Сабақтың тақырыбы: Техника қауіпсіздігі және жұмыс орнын ұйымдастыру

9. 
   Ұйымдастыру кезеңі.
   
10. 
    Жаңа сабақ
    
11. 
    Компьютермен жұмыс
    
12. 
    Қорытынды.
    

Жаңа сабақты түсіндіру

7. 
   Массивті жариялау.
   
8. 
   Сызықтық массив. Массивті элементтерін еңгізу және шығару.
   

ЭЕМ арқылы шешiлетiн көптеген мәселелер математикалық мағынасы бойынша бiрiктiрiлген немесе мағынасы бiрдей деректердiң жиынын құрайтын көлемдi ақпаратты өңдеуден тұрады. Кеңiстiктегi нүктенi анықтайтын координаттар, сызықтық теңдеулер жүйесiн анықтайтын коэффициенттер матрицасы, функцияның кез келген нүктедегi мәндерi, көпмүшелiктiң коэффициенттерi - осындай бiртұтас деректер жиынын құрайды. Алгоритмде оларды бiр немесе екi индекстi айнымалылар арқылы белгiлеу есептеулердi жеңiлдетедi.

Массив ЭЕМ жадының әрбiр элементiне сәйкес ұяшықтардың тiзбегi орналасқан бiр облысын анықтайды. Мысалы, n=7 болғанда жоғарыдағы массив

Массивке тағы бір анықтама беруге болады: Айнымалы шамалардың бiр ғана атпен аталған реттелген тiзбегi массивдеп аталады, ал тiзбектiң айнымалылары массив элементтерi деп аталады.

Массивпен жұмыс iстеу үшiн оның әр элементiнiң мәнi белгiлi болуы тиiс. Оның жалпы түрi :VAR бөлiмiнде осылай сипатталады. Массив аты ARRAY [n,m] of type.

Массивтi сипаттауға ARRAY of сөздерi қолданылады. Массивте әр элементің нөмiрiн элементтiң индексi деп атаймыз. Индекстердiң саны - массивтiң өлшемi. Индекстiң мүмкiн мәндерi оның диапозоны деп аталады. Диапозон мен өлшемi массивтiң формасы деп саналады.

Мысалы: A: ARRAY [1..10] OF INTEGER;

Массивтi TYPE бөлiмiнде алдын ала белгiлеп алуға болады.

CONST N=10;

TYPE T= ARRAY [1..N] OF WORD;

VAR A:T;

A[1]=15; A[10]=100;

Массивтіенгізужәнебаспағашығарупрограммасы:

PROGRAM mas;

CONST N=20;

I: INTEGER;

A: ARRAY [1.. N] OF REAL;

BEGIN

READLN (A[I]);

FOR I:=1 TO N DO

WRITE (‘ ‘,A[I]:5:1);END.

9. 
   Компьютермен жұмыс
   

5. 
   Массив деген не және оны қандай мақсатта қолданады?
   
6. 
   Бiр өлшемдi массив элементтерiнiң енгiзiлуi қалай орындалады?
   

Қорытынды. Үйге тапсырма: 12 тапсырма. ««Бекітемін»____________________Оқу_ісінің_меңгерушісі'>Жиымдар. Бір өлшемді жиымдармен жұмыс.» оқу

2.Үй тапсырмасын тексеру

3. Компьютермен жұмыс

4. Сабақты бекіту

5.Үйге тапсырма
Өткен материалдарды қайталау сұрақтары

• 
  Жиым дегеніміз не?
  
• 
  Екі индексті жиым қалай аталады?
  
• 
  Бірөлшемді және екіөлшемді жиым математика тілінде қалай аталады?
  
• 
  A[ I,j ] жиым элементтері қалай сипатталады?
  
• 
  Жиымды қалай сипаттаймыз?
  
• 
  Жиым элементтерінің орны қалай анықталады?
  
• 
  Бірөлшемді және көпөлшемді жиымдардың айырмашылықтары қандай?
  

№1. Бірөлшемді A{1,2,3,4,5,6,7,8,9,10} жиым элементтерінің арифметикалық ортасын табатын программа құру керек.

№2. Бірөлшемді A{2,-3,5,-8,2} жиым элементтерінің оң және теріс элементтерін қосындысын табатын программа құру керек.

№3. Бірөлшемді В жиымы берілген,оң элементтерін 0-ге,теріс 1-ге айналдыратын программа құру керек.

№1.C[m,n] матрицасының әр жолының элементтерін қосындысын табатын прогармма құру керек.

№2. B[k,n] екіөлшемді жиым берілген.Осы жиымның бірінші жолын бірінші бағанмен орнын алмастыратын программа құру керек.

№3.R[m,m] екіөлшемді жиымның бас диогоналы және одан төмен жатқан элементтерінің қосындысын табатын программа құру керек.

№1. C[m,n] екіөлшемді жиымындағы әр жолдың элементтерінің ең үлкенін табу программасын жаз.

№2. M[m,n] екіөлшемді жиымдағы жұп сандардың ең кішісінтабу программасын жаз

Үйге тапсырма: Бірөлшемді және екі өлшемді жиым элементтерімен жұмыс
САБАҚ ЖОСПАРЫ

«Бекітемін»

________________

Оқу ісінің меңгерушісі

3, 8 желтоқсан

Пән аты: Информатика

Класы: 9 «А», 9 «Б», 9 «В»

Сабақтың тақырыбы Бір өлшемді және көп өлшемді массивтермен жұмыс

Сабақтың мақсаты

Білімділік: Оқушыларды бірөлшемді және екіөлшемді жиымдарға есептер шығаруға, программа құруға үйрету

Дамытушылық: Оқушылардың пргарамма құру барысында логкалық ойлау қабілеттерін дамыту

Тәрбиелік: Оқушыларды ұқыптылыққа, жинақылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: практикалық сабақ

Сабақтың барысы: 1.Ұйымдастыру

2.Үй тапсырмасын тексеру

3. Компьютермен жұмыс

4. Сабақты бекіту

5.Үйге тапсырма
Өткен материалдарды қайталау сұрақтары

• 
  Жиым дегеніміз не?
  
• 
  Екі индексті жиым қалай аталады?
  
• 
  Бірөлшемді және екіөлшемді жиым математика тілінде қалай аталады?
  
• 
  A[ I,j ] жиым элементтері қалай сипатталады?
  
• 
  Жиымды қалай сипаттаймыз?
  
• 
  Жиым элементтерінің орны қалай анықталады?
  
• 
  Бірөлшемді және көпөлшемді жиымдардың айырмашылықтары қандай?
  

№1. Бірөлшемді A{1,2,3,4,5,6,7,8,9,10} жиым элементтерінің арифметикалық ортасын табатын программа құру керек.

№2. Бірөлшемді A{2,-3,5,-8,2} жиым элементтерінің оң және теріс элементтерін қосындысын табатын программа құру керек.

№3. Бірөлшемді В жиымы берілген,оң элементтерін 0-ге,теріс 1-ге айналдыратын программа құру керек.

№1.C[m,n] матрицасының әр жолының элементтерін қосындысын табатын прогармма құру керек.

№2. B[k,n] екіөлшемді жиым берілген.Осы жиымның бірінші жолын бірінші бағанмен орнын алмастыратын программа құру керек.

№3.R[m,m] екіөлшемді жиымның бас диогоналы және одан төмен жатқан элементтерінің қосындысын табатын программа құру керек.

№1. C[m,n] екіөлшемді жиымындағы әр жолдың элементтерінің ең үлкенін табу программасын жаз.

№2. M[m,n] екіөлшемді жиымдағы жұп сандардың ең кішісінтабу программасын жаз