Сабақтың тақырыбы: Сабақтың мақсаты

• Медициналық генетика және кейбір тұқым
• қуалайтын аурулардың алдын алу мен емдеу

• Сабақтың тақырыбы:

• Сабақтың мақсаты:
• Білімділік: Оқушылардың медициналық генетика және адамның тұқым қуалайтын кейбір аурулары туралы білімдерін тереңдету. Қосымша материалдарды пайдалануға дағдыландыру.
• Дамытушылық: Оқушылардың генетика негіздері бойынша білім қорларын дамыту,өз беттерінше ізденуін қалыптастыру және әрбір оқушының қызығушылығы мен қабілетін арттыру.
• Тәрбиелік: Оқушылар арасында ұйымшылдықты және сыйластықты ояту. Тұлғалық ізгілік қасиеттерге баулу және ұқыптылық пен салауатты өмірге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

• Сабақтың әдісі: әңгімелеу, түсіндіру, сұрақ-жауап, жеке және топтық жұмыс.
• Сабақтың көрнекіліктері: слайдтар, электронды оқулық, т.б.

• Сабақтың жоспары:

• 1. Ұйымдастыру кезеңі
• 2. Үй тапсырмасын сұрау
• 1) Тақырып бойынша түсініктеме
• 2) “Кім жылдам”
• 3. Жаңа сабақ
• 4. Бекіту
• 1) Кубизм әдісі
• 2) «Генетикалық тор»танымдылық тапсырма
• 3) “Миға шабуыл”
• 5. Қорытынды
• 6. Бағалау
• 7. Үйге тапсырма.

• Ұйымдастыру кезеңі.

• Сабақтың барысы:

• Генетика

• Педагогика

• Экология

• География

• Медицина

• Селекция

• Жаңа сабақ

• Біржұмыртқалы және қосжұмыртқалы егіздер

• Егіздік әдіс

• Сиам егіздері

• Гендік

• Хромосомалық

• Тұқым қуалайтын аурулар

• Даун ауруы

• Клайнфельтер

• Шершевский-Тернер

• Гендік аурулар

• Қант диабеті ауруы

• Қант диабеті ауруы

• Фенилкетонурия

• «Кубизм әдісі»

• Венн диаграмма

• Клайнфельтер

• Шершевский-Тернер

• Венн диаграмма

• Моногендік аурулар

• Полигендік аурулар

• Ескерту:
• Оқушылар алдымен тордағы кез-келген санды таңдап, генетикалық белгіні айту керек, содан кейін төмендегі сұраққа жауап береді.
• 1. Клайнфельтер ауруымен ауыратын ер адамдардың хромосома саны?
• 2. Ұйқы безінен бөлінетін инсулин гармонының жетіспеуінен болатын гендік ауру?
• 3.Адамдағы полидактилия мен бес саусақтылықты қандай белгілер анықтайды
• 4.Тұқым қуалаушық туралы алғашқы түсініктер кімдердің еңбектерінде айтылған?
• 5.Ген, генотип, фенотип деген ұғымдарды қалыптастырған ғалым?
• 6.Хромосомада болатын гендердің орналасу сызбанұсқасын қалай атайды?
• 7.Жасуша ядросында болатын хромосомалардан тыс, оның цитоплазмасында орналасқан органоидтардың құрамындағы гендер арқылы жүретін тұқым қуалауды қалай атайды?
• 8.Гомологті хромосомалардың бөліктерінің өзара алмасуы немесе хромосомалардың айқасуы.
• 9.Екі немесе бірнеше аллельді емес доминантты гендердің бірін-бірі толықтырып, жаңа белгіні жарыққа шығаруы қалай аталады?
• 10.Адамда болатын қандай аурулар жыныспен тіркесіп тұқым қуалайды?
• 11.Хромосомалар санының еселенбей артуын немесе кемуін қалай атайды??
• 12.Бір белгінің дамуын қуаттайтын бірнеше аллельді емес гендердің бірігіп қызмет атқару құбылысы?

• «Генетикалық тор» танымдық тапсырма

• 1. кезең Генетикалық есептер
• Есеп: Сот процесінде алимент төлемегені үшін іс қаралып жатыр. Шешесінің қаны І топ, ал баласының қаны ІІ топқа жатады. Баланың әкесінің қаны ІІІ-ші топқа жатуы мүмкін бе? Әкесінің қаны қай топқа жатуы мүмкін екенін анықтау керек.
• 2. Қан тобы І топтағы қыз, қан тобы ІІІ жігітке тұрмысқы шығады. Олардың балаларының қан топтары қандай болады?

• “Миға шабуыл”

• Бірдей гендерді . . . . . . . . . . . . . . . . деп, ал әр түрлі гендерді . . . . . . . . . . . . . . . деп атайды.
• . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . деп организмдердің өз белгілері мен . . . . . . . . . . .. . . . . және даму ерекшеліктерін ұрпақтарына беру қабілетін айтады.
• Бір хромосомада орналасқан гендердің бірлесіп тұқым қуалауы . . . . . . . . . . . .
• . . . . . . . . . . . . немесе . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . деп аталады.
• 4. Басым гендерді . . . . . . . . . . . . . . , ал басылыңқы гендерді . . . . . . . . . . . .
• дейді.
• Адамның дене жасушаларындағы 46 хромосома - . . . . . . . . . . құрайды. Мұны . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . деп атайды.
• . . . . . . . . . . . . . . . . - организмдердің жаңа . . . . . . . . . . . мен қасиеттерге ие болуы.

• 2 кезең Биологиялық диктант

• 3 кезең Кесте толтыру

Шыңға шығу

• А

• Б

• Кім жылдам
• Адамның тұқым қуалаушылығын зерттейтін әдістерді атаңдар?
• генеологиялық, цитогенетикалық, егіздік, онтогенетикалық
• популяциялық, биохимиялық.
• 2. Адамның онтогенезі барысында тұқым қуалайтын өзгерістердің бар жоғы анықталатын әдіс?
• онтогенетикалық
• 3. Қандай да бір белгісі бойынша егіздердің ұқсастығы қалай аталады?
• конкорданттылық
• 4. Жер шарын мекендейтін 6 млрд-тан астам адамның әр ұрпақтағы қаншауы түрлі тұқым қуалайтын ауруларға ұшырайды?
• 10млн
• 5. Қандай әдіс арқылы гемофилия ауруының ұрпақ бойы тұқым қуалау сипаты анықталды?
• генеологиялық

• 6. Жыныстық хромосомаларда орналасқан гендер арқылы тұқым қуалауы қалай аталады?
• жыныспен тіркесіп тұқым қуалау
• 7. Цитогенетикалық әдісті пайдаланып, тұңғыш рет қалыпты жағдайда адамның дене жасушаларында 22 жұп аутосомалар және бір жұп –жыныстық хромосомалар болатындығын анықтаған ғалымдар?
• 1956 ж. Дж.Тийо мен А.Леван.
• 8. Қандай да бір белгі біреуінде болып, екіншісінде болмаса қалай аталады?
• дискорданттылық
• 9. Қандай әдістің көмегімен гендік мутациялар нәтижесінде пайда болған гендік ауруларды анықтайды?
• биохимиялық
• 10. Тірі организмдерге тән тұқым қуалаушылық пен өзгергіштікті зерттейтін ғылым?
• генетика

• 11. Жынысты тіркесіп тұқым қуалауды кім ашты?
• Т.Морган
• 12. Егіздер қандай топтарға бөлінеді?
• біржұмыртқалық және екіжұмыртқалық
• 13. Адам генетикасының негізгі міндеті.
• тұқым қуалайтын ауруларды дер кезінде анықтап, олардың
• алдын алу және болашақ ұрпақта болдырмау шараларын
• жүзеге асыру
• 14. Кездейсоқ пайда болған тұқым қуалайтын тұрақты өзгерістер.
• мутация
• 15. Қандай әдістің көмегімен дене жасушасындағы хромосомалардың саны мен құрылысы зерттеледі?
• цитогенетикалық әдіс

• Қорытынды:

• Назарларыңызға рахмет!