Семинар -15 сағат Оқытушының жетекшілігімен студенттің өзіндік жұмысы (ожсөЖ) 45 сағат СӨЖ 45 сағат

1. 
   Тұман, түтін және шаң қосындысмы қалай аталады?
   
2. 
   Жоғарыда аталған қосылыстардың атмосферада жинақталуының нәтижесі қандай?
   

№6 дәріс

Жоғарыда айтылып өткендей, қазіргі заманғы экологиялық дағдарыс бүкіл ғаламшарға таралуда және дүние жүзінің барлық елдеріне, барлық саяси және экономикалық жүйелерге қозғау салуда. Мұндай жағдай көптеген, оның ішінде қарама-қарсы бағытталған, әлеуметтік және экономикалық факторлардың әсерінің нәтижесі болып табылады. Бұл ең алдымен шаруашылықты жүргізудің бұрынғы шығынды-экстенсивті әдістерінің салдары, ол экономикалық та, экологиялық та көзқарастар тұрғысынан ақталмаған экожүйелердің бұзылуымен, өңдірілетін ресурстарды ұтымсыз пайдаланумен, қалдықтардың жинақталуымен және ортаның ластануымен жүрді. Қазіргі экологиялық жағдайдың күрделілігі адамзаттың техникалық ілгерілеудің жетістіктерінен, ресурстарды пайдаланудан бас тарта алмайтындығымен байланысты. Соңдай-ақ күннен-күнге үдеп келе жатқан техникалық жарақтану және халықтың күрт өсуі жағдайында ортаға әсер етудің де арту беталысы жоғары.

Экологиялық проблемаларды ғаламдастыруға көп жағдайда сондай-ақ атмосфералық және су массаларының жылжымалылығы да ықпалын тигізеді, бұл экологиялық қауіпті факторлардың, мысалы, ластанудың әлемнің бір аймағынан екіншісіне, тіпті, адам қоныс теппеген жерлерге таралуын тудырады. Әдебиеттерде Антарктида мұздарыңда шамамен 2000 т. астам 1950-1960 жж. ауыл шаруашылығында кеңінен пайдаланылған ДДТ пестицидінің бар екені жайлы мәліметтер жиі келтіріледі. Іс жүзінде барлық мұхит сулары қандай да бір деңгейде ластанған. Түрлі мәліметтер бойынша Дүние жүзі мұхитының беті 15-тен 25%-ға дейін мұнай үлдірімен (пленкасымен) жабылған. Әсіресе, атом қаруын сынау, атом двигательдерін пайдалану және радиобелсенді қалдықтары бар контейнерлерді көму нәтижесінде мұхиттың радиобелсенді ластануы бұдан да қауіпті болып табылады.

Жер бетілік кеңістікте қосымша энергияның жинақталуы табиғи ресурстарды пайдаланумен байланысты, бұл климаттың ғаламдық жылынуына әкеп соғуда. Биосферадағы жылу теңдестігінің бұзылуы сондай-ақ атмосфераның шаңдануынын артуымен, топырақтардың, су қоймаларының және басқа да үстіңгі беттердің өсімдіктер жамылғысының булануының өзгеруімен себептеледі, бұлар салмақты түрленулерді бастан өткеруде. Таяу болашақта біздің ғаламшарымыздағы жылдық орташа температура 1-3° С көтеріледі деп күтілуде.