-Балалар, бүгінгі сабақтың тақырыбын анықтау үшін суретке назар аударып, ойланыңдар.Суретте бейнеленген заттарды салыстырып, ортақ қасиеті мен айырмашылықтарын анықтаңдар.
Оқушыларға суреттер беріледі.Оқушылар жеке отырып, суреттер бейнеленген заттар жайлы ойланады.Топтарға бірігіп, өз ойларын ортаға салады.Топта ақылдаса отырып, бір шешімге келеді.Әр топ өз шешімін айтады.
/оқушылардың жауаптарын тыңдау, толықтыру/
Сабақтың тақырыбы мен мақсатын хабарлау.Солардың негізінде оқушылар бағалау критерийлерін анықтайды.Мұғалім бағалау критерийлерін тақтаға жазып, сабақтың соңында аталған б.к. оралатындарын ескертеді.
Слайд топтамасы
суреттер
Сабақ ортасы
7-17 минут
17-25минут
25-30 минут
30-35 минут
(ОТ,Т)Зерттеу жұмысы
Мақсаты:Заттарды зерттеу арқылы олардың шығу тарихын анықтау, қорытынды жасау.
2-топ оқушыларына 4 стақан (фарфор, пластмасса, пластик, әйнек, ағаш) беріледі.
Топтарға -Бұл денелер қандай заттардан жасалынған? деген сұраққа жауап беру үшін осы денелердің қандай заттан жасалғанын топта талқылап, сызба жасау және зерттеу жұмысы бойынша қорытынды жасау тапсырмасы беріледі.
Оқушылардың жауаптарын кезекпен тыңдап, талқылау.
3- топ оқушыларына пластмасса және 4-топ оқушыларына темір беріледі.
Топтарға –Бұл заттан қандай денелер жасалуы мүмкін? деген сұраққа жауап беру үшін осы денеден қандай заттар жасалынуы мүмкін екенінтопта талқылап, постер жасау және зерттеу жұмысы бойынша қорытынды жасау тапсырмасы беріледі.
Оқушылардың жауаптарын кезекпен тыңдап, талқылау.
(Қ)Қорытынды:Бір дене әр түрлі заттан жасалуы мүмкін және бір заттан әр түрлі денелер жасалуы мүмкін.
(Т)«Топтастыру» стратегиясы
4-топқа суреттер таратып беріледі. Суреттердегі заттардың белгілері бойынша топтастыру ұсынылады.Оқушылар топта ақылдаса отырып, суреттердегі заттарды табиғи денелермен жасанды денелер деп бөлуі мүмкін.Айналадағы заттарға назарын аударту.
-Балалар, суреттегі заттарды бойынша екі топқа топтастыра қойыңдар.
-Қандай екі топ шықты?
-Балалар, айналамызда қандай денелер көбірек?
-Жасанды денелерді кім жасайды?
-Оларды жасау үшін қандай табиғи заттар қолданылған?
(Қ)Қорытынды:Денелер табиғи және жасанды болады.Жасанды дене адамның өз қолымен жасалған.
Проблемалық сұрақ:
-Барлық суреттерді қосып, тағы мұқият қарап шығыңдар.Бұл суреттерден қандай басқа екі топ құруға болады?
/Оқушылардың жауаптарын тыңдау, толықтыру/ (Қ)Қорытынды:Табиғаттағы денелер жанды және жансыз болып бөлінеді. (Т,Қ,Д)Зерттеу жұмысы
Мақсаты:Заттарды агрегаттық күйі бойынша ажырату.
Оқушыларға тас, су және үрленген шар беріледі.
Оқушыларға –Бұл заттардың күйі қандай?- сұрағына жауап беру үшін заттарды зерттеп, ерекшеліктерін анықтау ұсынылады.Оқушылар тас -қатты, су- суйық ал шардағы ауа - газ екенін тұжырымдау керек.
(Қ)Қорытынды:Табиғаттағы заттар үш күйде болады:қатты, сұйық, газ күйінде.
Дифференциация:Мотивациясы жоғары оқушыларға қосымша тапсырма беріледі:Заттардың агрегаттық күйіне мысалдар келтіру, өз ойларын дәлелдеу.
(МК,Ө,Қ) «Өзіңді тексер» айдары
Мақсаты:Сабақта алған білімдерін анықтап тексеру.
Тапсырма:Тест сұрақтарына дұрыс жауабын анықтап, жауабының нөмірін жазу..
Жауап нөмірі
+/-
балл
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
Максималды балл
10 балл
Тапсырма орындалып болған соң оқушылар кестелерімен ауысып, бір-бірін тақтада шығарылған дайын нұсқа бойынша тексереді және дескрипторлар бойынша бағалайды.
Тапсырманы жұппен орындауды ұсыныңыз, жұмбақты өзара талдап, жауаптарын түсіндіріп берулері қажет. Содан кейін барлық сынып бойынша жауаптарды ортаға салады.
Сұрақтар қою:
- Біздің өміріміз үшін қандай заттар қажет? (Су, ауа, тамақ.)
- Жұмбақта жасырылған зат қандай күйде болады? (Газ күйінде.)
- Біздің өміріміз үшін қажетті қандай зат газ күйінде болады? (Ауа).
- Бірінші шартты белгі қандай қасиетті меңзейді? (Заттың иісі жоқ екендігін).
- Екінші белгіде не бейнеленген? (Заттың түссіз болатыны).
- Үшінші белгі нені білдіреді? (Газдың дәмі жоқ екендігін.)
Бір оқушыға барлық жауапты қорытындылауды тапсыру.
Айырмашылығын тап.
Тапсырма заттардың себеп-салдар байланысын таба білу білігін дамытуға арналған. Оқушыларға оқулықтағы суретті қарап шығып, не бейнеленгенін анықтаын сұрау.
(Ғаламшарлар).
Олар қандай ғаламшарлар екенін білесіңдер ме? (Солардың бірі Жер ғаламшары – тіршілік бар жалғыз ғаламшар. Мұнда су, өсімдіктер, жануарлар, адамдар тіршілік етеді.)
Марсты таба алмай жатса, «оның түсі қандай?» деп, сұрақ қою. (Қызыл).
Ғаламшарлардың белгілері туралы еске түсіріп, «ғаламшарлардың қайсысы қызыл түсті әрі атауы ежелгі соғыс құдайының құрметіне қойылған?» – деп сұрау (Марс). Ғаламшарларды салыстыруды тапсыру (Жерде тіршілік бар, ал Марста тіршілік жоқ).
Әрі қарай Негеш пен Эвриканың суретіне назар аударту. Оқушылардан «екеуінің қайсысын Марсқа жіберер едіңдер? Неліктен?» – (Негешті жіберер еді, себебі ол ауа қоры бар скафандр киген).
Ауаның құрамы. Оқушылар назарын картоннан жасалған ауа құрамы диаграммасының үлгісіне аудартыңыз. Бұл диаграмманы торт секілді қарастыруды ұсыну
- «Торттың қай бөлігі ең үлкен?» (Азот)
- «Ауадағы оттек қайдан пайда болады? (Оттекті фотосинтез үдерісі кезінде өсімдіктер бөледі).
-«Дем шығарғанда қандай газ бөлінеді?» (Адамдар, жануарлар мен өсімдіктер көмірқышқыл газды бөліп шығарады)
-«Ауадағы басқа да газдар қалай пайда болады? (Зауыттан, көлік қозғалтқышынан шығатын газдар және т.б.) Қосымша ретінде оқулықта берілген инфографиканы да қолдануға болады) .
Мәтінді оқып танысу.
От пен ауа.
- Ересектердің қалай от тұтатқанын көргендері бар ма,
-«От жақсы жануы үшін не істейді? (Отты үрлейді, үстінен қолмен желпиді).
- «Неліктен бұлай жасайды?»
Бұл сұраққа жауап беруі үшін жұппен бірігіп, оқулықтағы суреттерді қарап шығады. Одан әрі оларды: отты тұтандыратын және отты өшіретін екі топқа бөлу. Содан кейін бір-бірін бағалауды ұйымдастыру. Оқушылардың жұмыстарын бақылап, бақыла нәтижелерін формативті бағалауға қолдану.
От жанбайды: жаңбыр жауған кезде, Айда, шыны қақпақ астында ауа болмайтындықтан, жана алмайды. Ормандағы алаңқай ылғал болғандықтан, от нашар жанады.
Ойлан. Оқушылардан: «Қай жерде тыныс алу жеңіл: ауылда ма әлде өнеркәсіп орындары дамыған үлкен қалада ма; орманда ма әлде биік таулы жерлерде ме? Неліктен?» – деп сұрап көріңіз (Ауылда, орманда, өйткені ол жерлерде ауада оттегі мол әрі зауыттар жоқ). Ауа құрамын қалай өзгертуге болады? (Мысалы, көліктерді қолданбай, велосипедпен және басқа да тасымал құралдармен жүруге болады)
Жұмыс дәптері бойынша нұсқаулар
4 «Ауаның құрамы»
Ауа неден құралады? Оқушылар диаграммада берілген орынға сәйкес келетін газ атауын жазады; диаграммадан тірі ағзалар тыныс алғанда жұтатын газды анықтайды да, осы жерді көк түспен бояйды; адамдар мен жануарлар дем шығарғанда бөлінетін газды қызыл түспен бояйды
Жауабы
Оттек – көк түспен, көмірқышқыл газды – қызыл түспен бояйды.
Құрамының өзгеруі. Ауадағы газдың көлемін көбейтетін заттардың атауын сәйкес шеңбердің тұсына жазып шығады
Жауабы:
Оттек – орман, су буы – мұхит, көмірқышқыл газ – зауыт, түтін – қала.
