Не сәтті?
Аты жөні:
|
Наурзбаева Сулу Болатовна
|
Пән : қазақ тілі
|
сынып: 9А 9Б 9В
|
Жұмыс орны : №11 орта мектеп гимназия
|
Сабақтың тақырыбы:
|
Жер сілкінуі.
|
Мақсаты
|
Білімділік: Оқушыларға табиғат объектілерімен табиғи құбылыстар арасындағы себеп – салдар байланыстарды анықтай білуге үйрету. Жер қыртысының құрылысы жайында біліктілігін арттыру.
Дамытушылық: Дүниетанымдарын кеңейту. Ой - өрісін арттыру, ойлау қабілетін дамыту.
Тәрбиелік: Экологиялық тәрбие беру мақсатында оқушыларды қоршаған ортаны қорғай білуге, ластамауға тәрбиелеу.
|
Күтілетін нәтиже:
|
|
Әдісі
|
Ауызша баяндау, сұрақ - жауап, ой толғау әдісі
|
Көрнекілік
|
|
Оқулық
|
|
|
Сабақ барысы
|
Кезеңдері
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушының іс-әрекеті
|
Саралау
|
Бағалау
|
Ресурстар
|
Ұйымдас
тыру кезеңі
|
Амандасу
Шаттық шеңбер
|
Амандасады
|
|
|
|
Үй тапсыр масын сұрау
|
Ереже
Әңгіме
|
Жатқа айтады
Әңгімелейді
|
|
Бағалау
|
|
Негізгі
Бөлім
Оқулық
пен жұмыс
|
Жер сілкіну, жер сілкінісі (араб тілден ескірген сөз зілзала араб.: زلزال, ағылш. earthquake) — жер асты дүмпуі күштерінің әсерінен Жердің беткі қыртысының тербелуі.
Жер сілкінісін сейсмология ғылымы зерттейді. Оның туындауына және дамуына байланысты құбылыстарды сейсмикалық құбылыстар деп атайды.
Мәтінмен жұмыс
Жер сілкіну. Жер сілкіну дегеніміз - жер қыртысымен жоғарғы мантияның кенет ығысуы, жерасты думпілерімен жер бетінің тербеле қозғалуы. Сейсмологтар (жер сілкінуді зерттейтін ғалымдар) соққы толқындар күшін сейсмометрмен өлшейді. Жер сілкінісі бір балдан он екі балға дейін жіктеледі.
БАЛЛ
1 - 2 - 3 - 4 Елеусіз әлсіз елеулі сілкінулер
5 - 6 Күшті сілкіну
7 - 8 Өте күшті қиратушы сілкінулер
9 - 10 Жойқын сілкіну
11 - 12 Апатты сілкіну
Жер сілкінісінің төрт түрі бар.
Тектоникалық жер сілкінісі - жер қабаты мен литосфера тақтасының қозғалуынан болады.
Жанартаулық жер сілкінісі - жанартаулардың атқылауы басталу кезінде, оларға жақын жерде, жанартау каналымен магманың қозғалуынан болады.
Опырылма жер сілкінісі - жердің опырылуынан, қопарылуынан болады.
Техногендік жер сілкінісі - адамдардың су қоймаларын жасауынан, мұнайды, газды, жер асты суларын шығаруынан, күшті жарылыстардан болады.
Жаңа сөздер
Сейсмология - жер сілкінісі, олардың ошақтары және толқындардың жер қойнауында таралуы туралы ғылым.
Цунами - жапонша (қойнаудағы үлкен су)- теңіз түбіндегі жер сілкінуден пайда болатын сұрапыл жойқын толқын.
Тайфун – қытайша (тай фын - үлкен жел)- тынық мұхиттың Оңтүстік Шығыс Азия жақын маңында пайда болатын сұрапыл дауылү
Жер сілкіну ошағы - жердің терең қойнауындағы жер сілкіну пайда болатын жер.
Жер сілкінісі кезінде өзіңді қалай ұстау керек?
Не істеу керек?
Егер жер сілкінісі басталса, байбалам салып, өзіңізді де, жұртты да дүрліктірмеңіз. Көп қабатты үйдің бірінші қабатында немесе жер үйде тұрсаңыз, тез арада ғимаратты тастап шығуға тырысыңыз. Себебі, әлсіздеу бірінші дүмпу мен күштірек екінші дүмпудің аралығы 15-20 секундқа ғана созылады. Содан соң бірден ғимараттан алысырақ, ашық жерге шығуға асығыңыз.
Жер сілкінісі кезінде кез келген ғимарат ішінде терезеден немесе тепкішектен аулақ болуға тырысыңыз. Есіктің алдында кептеліс жасауға, бірінші қабаттан жоғары орналассаңыз, терезеден секіруге, лифтке кіруге болмайды. Өйткені, күшті жер дүмпуі кезінде, көбіне, электр қуатын беру жүйесі автоматы түрде тоқтайды. Дүкен сияқты қоғамдық орында болған жағдайда, ғимарат ішінен шығатын есікке қарай жүгіру дұрыс емес. Бұл – өте қауіпті.Өйткені, жан-жақтан витриналар қирап, шынысынықтары ұшуы мүмкін, сонымен бірге, шығар есіктің алдында кептеліс болуы әбден мүмкін. Ең дұрысы, бетіңізді төмен қаратып, басыңызды сөмкемен немесе пластикалық папкамен жауып, аяғыңызды ішке бүккен күйі тырп етпестен жатыңыз.
|
Мәтінмен жұмыс
Оқиды
Жаңа сөздер
Жазып алады
|
|
Бағалау
|
|
Қорытынды бөлім
|
1. Жер сілкіну ошағы деп нені айтады?
2. Жер сілкінудің эпицентрі деп нені айтады?
3. Сейсмикалық аймақтар жершарында қанша белдеу түрінде таралған?
4. Жер қыртысы қозғалысының екінші түрі қалай аталады?
5. Сейсмология қандай ғылым?
|
Жауап береді
|
|
|
|
Бағалау
|
|
|
|
Бағалау
|
|
Рефлексия
|
|
|
|
|
|
Үйге тапсырма
|
|
|
|
|
|
Не сәтті?
Аты жөні:
|
Наурзбаева Сулу Болатовна
|
Пән : қазақ тілі
|
сынып: 9 А 9Б 9В
|
Жұмыс орны : №11 орта мектеп гимназия
|
Сабақтың тақырыбы:
|
Тіл дамыту. Себеп-салдар салалас құрмалас сөйлем.
|
Мақсаты :
|
Салалас құрмалас сөйлем туралы түсінік беру Себеп - салдар туралы түсіндіру; Салалас құрмалас сөйлемнің түрлерін ажырата білуге, сөйлем мүшелеріне талдай алуға дағдыландыру. тілді ұлттық мұра ретінде қадірлеуге үйрету.
|
Күтілетін нәтиже:
|
Тақырып туралы мағлұмат алады. Тілі дамиды, сөздік қоры молаяды.
|
Әдісі
|
сұрақ - жауап, Сергіту. «Миға шабуыл» Топтық жұмыс, жұптық жұмыс, жеке жұмыс
|
Көрнекілік
|
|
Оқулық
|
|
|
Сабақ барысы
|
Кезеңдері
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушының іс-әрекеті
|
Саралау
|
Бағалау
|
Ресурстар
|
Ұйымдас
тыру кезеңі
|
Амандасу
Шаттық шеңбер
|
Амандасады
|
|
|
|
Үй тапсыр масын сұрау
|
Ереже
Әңгіме
|
Жатқа айтады
Әңгімелейді
|
|
Бағалау
|
|
Қызығушылықты ояту
|
Құрмалас сөйлем нешеге бөлінеді? Салалас құрмаластың неше түрі бар?
Олай болса, біз бүгін себеп-салдар салалас құрмаласқа тоқталамыз.
|
Оқушылар сұрақтарға жауап беруге тырысады. Сабақтың тақырыбын ашады.
|
|
|
Сұрақтар
мадақтау
|
Негізгі
Бөлім
Оқулық
пен жұмыс
|
Құрамындағы жай сөйлемдердің алдыңғысы соңғысының немесе соңғысы алдыңғысының себебін білдіретін салалас құрмаластың түрін себеп - салдар салалас дейміз.
Себеп - салдар салалас іргелес те, жалғаулық шылаулар арқылы да байланысады. Ол жалғаулықтар мыналар: өйткені, себебі, сондықтан, неге десеңіз..
Жаттығу жұмысы.
Салаласа байланысқан себеп мәнді құрмаластың құрамындағы жай сөйлемдердің өзара байланысуы:
1.Сондықтан
Сол себепті
Мысалы: Сізді ешкім шақырған жоқ, ..... сіз бармайсыз.
2.Өйткені
Себебі
Неге десеңіз
Мысалы: мен Радио тыңдағанды ұнатамын, .... онда жақсы музыка қояды.
Жалғаулықсыз себеп – салдар салаласта жай сөйлемдердің қайсысы бұрын тұрғанын тыныс белгілері арқылы айырамыз.
Мысалы: Бұл радионы мен өз бөлмеме қоямын, басқаларыңа қарағанда мен көп тыңдаймын.
Тіл дамыту жұмысы. Топтық жұмыс.
«Ақпараттық құралдар», «Журналистика» тақырыбына шеңбер бойымен сөйлем құрау.
Жұптық жұмыс.
Өткен тақырыптар аясында сұхбаттасу.
|
Ережемен танысады, түртіп аладаы.
Жаттығу жұмысытары арқылы сабақты бекітеді, нақтылайды, дәлелдейді.
Оқушылар топтаса отырып, шеңбер бойымен сөйлем құрастырады, сөйлемде себеп-салдар салаласболуы шарт.
