Сборник научных статей международной научно-практической конференции «Современные тренды педагогического образования»

182 
1-мысал. Коэффициенттердің қосындысын табыңыз 




490
513
4
5
3
2



x
x
. 
Шешуі: 
1

x
болғанда 
n
n
n
a
x
a
x
a





1
1
0
көпмүшесінің 
мәні 
коэффициенттерінің 
қосындысына 
тең 
екенін 
ескерсек: 




 
0
1
1
1
1
4
1
5
3
1
2
490
513
490
513












. 
Жауабы: 0. 
2-мысал
. 
9
;
3
;
1
 
сандарының 
арифметикалық, 
геометриялық, 
(пропорционалдық), гармониялық, квадраттық, куб дәрежелік орталарын тауып 
салыстырыңыз. 
;
3
,
4
3
9
3
1





x
 
3
9
3
1
3




q
; 
1
,
2
13
27
9
1
3
1
1
1
3





h
;
;
5
,
5
3
9
3
1
2
2
2
2




S
;
3
,
6
3
,
252
3
9
3
1
3
3
3
3
3





S
 
3
2
S
S
x
q
h





 
 Кошидің 
2
;
2
1
2
1





k
a
a
a
k
a
a
a
k
k
k


теңсіздігін есептер шығаруға 
пайдалану. Коши теңсіздігін пайдалануға берілген стандарт емес есептерге 
мысалдар қарастыру.
 
3-мысал. Коши теңсіздігін
 
2
1
2
1
2
a
a
a
a


 
дәлелдеңіз
. 
Дәлелдеуі: 
2
1
2
1
2
a
a
a
a


; 
2
1
2
1
2
2
2
1
4
2
a
a
a
a
a
a




; 
;
0
2
2
1
2
2
2
1




a
a
a
a
; 


0
2
2
1



a
a
; 
2
1
2
1
2
a
a
a
a



. Егер 
a
a
a
a
1
;
2
1


болса, онда 
a
a
a
a
1
2
1



; 
2
1


a
a
, мұндағы 
0

a
; ал егер 
0

a
болса, онда 
2
1



a
a
. 
4-мысал. Теңдеуді шешіңіз: 
2
5
4
3
2
1
2












x
x
x
x
x
x
x
. 
Шешуі: Теңдеудің сол жағындағы әрбір қосылғышқа жеке-жеке Коши 
теңсіздігін қолданайық: 


2
2
1
1
1
1
1
x
x
x
x








 


2
1
2
1
2
1
2
2









x
x
x
x


2
2
2
1
3
1
3
3









x
x
x
x


2
3
2
1
4
1
4
4









x
x
x
x

183 


2
4
2
1
5
1
5
5









x
x
x
x
Теңдеулерді мүшелеп қоссақ: 
2
4
2
3
2
2
1
2
5
4
3
2
1


















x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x









0
6
7
2
2
10
5
2
2
2
x
x
x
x
x
түбірлері: 
2
3
;
2
2
1


x
x
анықталу 
облысын қанағаттандырмайды. Ендеше, шешімі жоқ. 
Жауабы: шешімі жоқ. 
5-мысал. Теңдеуді шешіңіз 



2
2
2
1
2




x
x
x
Шешуі: Коши теңсіздігі 
2
1


a
a
бойынша: 
2
2
1
2


x
x
екенін ескерсек, 
берілген теңсіздікті түрлендіре аламыз: 


2
2
1
2



x
. Осыдан 
1
1
2


x
; 
0

x
. 
Жауабы: 0. 
Бернулли теңсіздігі. Коши-Буняковский теңсіздігі. Санның бөліктер.і
Бернулли теңсіздігін стантарт емес есептер шығаруға пайдалану. Бернуллидің 
N
n
x



,
1
үшін 


nx
x
n



1
1
теңсіздігін есептер шығаруға пайдалану. 
Әдебиеттер: 
Агаханов Н.Х., Купцов Л.П., Нестеренок Ю.В. и др. Математические олимпиады 
школьников. – М. 1997. – 208 с.
Н. X. Агаханов, Д. А. Терешин, Г. М. Кузнецова Школьные математические олимпиады. –
М., Дрофа, 1999. – 131 с.
ӘОЖ 
МЕКТЕПТЕ ФИЗИКАНЫ ОҚЫТУ БІЛІМІН
ЦИФРЛАНДЫРУ ӘДІС-ТӘСІЛДЕРІ 
Кожабекова Э.К докторант.,
Мирзаметова М.А.,
 
Жұмәлі Ә.Б., 128-17 топ студенттері 
Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік педагогикалық университеті, Шымкент 
Қазақстан 
 
Резюме 
Адам қызметінің бір саласындағы өзгерістер оның өмірінің басқа да салаларындағы 
өзгерістерге алып келеді.Қоғам, ғылым бір орында тұрмайды. Қоғамның даму процесі оның 
жаңа қажеттіліктерін қалыптастыру және дамыту процесі болып табылады,оған білім 
беруді жаңғырту қажеттілігі де жатады. 
 
