Ш. Ш. УӘлиханов атындағы тарих

рінеу күші басым, жақсы қаруланған жазалау отрядтарының қоршап алуын 

ж әне олармен кездесуді болғызбау үшін орданы қоршауды тоқтатты. Алайда 

олар жазалаушылардың куғынынан көп ұзап кете алмады.

15 қараш а күні таң алдында 2 мың солдат пен хаң адамдарынан тұратын 

Геке отряды мен көтерілісшілер арасында Тастөбе алкабы ауданында кыска 

уақы тқа созы лған бірақ кескілескен ш айқас болып, онда көтерілісш ілер 

100-ге ж уы к адамынан айы ры лды .79 Ү сактоп тарға бөлініп, олар әртүрл і 

бағыттарға бытырап кетті.  Исатай мен  Махамбеттің оларды қайта жинауға 

ж асаған әрекеттері табы сқа жетпеді.  Бұдан кейін ж азалау отрядтарының 

іс-қим ы лы  көтерілісш ілердің И сатай мен М ахамбет бастаған негізгі  ша- 

ғын тобын жоюға бағытталды, бірақ аумағы жағынан жердің шектеулілігін 

ш ебер пайдаланған олар жауға шеткі топтарымен ұсақ қақтығыстар жасай 

оты ры п,  өзд ерін ің   ізіне  түскен  отрядтарм ен  аш ы к  кақты ғыстан  жалта- 

рып  кетіп отырды.

Ханға ж әне бай-сүлтан шонжарларға қарсы тегеурінді күрес жүргізуден 

үмітүзген Исатай мен Махамбет бостандықжолындағы күрестегі еңтабанды 

с а р б а з д а р ы н ы ң   ш ағы н  тоб ы м ен   б ірге  Ж а й ы қ т ы ң   арғы   бетін е  өту 

мүмкіндігінің жолдарын іздестіруді ұйғарды. Ж айықтың екі жағына қойылғ- 

ан  әскери тосындардың тығыз желісіне қарамастан,  олар  1837 жылдың  13 

желтоксанынан  14 желтоқсанына караған аязды да боранды түнінде Жаманқ- 

ала  форпосты  түбінен  өтіп,  Ж айы кты ң  арғы  жағындағы  кең далаға  сіңіп 

үлгірді.

Бөкей хандығындағы шаруалар қозғалысы осылай аяқталды. Бірақ ол Жай- 

ықтың сол жағасына ауысты.  Исатай мен Махамбет бастаған ат төбеліндей 

көтерілісшілер Ж айықтан өткен сон, да қаруын тастауды ойлаған жоқ. И са­

тай мен Махамбет мұнда да патша өкіметінің ж әне ^кергілікті феодалдардың 

ж азалау  отрядтарымен  шешуші  ш айқас  үшін  күштерді  шоғырландыру 

жөніндегі қызметін өрістетті. Олар  1838 ж ы лды ңкөктеміне карай билеуші- 

сұлтан Айшуақов пен оның жақтастарына ғана емес, Ж әңгір ханның өзіне де 

қорқыны ш  туғызған  көтерілісші  ірі  отряд құрып  алды.  Орынбор  генерал- 

губернаторлығы  Кіші жүз аумағындағы Исатай Таймановтың қозғалысын 

басып-жаныштау үшін дала өңіріне жаңа отрядтарды жіберген үстіне жіберіп 

жатты.

1838 жылғы  12 шілдеде көтерілісшілердің шамамекалғанда саны 500 жігіт 

болатын негізгі тобы А қбұлақж әне Қиыл өзендері арасындағы ауданда под­

полковник Геке баскарған  біріккен  ірі жазалау отрядымен түйісті.  Болған 

ұрыста көтерілісшілер нағыз ерлік пен жанкиярлық көрсетті, бірак күш мүлде 

тең емес еді, көтерілісшілер талкандалып, олардың басшысы Исатай Тайма­

нов қаза тапты.

Халык  бұкарасының  1833—38  жылдардағы  шыркау  шегінде  шаруалар 

көтерілісіне айналған  азаттык  күресі  өзінің өрлеуі  кезеңінде ханға  карсы 

ж әне отарш ылдыкка карсы бағытта болды. Ол жер үшін күрес шеңберінен 

шығып кетті, дегенмен бүл оның әлеуметтік-экономикалыксебептерінде ай- 

кындаушы ж әйіт болып кала берді.

жүктеу/скачать 47,68 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: