрлері
Әр ұлттың өзіне тән ерекшелігі бар. Оны музыка мәдениетінен, би өнерінен, қол өнерінен, тұрмысынан байқаймыз. Ән, күйлерді тыңдай отырып, билерін, ою-өрнектерін, зергерлік әшекей заттарын көре отырып, оның қай ұлтқа тән екенін ажырата білуге болады. Осылайша қазақ ұлттын да оңай ажыратуға болады. Қазақ халқының бұрыннан пайда болған салт-дәстүрлері басқа көршілес жатқан ұлттардың салт-дәстүрлеріне ұқсас болып келеді. «Қырғыз қазақ бір туған» деген мақал қазақ халқы мен қырғыз халықтарының бір-біріне өте ұқсас екенін көрсетеді. Сонымен қатар түркі тілдес халықтар да қазақ халқымен бір қандас болып келеді. Қандай халықтың болмасын салт-дәстүрлері сол халықтың мінез-құлқын, қасиеттерін таныта алады. Мысалы. қазақтарға тән бауырмалдық, ақжарқындық, қонақжайлық. Әрине, бұл қасиеттер басқа халықтарда да кездеседі. Бірақ бұл қасиеттер әр халықта әр қырынан көрініс береді. Сонымен ұлттардың салт-дәстүрлеріндегі мінездері мен қасиеттері бір-біріне ұқсап, бірін – бірі толықтырады. Қазақ халқының салт – дәстүрлері осы ұлттың мінез – құлқын, қасиеттерін көрсетеді. Кейбір салт – дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары сол халықтың тұрмысына, тәрбиесі мен мінезіне, сеніміне, ырымына қарай қалыптасып, келеді. Қазақта «Алты жыл аш болсаң да, атаңның салтын ұмытпа» деген мақал бар. Той – думандарда, жиындар мен мерекелерде орындалатын осы қазақ халқының салт-дәстүрлері оның ұмыт болмағанын паш етеді. Қазақ халқының салт-дәстүрлері тіршілік кәсібіне, наным-сеніміне, өмірге деген көзқарастарына байланысты ұрпақтан – ұрпаққа берілгенде ауысып, өзгеріп, жаңарып отырады. Қазіргі уақыттың өмір ағымына байланысты кейбіреулері түрленіп қана қоймай жаңадан еніп те жатыр. I-нұсқа 1. 1-ші,2-ші абзацты аударыңдар 2.1-ші,2-ші абзац бойынша сұрақ құрастырыңдар 3. «Байқаймыз» етістігін жедел өткен шақта жіктеңдер. 4.Абзац бойынша жоспар құрастырыңдар. 5. « Толықтырады» етістігіне морфологиялық талдау жасаңдар II-нұсқа 1. 3-ші,4-ші абзацты аударыңдар 2.3-ші,4-ші абзац бойынша сұрақ құрастырыңдар 3. «Көрсетеді» етістігін мақсатты келер шақта жіктеңдер. 4.Абзац бойынша жоспар құрастырыңдар. 5. «Орындалатын» етістігіне морфологиялық талдау жасаңдар Балаға ат қою Бала дүниеге келгеннен кейін атасы мен әжесі немесе ауыл ақсақалы балаға ат қояды. Ат қоюшы адам баланың құлағына: «Сенің атың…» деп үш рет қайталайды. Шілдехана Шілдехана нәрестенің өмірге келу құрметіне өткізілетін той. Оған жақын туған-туыстар, достар, көршілер жиналады.Мал сойылып, дастархан жайыладыШілдеханаға шақырылғандар шашу алып келеді. Сәбидің ата-әжесіне, әке- шешесіне «Балаңыздың бауы берік болсын», деп құтты болсын айтады. Шілдеханада ән айтылып, күй тартылады. Сәбиге азан шақырып ат қоюды шілдеханаға дейін де, шілдеханада да атқаруға болады. Ол үй иесінің өз қалауында. Бесікке салу Шілдехана өткеннен кейін баланың әке-шешесі бесік тойын жасайды. Ағаштан жасалған бесікті баланың нағашылары немесе жасы үлкен қадірлі аналардың бірі әкеліп, сыйға береді. Ең алдымен бесікке салушы әйел бесіктің өзін жын-шайтандарды қуу үшін, түрлі иістерден арылту үшін отпен аластап шығады. Содан кейін көрпешелер мен жастықшаларды баптап салады. Баланы жатқызып, бөлейді. Қолбау, белбеу және аяқбаумен тартып байлап қояды. Әйел тілектерін айта отырып бесіктің үстіне алдымен көрпе жабады. Бала халықшыл болсын деп тон, шапан жабады,ат жалын тартып мінсін деп қамшы іледі,көз тимесін деп тұмар тағады, қырандай көреген болсын деп бүркіттің тұяғын байлайды. жүктеу/скачать 0,7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|