Summary 
 
Changes in one area of a person's activity lead to changes in other areas of his life.Society 
and science do not stand still. The process of development of society is the process of formation and 
development of its new needs,which also includes the need to modernize education. 

184 
Цифрлық қоғамды құру үшін үздік әлемдік тәжірибеге сәйкес білім беру 
жүйесін жаңарту қажет. Басты назар креативті және сыни ойлауды дамытуға, 
сондай-ақ оқу процесінде заманауи білім беру технологияларын пайдалануға 
аударылатын болады Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 12 
желтоқсандағы №827 қаулысымен бекітілген 
"Цифрлық Қазақстан" 
мемлекеттік бағдарламасына сәйкес халықтың цифрлық сауаттылығы деңгейін 
2022 жылға қарай 83% - ға дейін арттыру жөніндегі нысаналы индикатор 
көзделген(1-сурет) 
Сурет 1. 
Цифрлық сауаттылық
- адамның күнделікті және кәсіби қызметінде 
ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдана білуі. Бүгінгі күні 
Қазақстандағы 
цифрлық сауаттылық деңгейі
Қазақстан Республикасы 
Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитетіне сәйкес 
79,6
%-ды 
құрайды. 
Сонымен қатар Қазақстан әлемдегі алғашқы 20 елдің қатарында өзінің 
цифрландыру бағдарламасын қабылдады. Ол 2021 жылға дейінгі кезеңді 
қамтиды. Бағдарламадағы шараларды жүзеге асыру нәтижесінде 2021 жылы 
еліміздің сауда нарығындағы электронды сауда үлесі қазіргі 0,8 пайыздан 2,3 
пайызға, халықтың мемлекеттік қызмет түрлерін пайдалануда e-gov арқылы 
алған қызмет көрсеткіші қазіргі 35 пайыздан 80 пайызға артады деп күтілуде. 
Халықтың сандық сауаттылық деңгейі 75,5 пайыздан 81,5 пайызға көтеріліп, 
интернет пайдаланушылардың үлесі 77 пайыздан 81 пайызға өседі деп 
жоспарланған.
Сондай-ақ еліміздегі цифрландыру үдерісі туралы сарапшылардың пікірі 
де жаман емес. Мәселен, «Самұрық-Қазына» АҚ Стратегия және қоржындық 
активтерді басқару жөніндегі басқарушы директоры Балжит Гревалдің пікірі 
бойынша, бұл салада Қазақстан алға жылжып келеді: Цифрлы экономикаға 
тартылу деңгейі тұрғысынан Қазақстан Ресей, БАӘ, Аргентина мен Чили 
сияқты елдермен қатар деңгейде. БҰҰ мен BCG-тың 2016 жылғы рейтингінде 
белгіленгендей, бұл жөніндегі индексіміз 0,72 көрсеткішті құрап, әлемдік орта 
көрсеткіштен (0,49) бірнеше саты жоғары тұр. 
Дегенмен аталған сарапшының айтуынша, цифрландырудың өнеркәсіптік 
өндіріс, халық шаруашылығы, көлік, бөлшек сауда салаларына ықпалы жөнінен 
Қазақстан әзірге әлемдік орта деңгейге жеткен жоқ. Мысалы, Қазақстандағы 
өнеркәсіптік өндірісті автоматтандыруға жұмсалып отырған шығын ІЖӨ-нің 

