Сборник научных статей научно-практической конференции «Байтанаевские чтения-Х»

491 
3.
Тульгук Е.П. Социальная сеть подростка в структуре внутрисемейных 
отношений // Современные проблемы психологии семьи: феномены, методы, концепции. 
Вып.2. - СПб.: Изд-во АНО «ИПП», 2008. - 113 с. 
ӘОЖ 372.8:002 
МЕКТЕПТЕГІ ОҚЫТУДА ОҚУШЫЛАРДЫ БАҒАЛАУДЫҢ ТҮРЛЕРІ 
Айтқұл Ұ.Қ.
– 1503-10а тобының студенті 
Ғылыми жетекші:
Құрманбаева Ж.И.
– Магистр оқытушы 
Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік педагогикалық университеті, Шымкент 
Summary 
In this article, we will look at seven types of assessments that improve the learning and learning 
process, and highlight the importance of assessment in the field of Education. 
Оқыту бұл – процесс, ал бағалау – бұл процестің нәтижесі. Қазіргі таңда 
білім беруді жаңарту процесі өз қағидаларын енгізіп жатыр. Бағалау - бұл білім 
беру сапасын бақылау; оқытушылық қызметтегі дамуды, прогресті анықтауға 
мүмкіндік беретін құрал және мұғалімнің деңгейін анықтайтын оқушылардың
қызметін түзету әдісі, оқушының дайындығы. Мектепте оқушы болған кез келген 
адам оқу процесін жақсарту үшін бағалаудың жеті түрін бастан кешірген десек 
қателеспейміз. Мұғалімдердің әр тоқсанның басында беретін алдын ала 
сынақтары, тапсырмалары және емтихандары біздің мектеп жылдарымызда өткен 
бағалаулардың бірнеше мысалдары болып табылады. Қазіргі кезде оқытудағы ең 
тиімді үдерістердің бірі – бағалау. Бұл бізге жаңа әдіс болмауы мүмкін, бірақ әлі де 
тиімді әдіс екені баршамызға мәлім. 
Білім беруде бағалаудың әрқайсысы ерекше әдістер жиынтығымен келеді 
және әртүрлі мақсаттарға қызмет етеді. 
1.
Диагностикалық бағалау оқушылардың академиялық дайындығын және 
олардың оқу қажеттіліктерін түсінуге мүмкіндік береді. Яғни, олардың күшті және 
әлсіз жақтарын анықтау. Мұғалімдер оқушылардың білімін белгілі бір пән 
бойынша анықтайды және нені үйрену керектігін, оны қалай үйрету керектігін 
түсінеді. Диагностикалық бағалау мысалдары: 

Алдын ала сынақтар

Өзін-өзі бағалау

Сұхбат 
2.
Формативті бағалау оқушылардың үлгерімін бақылау болып табылады. 
Нәтижелерді оқушылардың оқуын, сондай-ақ мұғалімнің оқытуын жақсартатын 
тиімді кері байланыс беру үшін пайдалануға болады. Және де, проблемалық 
аймақтарды анықтау және оларды дереу шешу үшін формативті бағалауды 
қолдануға болады. Формативті бағалау мысалдары: 

Емтихандарды рецензиялауға арналған үй тапсырмалары 

Студенттердің пікірлері 

492 
3.
Суммативті бағалау әр тоқсан соңында қорытынды бағаларды 
орындайтын бағалау түрі. Олар оқушылардың не білгенін және оны қаншалықты 
жақсы меңгергенін түсінуге мүмкіндік береді. Суммативті бағалау мысалдары : 

Жоғары деңгейдегі емтихандар

Курстық жұмыс 
4.
Нұсқауларды орындағаннан кейін де, өнімділікті үнемі жақсарту үшін 
бағалау жүргізу қажет. Растау бағасы сіздің нұсқауларыңыздың жылдан жылға 
сәтті болуына кепілдік береді. Растайтын бағалау мысалдары: 

Жоғары деңгейдегі емтихандар

Курстық жұмыс 
5.
Нормаларға негізделген бағалаулар арқылы сіз оқушылардың білу 
деңгейін жергілікті, мемлекеттік немесе ұлттық стандарттармен салыстыру арқылы 
анықтай аласыз. Нормаларға негізделген бағалау мысалдары: 

Оқушылардың орташа балын ел бойынша орташа көрсеткішпен 
салыстыру

Оқушылардың орташа балын мемлекет бойынша орташа баллмен 
салыстыру 
6.
Критерийлерге негізделген бағалау кезінде оқушының үлгерімі нақты 
мақсатқа немесе оқу стандарттарының белгіленген жиынтығына сәйкес өлшенеді. 
Олар белгілі бір тақырып бойынша оқушының білім деңгейін немесе дағдыларын 
бағалауға арналған. Критерийлерге негізделген бағалау мысалдары: 

Біліктілікті арттыру емтихандары

Білім беру саласындағы прогресті ұлттық бағалау 
7.
Салыстырмалы бағалау. Осы процесті қолдана отырып, сіз оқушының 
үлгерімін оның алдыңғы нәтижелерімен салыстыра отырып бағалайсыз. 
Салыстырмалы бағалау күш-жігерге негізделген атрибуцияны қолдайды. Олардың 
негізгі мақсаты - студенттерді оқуға ынталандыру. Салыстырмалы бағалау 
мысалдары: 

Студенттердің қазіргі үлгерімін олардың ең жақсы жұмысымен 
салыстыру

Оқушылардың ағымдағы үлгерімін олардың алдыңғы үлгерімімен 
салыстыру 
Оқыту өмір бойы жалғасатын процесс сияқты, бағалау да үздіксіз процесс. Ол 
оқыту әдістерінің тиімділігін анықтауға көмектеседі. Бағалаудың әртүрлі түрлерін 
пайдалана отырып, сіз тіпті оқушылардың үлгерімін бақылай аласыз. Мұның 
бәрінен бұрын бағалаудың жеті түрін таңдау керек. Олардың артықшылықтарын 
таразылаудың орнына мақсаттарыңыз бен міндеттеріңізге сәйкес келетін 
бағалауларды таңдау керек. Содан кейін, мұғалім оларды бүкіл оқу процесіне 
енгізуіңіз керек. Мысалы, студенттерде грамматикалық мәселе болса, сол сабақты 
қайталап өтіп, бәрі түсінікті екеніне көз жеткізуге болады. Сіз олардың өсуін 
ұпайларынан 
жоғары 
бағалайтыныңызды 
көріп, 
сіздің 
студенттеріңіз 
алаңдаушылықтан баяу құтылуы мүмкін. Осылайша, сіздің бағалауларыңыз 
маңыздырақ әсер мен оң өзгерістер қалдыруы мүмкін. Қорытындылай келе, 
бағалау білім берудің күрделі, бірақ негізгі бөлігі болып табылады. Өсуге және 

493 
оқуға көмектесу үшін уақыт пен күш-жігеріңізді осы процесті түсінуге 
жұмсауыңыз керек. 

жүктеу/скачать 8,82 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: