Сабақтың тақырыбы: Отбасы және қоғам

Отбасы тобы

1. 
   Ата-анасы және балалары бар отбасы толық отбасы деп аталады.
   
2. 
   Ата-анасының біреуі ғана бар болса, ол толық емес отбасы деп аталады.
   
3. 
   Ата-анасы мен балаларынан басқа туыстары қосылып өмір сүріп жатқан отбасы кеңейтілген отбасы деп аталады. (әжесі, атасы, жеңгесі т.б.)
   

-ер мен әйелдің некелік одағының еріктілігі; ерікті түрде болу керек мәжбүрлеуге болмайды.

-отбасындағы ерлі-зайыптылардың құқықтарының теңдігі;

-бөгде адамдардың отбасы ісіне араласуын болдырмау;

-отбасының ішкі мәселелерін келісіп шешу;

-балалардың отбасында тәрбие алуына және олардың қамына көңіл бөлу;

-отбасы мүшелерінің бір-біріне қамқор болуы;

-отбасында сенім болуы; Сенім болған отбасының шаңырағы биік, босағасы берік болады. Ажырасушылықтың бірден –бір себебі осы сенімнің жоқтығы.

Қазақ отбасыларында ер адамның басқарушылық рөлі әрқашан үстем болып келді. Қазір отбасын билеушілік мәртебесі екі адамның теңдігіне және бірін-бірі сыйлай алуына негіздеу басым орын алған.

Неке тобы

Неке

Неке-отбасын құру мақсатын көздеген ер мен әйелдің ерікті және тең одағы.

Некеге отырған ерлі-зайыптылар бірі-бірінің алдында белгілі бір құқықтарға ие болады және міндеттер орындайды.

Әркім қандай кәсіппен шұғылданатынын , мамандық таңдауды, қай текті (фамилияны) қабылдайтынын өзі шешеді.

Неке міндетті түрде тіркелуі керек. Тек тіркелген некеде тұрғандардың ғана әрекеттері заңды болады. Өмірде тіркелмей-ақ ерлі-зайыптыларша бірге тұратындар кездеседі. Діни мекемелердің араласуымен қиылған некенің заңды күші жоқ. (мысалы: мешітте, шіркеуде)

Қазақстан Республикасының неке және отбасы туралы заңы бойынша неке жасы ерлер мен әйелдер үшін он сегіз жас болып белгіленген.

“Неке және отбасы туралы” заңынын

1.Егер жұбайлардың біреуі басқа тіркелген некеде болса, біздің елімізде заңды түрде некесі бұзылмаған адамның жаңа некесін тіркеуге жол берілмейді

2.Қандас туыстар арасындағы неке (тікелей ата тегі бойынша және өзінен тарайтын жақын туыстар) Мысалы қазақта жеті атаға дейін үйленбейді.

3.Психикалық ауруы немесе ақыл-есі кем деп танылған адамдардың арасындағы некеге жол берілмейді

4.Асырап алушылар мен асырап алғандардың арасындағы неке.

Ата –аналар тобы

Отбасын құрған екі адам өздерінің балаларының қамын ойлауға міндетті.

Ата-ананың балалар алдындағы құқықтары мен міндеттері тең.

Қазақстан Республикасының «Неке және отбасы туралы»заңы 2011 жылы 26 желтоқсанда қабылданды, Бұл заң 17 бөлімнен. 33 тараудан, 283 баптан тұрады. Осы заңмен ата-аналардың құқықтары мен міндеттері бекітілген.

Ата-ана құқығы мен міндеттері 62 бап.

1.Ата-аналар өз балаларының денсаулығына қамқорлық жасауға міндетті.

2.Ата-аналар өз балаларын тәрбиелеуге құқығы бар және міндетті.

3.Балалардың орта білім алуын қамтамасыз етуге міндетті.

4.Баласының сабақтан себепсіз қалмауын, сабаққа кешікпеуін, мектеп формасын сақтауын қадағалауға міндетті.

5. Оқулықты, мектеп мүлкін ұқыпты ұстауын қадағалауға міндетті.

6. Баланың бос уақытын тиімді ұйымдастыруға , өмір қауіпсіздігін сақтауға міндетті.

67 бап. Ата-ана құқығынан айыру :

Егер ата-аналар:

1. 
   Өз міндеттерін орындаудан бас тартса
   
2. 
   Өз баласын тастап кетсе. (перзентханада, көшеде, жетімдер үйінде т.б.)
   
3. 
   Ата-ана құқықтарын пайдаланып балаға қиянат жасаса.
   
4. 
   Балаларға қатыгездік көрсетсе. Зорлық зомбылық жасаса.
   
5. 
   Заңда көрсетілген тәртіппен маскүнемдікпен,нашақорлықпен ауырады деп танылған болса.
   
6. 
   Өз балаларының өміріне, денсаулығына қасақана қылмыс жасаған жағдайда.
   

Қазақстан Республикасындағы бала құқықтары туралы № 345 Заңы 2002 жылы 8 тамызда қабылданды.

Осы заңның 3- тарауда көрсетілген: балалардың құқықтары

1.Баланың отбасында өмір сүру және тәрбиелену құқығы

2.Баланың ата-анасымен бірге тұру құқығы

3. Баланың денсаулық сақтауға құқығы бар

4. Баланың өмір сүруге, жеке басының бостандығы мен қадір қасиетіне және жеке өміріне қол сұғылмауына құқылы.

5. Баланың білім алуға құқығы

6.Баланың тұрғын үйге құқығы

7.Баланың демалу құқығы

8. өз ойын айту құқығы.

Балалардың міндеттері:

1. 
   Ата –анасын, ұстаздарын тыңдауға,
   
2. 
   Өзге адамдардың пікірін , ар намысын құрметтеуге
   
3. 
   Сабақтан қалмауға, кешікпеуге, мектеп тәртібін сақтауға міндетті.
   
4. 
   Салаутты өмір салтын сақтауға міндетті
   
5. 
   Заңдарға бағынуға міндетті.
   
6. 
   Ауру немесе қартайған ата-аналарына қамқорлық жасауға міндетті
   
7. 
   Отбасын құрметтеуге міндетті.
   

Қоғам тобы

Ең шағын қоғам-Отбасы. Отбасы адамдардың бірлесіп өмір сүруі мен әрекет етуінің ең жиі кездесетін формасы.

Бүкіл планетаға қатысты алып қарағанда бұл -адамзат қоғамы деп атаймыз.