185 
0,07-0,09%-ын ғана құрайды. Бұл – әлемдік орташа деңгейден 2,3- 3 есеге, ал 
Солтүстік және Оңтүстік Америка елдеріндегіден 4-5 есеге аз. Онлайн-сауда 
нарығы жөніндегі көрсеткішіміз тіпті мардымсыз деуге болады. 
Қысқасын айтқанда, цифрландырудың сиқырлы әлеміне ену жөніндегі 
Қазақстанның қазіргі ынта-жігері және ұмтылысы көптеген бағалаулар 
бойынша жаман емес. Дегенмен қол жеткенге тоқмейілсудің ешбір реті жоқ. 
Керісінше, үдерісті одан әрі үдете түсу қажет. Үстіміздегі жылдың қыркүйек 
айында цифрландыру мәселелері бойынша өткен республикалық кеңесте 
Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев «Мен әркімнің цифрландыру мақсат 
емес екенін түсінуін қалаймын, ол жаһандық бәсекелестікке әкелетін біздің 
абсолюттік 
артықшылығымызға 
қол 
жеткізудің 
құралы.Онсыз 
өзін 
құрметтейтін ел қалыпты өмір сүре алмайды. Бәсекелестік болмаса, біз артта 
қаламыз және алда келе жатқан мемлекеттердің шаңын жұтатын боламыз. 
Пайданың, өнімділіктің және капиталдандырудың күрт артуы – мәселе осында. 
Цифрлы экономика осыны береді», деп ескертті. 
Сурет2.
Мемлекет басшысының «Қазақстанның Үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге 
қабілеттілік» атты Қазақстан халқына Жолдауы біздерге, ғылым адамдарына 
нағыз прагматикалық, нақты әрі түйінді, еліміздің болашағы үшін тағдыршешті 
мәселелерді көтерген атаулы құжат болды. 

186 
Сурет 3. 
Цифрландыру – бәсекеге қабілетті экономиканы дамытуды және халқының 
тұрмыс сапасын жаңа деңгейге көтеруді мақсат тұтқан әлем мемлекеттері 
жаппай ұстанып отырған тренд. Аталған айтулы үрдіске ілеспеген, ең бастысы 
бел шешіп кіріспеген жағдайда, мемлекеттің болашағы бұлыңғыр болатындығы 
сөзсіз.
Ендеше Елбасы Н.Ә.Назарбаев 2017 жылғы 31 қаңтардағы «Қазақстанның 
үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік» атты Жолдауында 
«Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасын жасаудың қажеттілігі 
айқындап берді: «... Біз цифрлық технологияны қолдану арқылы құрылатын 
жаңа индустрияларды өркендетуге тиіспіз. Бұл – маңызды кешенді міндет.
Елде 3D –принтинг, онлайн-сауда, мобильді банкинг, цифрлық қызмет көрсету 
секілді денсаулық сақтау, білім беру ісінде қолданылатын және басқа да 
перспективалы салаларды дамыту керек. Бұл индустриялар қазірдің өзінде
Сурет 4. 

187 
дамыған елдер экономикаларының құрылымын өзгертіп, дәстүрлі салаларға 
жаңа сапа дарытты. Осыған орай, Үкіметке «Цифрлы Қазақстан» жеке 
бағдарламасын әзірлеуді және қабылдауды тапсырамын. ... Цифрлық 
индустрияны дамыту басқа барлық салаларға серпін береді. Сондықтан Үкімет 
ІТ саласын дамыту мәселесін ерекше бақылауда ұстауға тиіс»[11]. «Цифрлы 
Қазақстан» бағдарламасын жүзеге асыруда 4 бағыт бар. Бірінші бағытауыл-
аймақты кең жолақты интернетпен қамтамасыз етіп, Қазақстанның транзиттік 
әлеуетін арттыру. Екінші бағыт – экономиканың салаларына (көлік және логис-
тика, денсаулық сақтау, білім беру, ауыл шаруашылығы және электронды 
сауда) цифрлы технологияны ендіру. Үшіншісі – мемлекеттік органдар 
жұмысының сапасын арттыру және төртінші бағыт – IT-мамандарды даярлау(2-
сурет). 
Цифрлы технология бұдан бөлек денсаулық сақтау және білім беру сала-
ларында да қолданыста. Биыл оны жетілдіру мақсатында Қазақстан мектеп-
терінде электронды күнделік қолданысқа енгізілмек (3-сурет).Сонымен қатар, 
педагогтар да атқарған жұмыстарының есебі мен жоспарларын қағаз күйінде 
емес, электронды үлгіде тапсыра алады. 
Демек, тәуелсіз еліміз болып, Үкіметіміз болып, алға қарай талпынған 
жастарымыз болып, заманның қайда, қалай бет алғандығын ұқтық, осы жолда 
басты бәйгеге тіктік.Өйткені стратегиялық мақсаттарды жүзеге асыру 
тұрғысынан алғанда әлемде бейбіт және бәсекелестік жағдайда дамудың бұдан 
ауқымды басқадай басты бағыты да жоқ. Халықтар мен елдер және олардың 
дәстүрі әртүрлі болғанымен, прогрестің бағыты – біреу және ол айқындалып 
отыр. Цифрландыру қазіргі әлеуметтік-экономикалық салалардың барлығына 
ортақ. Демек алдағы бес-он жылдың ішінде әлемнің барлық елдері осы жолға 
түсетін болады. 

жүктеу/скачать 8,65 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: