Ш. Ш. УӘлиханов атындағы тарих



Pdf көрінісі
бет279/667
Дата29.01.2022
өлшемі47,68 Mb.
#115926
1   ...   275   276   277   278   279   280   281   282   ...   667
Байланысты:
kozybaev mk bas red kazakstan tarikhy kone zamannan buginge

көтерілісшілерсаны

 

өткен жылмен салыстырғанда 3—5 есе көбейіп, барлыктоптарды 



есептегенде

 

4—5 мың адамға дейін жеткен.76



1837 жылғы тамыз айының басында Орынбор губернаторы көтеріліс бас- 

шылары Исатай Тайманов пен Махамбет Өтемісовті ұстауға өкім берді.  Бұл 

жоспарды жүзеге асырудың сәті түспеген соң, қакпанға түсіруді ұйымдасты- 

руға және Исатайды оныңханға коятын талаптарын «тындау» үшін Орынбо- 

рға келуге көндіруге ұйғарым жасалды.  Бастапкыда Исатай губернатордың 

шақыруына келісті де, кейіннен оған барудан бас тартып, «кысымға жол бер- 

меуге» өзі кірісетінін мәлімдеді.77

Исатай мен Махамбет бастаған көтерілісшілердің ірі күштері бірнеше то­

пка бөлініп, үнемі орын ауыстырып отырды, сөйтіп барған сайын хан орда- 

сына жакындай түсті. Олар жол-ж өнекей хан шенеуніктері мен ш онжарла- 

рының ауылдары мен иеліктерін киратып, олардың жерлерін тартып алды, 

біркатар жерлерде ру бөлімшелеріне өз билеушілерін тағайындады. К озға- 

лыс барысында көтерілісшілер баска да рулык кауымдарға өз ыкпалын күшей- 

туге, өздеріне жаңа жактастар тартуға ұмтылып отырды.  Бұкараның батыл 

бел байлағанын ж әне бой корсету күшін хан алдында корсете отырып, олар 

ханды  баскару  реформасына  баруға  мәжбүр  еткісі  келді.  15—20  казанда 

көтерілісшілердің лагері хан ордасынан 60—70 шакырым жердегі Теректікұм 

алкабына да ж еткен,78 ал 24 қазанда саны бір деректер бойынша —  1500-дей 

адам, ал  баска бір деректер бойынша  2500—3000 адам болатын  Исатай  мен 

Махамбет бастаған көтерілісшілер хан ордасынан 40 шакырымдай жерде бо­

лтан.  2 -3  күннен кейін олар хан ордасынан 4—8 шакырым жерге жетіп кос 

тіккен. Қоршау екі аптаға созылған.

Сол уакыт ішінде Орынбор губернаторы көтерілісшілерді коршауға алып, 

оларды жойып жіберу жөніндегі операцияны жүзеге асырды. Ж аксы карула- 

нғантүракты бөлімдер мен казак бөлімдері, Кулагин, Горек бекіністерінен, 

Зеленов форпостынан, Орал мен Астрахан- 

нан әкелінген жекелеген әскери бөлімшелер 

шабуылға шыкты.  Көтерілісшілерге қарсы 

бүкіл  операцияларды  үйлестіру  ж әне  ола- 

рға басшылық ету үшін Орынбордан подпол- 

к о в н и к   Г ек е  ш ы қ ты .  Б о с к ы н д а р   мен 

төлеңгіттер арасынан хан жанынан шамамен 

600—700 адам болатын карулы топ ұйымдас- 

тырылды.  Көтерілісшілердің шегінетін жо- 

лын  байлап  тастау  үшін  бүкіл  Өзен  ж әне 

П ри урал  ш ептері  бой ы н дағы   карауы л 

бекеттері күшейтілді.

Орыс  әкімшілігімен  ж әне  оның  үстіне 

патша үкіметінің карулы күштерімен қакты- 

ғыстан аулақ болуға тырысқан көтеріліс бас- 

шылары әскери отрядтардың келуін күтпе- 

ген еді. Бастапкыда ханмен, одан соң хан ор- 

дасына 30 казанда келген подполковник Ге- 

кемен  бірнеше  күн  бойы  хат  алысканнан 

кейін  көтерілісшілер патша үкіметінің кө-



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   275   276   277   278   279   280   281   282   ...   667




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет