2.7 Триногометрияның қиындығы жоғары есептерде қолданылуы. 1.2015-2016 ж. 11 сынып (облыстық олимпиада), 1 кезең
R – ABC үшбұрышына сырттай сызылған шеңбердің радиусы, ал S –оның ауданы болсын. Егер болса, ондаABC үшбұрышының барлық бұрыштары - тан артық және - тан аспайтынын дәлелдеу керек.
Дәлелдеуі: Үшбұрыштың әрбір бұрышының , , дәлелдеу керек. Үшбұрыштың ауданы келесі формула бойынша табылады . Синустар теоремасы бойынша . Осыдан , , . Есептің шарты бойынша .
Ендеше , осыдан мұндағы
.
, болғандықтан, болуы керек. функциясы IIширекте теріс болғандықтан орындалады. Онда . Осыдан . Тура осылай . Есептің бір бөлігі дәлелденді. Енді осы бұрыштардың -тан артық екенін дәлелдеу керек. Дәлелдеу үшін теңсіздігін түрлендіреміз.
. Бұл теңсіздік , болғанда ғана орындалады. Яғни , , . Дәлелдеу керегі осы.
2.2013 ж. Президенттік олимпиада
ABCD тіктөртбұрышының AC және BD диогональдары О нүктесінде қиылысады. AOBүшбұрышына іштей сызылған шеңбердің радиусы r1=1.BOC үшбұрышына іштей сызылған шеңбердің радиусы r2-ге тең. r2радиус қандай аралықтарда өзгеруі мүмкін?
Шешуі: болсын.
қарастырамыз.
. Осыдан табамыз.
.
Осы үшбұрышта .
қарастырамыз. тең.
.Осыдан табамыз.
+
болғандықтан, алынған теңдіктерді теңестіреміз.
осы теңдіктен табамыз.
аралығында өзгеретін болғандықтан, болса тең, ал болса
Жауабы: аралығында өзгереді
3.10 сынып, облыстық олимпиада, 2012 ж, 1 кезең
Егер ABC үшбұрышында қатынасы орындалса, онда ол тікбұрышты үшбұрыш екенін дәлелдеу керек.
Дәлелдеуі:ABC үшбұрышының ішкі бұрыштарының қосындысы
деп белгілейік.
. Есепте берілген тепе-теңдікке дәрежені төмендету формулаларын қолданамыз.
Осы тепе-теңдікті түрлендіреміз.
3-(
3(
2
2
2
2
2
немесе
шартынан демек ABC үшбұрышы тікбұрышты үшбұрыш.
бұдан , ендеше . Олай болуы мүмкін емес. Сонымен берілген үшбұрыштың тікбұрышты үшбұрыш екендігі дәлелденді.