Сабақтың тақырыбы Негізгі генетикалық ұғымдар. Мендель заңы және оның тәжірибелері Мақсаты
Оқушылар: § 22-23 – тің 99-100 бетін оқып шығады. Мұғалім
жүктеу/скачать 55,15 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Пэннет торкөзі
| Оқушылар: § 22-23 – тің 99-100 бетін оқып шығады.
Мұғалім: Балалар, сендердің ойларынша генетика ғылымның қай салаларымен байланысы бар деп ойлайсыңдар? Осы тақырыпта қандай жаңа сөздерді (ұғымдарды) кездестіріп отырсыңдар? Олар туралы бұрыннан естулерін бар ма? Оларды тереңдей білу үшін қазір мынадай сөздікті дәптерлеріңе жазып алыңдар. Тұқым қуалаушылық – тірі ағзалардың табиғи қасиеттерін, белгілерін өздеріне ғана тән биосинтезін және зат алмасуды ұрпақтан-ұрпаққа беріп, қайталануы. Ген – бір нәруыз туралы ақпарат жазылған ДНҚ үлескісі. Генотип – бұл генетикалық есептерде АА,Аа немесе аа әріптерімен белгіленетін таңбалы ағза гендерінің жиынтығы. Фенотип – бұл генетикалық белгілердің сырттай пайда болуы. Фенотипті генотиптің көзге көрінетін кескіні деуге болады. Аллель – сәйкес хромосомалардың бірдей үлескілерінде болып, баламалы белгілерінің дамуына жауап беретін дәл сол геннің әр түрлі қалпы (сары, жасыл түс). Гетерозигота – жасушаларында бір геннің екі аллелі болатын ағзалар. Гомозигота – генотипінде тек бір іріктеме аллелі ғана болатын тіршілік иелері. Мұғалім:Генетиканың негізгі ұғымдарымен қатар, генетикалық есептерді шығару үшін онда тұқым қуалаудың негізгі заңдары қолданылады. Бұл заңдарды түрлі тәжірибелер арқылы Грегор Мендель ашқан. Өз тәжірибелерінің зерттеу зерзаты ретінде ол асбұршақты пайдаланған. Неліктен? Оқушылар: 101б ,35,36 суреттерді талдайды Г.Мендельдің генетика ғылымына сіңірген тағы бір еңбегі, белгілерді басқаратын нәсілдік қасиетті (генді) шартты түрде әріппен белгілеуді ұсынды. Р - ата-ене дарақтары ♂ - еркек дарағы (Марстың астрономиялық белгісі) ♀- әйел дарағы (Шолпанның астрономиялық белгісі) х – дарақтар арасындағы шағылысты белгілейтін белгі F – ұрпақтар А – доминантты белгі а - рецессивті белгі Бұл белгілер генетикада есеп шығаруда қолданылады. Сонымен қатар генетикада есеп шығарған кезде моногибридті будандастыру (ата-енелер формалары тек бір жұп белгілері бойынша ғана ерекшеленетін шағылыстыру) және дигибридті будандастыру (екі жұп белгілерінде айырмашылық болатын шағылыстыру). Дигибридті будандастырған кезде Пэннет торкөзі қолданылады. Мұғалім: интерактивті тақтадан моногибридті және дигибридті будандастыруға мысал көрсетеді. Моногибридті будандастыру дегеніміз - ата - аналары бір жұп белгілері бойынша ажыратылатын дараларды будандастыру. Будандастыру нәтижесінде бірінші ұрпақта алынған будан өсімдіктердің барлығының тұқымдары сары түсті болып, бірде - бір жасыл түс көрінбеген. Олай болса, ата - аналық екі іріктеменің тек біреуінің ғана белгісі жарыққа шыққан. Бірінші ұрпақта бірден көрініс берген мұндай белгіні Мендель доминантты, ал көрінбей қалған белгіні рецессивті деп атады. Бұл тәжірибедегі тұқымның сары түсі доминантты, ал жасыл түсі рецессивті белгі. Әрдайым бірінші ұрпақта әр жұп белгінің біреуі ғана көрініс берген, бұл құбылысты Біркелкілік ережесі немесе Мендельдің бірінші заңы деп аталады. Мендель тәжірибені одан әрі жалғастырып, осы бірінші ұрпақтың сары тұқымдарын келесі жылы қайта егіп, оларға өздігінен тозаңдану жүргізген. Күзде пісіп жетілген екінші ұрпақтың өсімдіктерінен барлығы 8023 тұқым жиналған. Сары тұқым - 6022, ал жасыл тұқым - 2001болған. Есептегенде барлық тұқымның 3 бөлігі сары, ал 1 бөлігі жасыл түсті. Бірінші ұрпақта көрінбей қалған жасыл түс жасырын күйде болып, екінші ұрпақта шыққан. Доминантты және рецессивті белгілердің арақатынасы 3: 1. Осы құбылысты Мендельдің екінші заңы немесе белгілердің ажырау заңы деп аталады. Каталог: sabaq-kz -> attachment attachment -> Қазақ тілі мен әдебиет пәні мұғалімі, филология магистрі Амирханова Сара Бекетқызы Коучинг жоспарының тақырыбы: «Lesson study – сабақты зерттеу әдісі» attachment -> Сабақ тақырыбы: Химияның негізгі түсініктері мен заңдары Сілтеме attachment -> Сабақтыңтақырыбы: 3 4 attachment -> Сабақ: Алкандардың қасиеттері. Алкандардың жеке өкілдері және қолданылуы attachment -> Сабақтың түрі: Аралас сабағы Сабақ уақыты: 90 мин. Сабақтың педагогикалық мақсаты attachment -> Сабақ Алматы қаласы Алатау ауданы «185 жалпы білім беретін мектеп» коммуналдық мемлекеттік мекемесі Бастауыш сынып мұғалімі Курманова Маржан Сеилхановна attachment -> Сабақтың тақырыбы Сағат саны Мерзімі Оқып-үйренудің негізгі мақсаты attachment -> Сабақтың мақсаты: оқушыларға алжапқыштың және бас орамалдың сызбасын есептеуді және құрастыруды үйрету жүктеу/скачать 55,15 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|