Сборник научных статей международной научно-практической конференции
жүктеу/скачать 2,4 Mb. Pdf көрінісі
|
zh.aymauytuly zhinak 2023 2
- Бұл бет үшін навигация:
- Қозы жауырыны
| қырқарланып
өткен ер... Sürüden bölünüp giden koç gibi, Ardı sıra geçen er… (Ötemisulı 2007: 101). Emse - (arkaik): Mahambettin Baymağanbet Sultanğa Atyqan Sözi-3 “Mahambet’in Baymağanbet Sultan’a Söyledikleri-3” şiirindeki “Özlemek, çok arzulamak” (KEDS. c. V, s. 271) anlamındaki bu sözcüğün şiirde kullanımı şu şekildedir: Еділді көріп емсеген , Жайықты көріп жемсеген... İdil’i görüp imrenen, Yayık'ı görüp heveslenen…(Ötemisulı 2007: 50). Sur jebe (arkaik): Tarlanım “Kartalım” şiirindeki “Eskiden bahadırların kullandığı keskin yay oku” (KEDS. c. VI, s. 253) anlamındaki bu sözcüğün şiirde kullanımı şu şekildedir: Садағының кірісін, Сары алтынға малдырған, Сұр жебелі оғына, Тауықтың жүнін қойдырған. Yayının kirişini de, Saf altınla kaplamış, Keskin yay okuna, Tavuk tüyü bağlamış… (Ötemisulı 2007: 83). Mahambet’in şiirlerinde günümüzde birden çok kelimeden kurulan ve öğelerinin anlamları ile deyim anlamı arasında hiçbir ilişki bulunmayan deyimler de vardır. Mustafa Özkan deyimlerle ilgili olarak; “Deyimlerde, grubu oluşturan kelimelerin anlamlarından farklı bir anlam aktarılmaktadır. Bu anlam aktarmalarında genellikle benzerlik ve kalıplaşma önemli rol oynamaktadır. Bu bakımdan deyimler birden çok öğeden oluşmuş bile olsalar, tek kavrama karşılık olarak kalıplaşırlar” (Özkan 2004: 2293-2294). 126 Mahambet’in Berkinip Sadaq Asınbay “Cesaretle Yayı Sırtında Taşımadan” şiirindeki qozı jawırın deyimi ‘kuzu ve kürek kemiği’ kelimelerinden oluşan bir deyimdir. Şiirdeki kavram olarak anlamı ise, ‘kuzu kemiği büyüklüğünde olan yay oku’dur (KEDS. c. VI. s. 223). Қозы жауырыны оқ алмай, Атқан оғы жоғалмай, ... Үйде отырған жігітке, Теп-тегін атақ бола ма?! Yay okunu germeden, Atan oku boşa gitmeden, …Evde oturan yiğide, Havadan nam olur mu?! (Ötemisulı 2007: 58). Aşağıdaki deyimlerde, deyimi oluşturan öğelerin anlamları üzerinde değil, deyimlerin taşıdığı anlamları ve geçtiği satırdan örnekler vererek sınırlı tutacağız. Alalı jılqı, aqtılı qoy (deyim): Аymаq Köl “Durgun Göl” şiirindeki “Sayısız yılkı, hesapsız küçükbaş hayvanlar, davar” (KEDS. c. I, s. 358) anlamındaki bu deyimin şiirde kullanımı şu şekildedir: жүктеу/скачать 2,4 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|