Көтерілістің басталуы және барысы.
1837 ж ы лды ң көктем ін е қарай
қарулы қарсы ласуд ы ң ж ергілікті ауыл мүдделерін қорғау ш еңберінен
ш ығып кеткен негізгі ош ақтары қалы птасты . О ларды ң ең ірісі тікелей
И сатай мен М ахам беттің басш ы лы ғы м ен ж иналған көтеріліс тобы бол
ды. К о зғал ы с қам ты ған аудандарда хан басқ аруы н ы ң то л ы қ д ерлік
б ерекесі кетті. К өтер іл ісш іл ер ш он ж арларды ң үйлерін өртеп, мүлкін
тарты п алды, ханды ж ақтай ты н пиғылдағы ауы лдарды ң қоны стары нан
мал айдап әкетті.
Көтерілісшілердің шабуылын күн санап күтіп отырған Ж әңгір хан Орын-
бор әкімш ілігін «бүлікшілерге» қарсы батыл әрекеттер қолдануға сендіріп
ж әне асықтырып, ш екаралы қ өкімет орындарынан өзіне қосымша әскери
отрядтар жіберуді сұрады. Хандықта қалыптасқан жағдай Орынбор гёнерал-
губернаторлығын да мықтап аландатты. Рас, патша әкімшілігі күштердің
көрінеу тең емес екенін, қажет болған жағдайда қазақ шаруаларының қарсы-
ласуы мен бой көрсетулерін өзінің кез келген уақытта басып тастай алаты-
нын түсінді. Сондықтан Орынбор губернаторы бастапкы кезде ханның
өтініш терін қанағаттандыруға ұстамдылық көрсетсе де, көтерілісш ілер
лагеріндегі өзінің агентуралыққызметін дегенмен де күшейтетүсті. Жинал-
ған мәліметтер мынадай көріністі суреттеді: 1837 жылғы 11 маусымдағы де-
ректер бойынша, старшындар Исатай Тайманов пен Жүніс Жантелин Құлбай
және Көктөбе алқабында «өздерінің қаруланған 500-дей руластарын жина-
340
ған», бір айдан сәл асатын уақытта Исатайдың ауыдына «
ІООО-ға жуык
іішңм-
рақпен қаруланған 600 казак шоғырланған».75 1837 жылы
Достарыңызбен бөлісу: |