Өткен тақырыптар бойынша жұптаса отырып, диалог құрастырып, сұхбаттасады.
|
|
|
Оқулық
АКТ
Топтар бірін-бірі «Екі жұлдыз, бір тілек» арқылы бағалайды.
Ауызша мадақтау.
|
Қорытынды бөлім
|
Құрмалас сөйлем түрлерін ата.
Салалас құрмалас сөйлемнің неше түрі бар?
Себеп - салдар салаластың жалғауларын ата.
Ыңғайлас салалас дегеніміз не? Ыңғайлас салаластың жалғауларын ата.
|
Сұрақ-жауап арқылы сабақты қорытындылайды.
|
|
|
Өзара бағалау.
|
Бағалау
|
Топ басшыларының бағалауы
|
Топ басшыларының сабақ бойы бағалаған нәтижесі тыңдалады.
|
|
|
Бағалау ұпайы
|
Рефлексия
|
«Екі жұлдыз, бір тілек»
|
Жазады
|
|
|
|
Үйге тапсырма
|
Ереже жаттау. Қосымша материалдан себеп-салдар салаласқа сөйлем жазып келу.
|
Күнделікке жазады
|
|
|
|
Не сәтті?
Аты жөні:
|
Наурзбаева Сулу Болатовна
|
Пән : қазақ тілі
|
сынып: 9
|
Жұмыс орны : №11 орта мектеп гимназия
|
Сабақтың тақырыбы:
|
Мазмұндама «Таза бұлақ»
|
Мақсаты :
|
|
Күтілетін нәтиже:
|
|
Әдісі
|
|
Көрнекілік
|
|
Оқулық
|
|
|
Сабақ барысы
|
Кезеңдері
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушының іс-әрекеті
|
Саралау
|
Бағалау
|
Ресурстар
|
Ұйымдас
тыру кезеңі
|
|
|
|
|
|
Үй тапсыр масын сұрау
|
|
|
|
|
|
Қызығушылықты ояту
|
|
|
|
|
|
Негізгі
Бөлім
Оқулық
пен жұмыс
|
Таза бұлақ
Әңгімелер / Мақалалар
Bain
13.11.2015
1
21
16031
Үш жолаушы бір бұлақтың басында бір-біріне кез болыпты. Бұлақ бір тастақ жерден шыққан, айналасы қалың біткен ағаш жапырақтары бұлақтың үстіне төгіліп, суы мұздай, салқын, шыныдай жылтылдап тұрған сонша әдемі, таза бұлақ екен. Су шыққан жеріне бір қазандай тасты біреу ойып қорғаныш қылып, тастың суағар жеріне жазу жазыпты:
- Әй, жолаушы, болсаң осы бұлақтай бол,- деп. Манағы үш жолаушы бұлақтан ішіп қанған соң жазуды оқып, біреуі саудагер екен, ол айтты:
- Бұл жазылған ақыл сөз екен, бұлақ күн-түн тынбай ағып, алыс жерлерге барады, бара-бара кеңейіп, үлкейеді, бұған бөтен бұлақтар құйып, сөйте бара үлкен өзен болып кетеді. Мұнан мұрат сол: сен де, адам, тынбай қызмет қыл, ешуақытта жалқауланып тоқтап қалма, сөйтсең, ақырында, сен де зорайып мұратыңа жетесің дегені ме деп білемін, - деді.
Екінші жолаушы мүсәпір молда екен, басын шайқап:
- Жоқ мен олай ойламаймын, бұл жазудың мағынасы сіздің ойлағаннан гөрі жоғарырақ соқса керек, бұл бұлақ: кім-кімге болса да даяр, ыстықтағанды салқындатып, жанын рақаттандырады, сусағанның сусынын қандырады, оның үшін ешкімнен ақы дәметпейді; бұлай болса адамға да әбірет сол: біреуге жақсылық етсең, ол жақсылығыңды ешкімге міндет етпе дегені болса керек,- деді.
Үшінші жолаушы көркем келген бір әдемі жігіт екен, бұл үндемей тұрды. Жолдастары: «Сен не ойлайсын?» -деп сұрады.
Жігіт айтты:
- Менің ойыма бөтен бір нәрсе келеді: бұл бұлақтың суы бір орында тынып тұрып, шөп-шалам түсіп, лай-қоқым болса, бұған адам мен айуан мұнша ынтық болмас еді; бұлақ күні-түні тынбай ағып тазаланып тұрғаны үшін ынтық болады. Олай болса, жазудың мағнасы: көңіліңді, бойыңды осы бұлақтай таза сақта, нешік бұлаққа қарасақ күн түссе күннің, шөп түссе шөптің сәулесін көреміз, көңілің сол реуішті сыртқа ашық көрініп тұрсын дегені ме деймін,- деді.
|
|
|
|
|
Сөйлесу
|
|
|
|
|
|
Қорытынды бөлім
|
|
|
|
|
|
Бағалау
|
|
|
|
|
|
Рефлексия
|
|
|
|
|
|
Үйге тапсырма
|
|
|
|
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |
