Сабақтың тақырыбы: Зат есімнің сөйлемдегі қызметі Сабақтың мақсаты

учитель казахского языка

Сәлемдесу.Сабаққа даярлау.

2.Бүгінгі сабақтың құрылымымен таныстыру.

Сабақ «Ашық журнал сабағы»

Әр беттегі тақырыпты аша отырып тапсырмаларды орындаймыз.Сыныптағы оқушылар деңгейіне қарай 3 қатарға бөлініп отырғызылады.

1-қатар Белсенділер

2-қатар Алғырлар

3-қатар Талапкерлер (Бүгінгі сабақта тілге байланысты мысалдар алынады.)

1. «Қайталау – оқу анасы». Өткен сабақтарды,үй тапсырмасын сұрауда алғашқы «Қайталау – оқу анасы» парағы ашылады.Әр қатарға өткен сабақ бойынша деңгейлік тапсырмалар беремін.

1-қатар оқушылары бірлесіп зат есім бойынша тірек-сызбасын салады,түсіндіреді,ережесін айтады.

кім? не? дара, күрделі негізгі, туынды

жалпы, жалқы көптеледі

деректі, дерексіз септеледі тәуелденеді

3-қатар оқушыларына үй тапсырмасын оқытып,тексеремін. 47-жаттығу.

а) «Ой қозғау». Бастауыш,орта буында алған сөйлем мүшелері туралы түсінігін,түрлерін сұраймын.

ә) Мысалдар арқылы жаңа сабақ түсіндіріледі.

- Балалар, мына мысалдарды оқып,сөйлем мүшелеріне талдайық.

Оқушылардың талдап түсіндіруі бойынша бірлесе отырып зат есімнің сөйлемдегі қызметін анықтап,ережесін шығарамыз.

1.Тіл – ұлттың жаны.Атау септікте тұрып,кім,не сұрағына жауап беріп,бастауыш қызметін атқарады.

2.Тіл – адамның ойын білдіретін құрал.Зат есім жіктеліп келіп,сөйлемнің баяндауышы да болады.3-жақта жіктелген сөздің жіктік жалғауы болмайды.

3.Тіл – идеяның,ойдың,сезімнің жанды көрінісі.Зат есім ілік септікте тұрып анықтауыш қызметін атқарады.

4.Өз тіліңді қадір тұтпай тұрып,өзге тілді сүйе алмайсың.Зат есім табыс,барыс,шығыс,жатыс,көмектес септікте тұрып толықтауыш қызметін атқарады.

5.Біз тіл арқылы рухани байлығымызды меңгереміз.Зат есім түбір тұлғада мезгілдік,мекен-бағыттық,себеп-мақсаттық мәндегі шылаулармен тіркесіп келіп пысықтауыш та болады.

51-жаттығуды сынып оқушылары ауызша орындайды. 3-қатар оқушылары 55-жаттығуды жазбаша орындайды.

2-топшама. Ақылды ой,алғыр сөз – адамның ең жоғарғы қасиеті. (Ғабиден Мұстафин).

3-топшама. Ақылдың көркі – тіл

Тілдің көркі – сөз. (Жүсіп Баласағұни).

4-топшама. Тіл тазалығы үшін күрес ешқашан толастамақ емес.

5-топшама. Тіл – ойдың тікелей шындығы.

Тіл – барша білімдердің қазынасы.

6-топшама. Тілім – шипам,дәрім де,

Мәңгүрт болып күн көрмен.

Абыройдың бәрін де

Маған осы тіл берген.

ә) 1-қатар оқушылары шығармашылық жұмыспен айналысады.Берілген тірек сөздер бойынша «Тілім – менің тірегім» атты шағын шығарма жазады.

Оқылған мақалдағы айтылмай қалған сөзді тауып айту,орысша,ағылшынша баламасын табу:

а) Жігітті намыс өлтіреді, ... қамыс өлтіреді (қоян – заяц – hare)

ә) Баланың тілі - ... (бал – мед – һunу). Ананың тілі - ... (бал –мед – һunу)

б) Оқусыз ... жоқ, ... күнің жоқ.(білім – знание – khowiedge)

г) Өнер алды – қызыл ... (тіл – язык – tongue)

ғ) Көп сөз – көмір, аз сөз - ... (алтын – золото – gold)

д) ... – оттан да ыстық» (Отан – Родина – Motherland)

е) Ашу – дұшпан,ақыл - ... (дос,друг – friend)

ж) ... өссе – жердің көркі (гүл – цветы – flower)

... өссе – елдің көркі (қыз – девочка – girl)

з) Айтылған ... – атылған оқ(сөз – слова – word)

а) Текст сұрақтары

3 нұсқадан тұратын тест сұрақтары беріледі.Әр нұсқада 10 сұрақ.

І нұсқа сәйкестендіру тесті,ІІ,ІІІ нұсқада ашық тест сұрақтары берілген.жауабы тақтаға ілініп,өз-өздерін тексеріп,бағалайды.

«5»: 0-1 қате; «4»: 2-3 қате; «3»: 4 қате.

ә) Топтастыру. Зат есім сөйлемде қандай қызметтер атқарады?

анықтауыш толықтауыш пысықтауыш