Сборник научных статей научно-практической конференции «Байтанаевские чтения-Х»
жүктеу/скачать 8,82 Mb. Pdf көрінісі
|
baytanaev 2022 zhinak 1 tom gotov
- Бұл бет үшін навигация:
- 3) 5-ке бөлінгіштік белгі.
- 4) 3 пен 9-ға бөлінгіштік белгі.
| 2-ге бөлінгіштік белгі.
Егер санның соңғы цифры нөл немесе 2,4,6,8 болса, онда бұл сан 2-ге қалдықсыз бөлінеді. Мысалы: 24, 654, 326, 320. Соңғы цифрлары 0,2,4,6,8 болған сандар жұп сандар деген тұжырымға келеміз. 2) 4-ке бөлінгіштік белгі. Егер санның соңғы екі цифры да нөл болса немесе осы соңғы екі цифрдан құралган екі таңбалы сан 4-ке бөлінсе, онда бұл сан 4-ке қалдықсыз бөлінеді. Мысалы: 648:4; 123456:4; 8700:4. Себебі 48 , 56, 100 сандары 4 ке қалдықсыз бөлінеді . 3) 5-ке бөлінгіштік белгі. Егер сан 0 немесе 5 цифрымен аяқталса, онда бұл сан 5-ке қалдықсыз бөлінеді. Мысалы: 125; 5; 130; 565; 166605; сандары 5-ке қалдықсыз бөлінеді.Себебі соңғы цифрлары 0 немесе 5 цифрымен аяқталған. 4) 3 пен 9-ға бөлінгіштік белгі. Егер санның құрамындағы цифрлардың қосындысы 3-ке (9-ға) бөлінсе, онда бұл сан 3-ке (9-ға) қалдықсыз бөлінеді. 1-мысал. 147 санының 3-ке бөлінетін, бөлінбейтінін білу үшін, ол санның цифрларының косындысын табамыз: 1+4+7=12, 12:3=4 , олай болса 147 саны 3- ке қалдықсыз бөлінеді яғни 147:3=49 болады. 2-мысал 384 санының 3-ке бөлінгіштігін анықтау 4 8 3 9 8 99 3 4 1 9 8 1 99 3 4 10 8 100 3 384 . Әрбір қосылғыш 3 ке бөлінеді екен. Олай болса берілген 384 саныда 3 ке қалдықсыз бөлінеді екен. 3-мысал 783 санының 9-ға бөлінгіштігін анықтау 365 3 8 7 9 8 99 7 3 1 9 8 1 99 7 3 10 8 100 7 783 Әрбір қосылғыш 9 ға бөлінеді екен. Олай болса берілген 783 саныда 9 ға қалдықсыз бөлінеді екен. 87 9 783 : 783 саны 9-ға бөліне ме? Санның цифрларының қосындысы 7+8+3=18. 18 саны 9-ға бөлінеді. Демек 783 9. 4-мысал. 97
27 -ге қалдықсыз бөлінеді? Шешу: 27 саны 3-ке және 9-ға бөлінеді. Берілген 97 санының цифрларының қосындысы 16 болғандықтан, оның 3-ке және 9-ға бөлінуі үшін қосынды 18, 27, 36, ... болуы мүмкін. Сондықтан 1 цифрын алуға болады, яғни 1971 саны 27-ге қалдықсыз бөлінеді. Кейінгі қосынды 27 (36)болуы үшін алдыңғы қосынды 16-ға 11-ді (20-ны) қосу керек. Олар екі таңбалы сан болғандықтан, есептің шартына сәйкес келмейді. Сонымен, 1 а , ізделінді сан - 1971 . Жауабы: 1 цифры . 5-мысал. Олимпиада ойындарында тек аңдар! Тасбақаларды есептейміз. Рептилияның командасында тек тасбақа болды. Тасбақалар саны 50 -ден көп , бірақ 100 -ден аз.Олимпиада ойындарының ашылу салтанатында бұл команданы 2, 3 немесе 4 тен құралған жануарлар қатарына орналастыруға мүмкін болмады, өйткені бір жануар соңғы қатарда әрқашан жетпеді. Сондықтан әр қатарда 5 жануардан тұратын тасбақа командасын құруға тура келді.Рептилия командасында қанша тасбақа болды? Шешу: Егер тасбақалар саны 1 -ге ұлғайтылса, ол 2 , 3 , 4 -ке бөлінеді. Осы сандардың ең кіші ортақ еселігі 12 . Есеп шартына сәйкес тасбақалар саны 50 -ден көп және 100 - ден аз болуы үшін: олардың саны 60 , 72 , 84 және 96 -дан аспайды.Тасбақалар саны көрсетілген сандардан 1 -ге аз болуы және 5 -ке бөлінуі тиіс.Сондықтан қатардағы 96 саны ғана жарамды, себебі: 95 1 96 және ол 5-ке қалдықсыз бөлінеді.Сонымен, рептилия командасында 95 тасбақа бар екен. жүктеу/скачать 8,82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|