. Алма- ата: Кайнар, 1981. 60-74 б

жүктеу/скачать 60 Kb.

бет	2/4
Дата	18.08.2020
өлшемі	60 Kb.
	#76274
түрі	Справочник

1 2 3 4

Байланысты:
1-тақырып. Азот тыңайтқыштары(1)

Аммиакты-нитратты тыңайтқыштар
Амидті тыңайтқыштар

Нитратты тыңайтқыштар – құрамында азот нитрат (NO₃) түрінде болатын азот тыңайтқыштары. Буған натрий селитрасы, кальций селитрасы жатады.

Аммиакты тыңайтқыштар – құрамында азот аммоний (NH₄) түрінде болатын азот тыңайтқыштары. Буған аммоний сульфаты, хлорлы аммоний, сусыз аммиак, аммиак суы жатады.

Аммиакты-нитратты тыңайтқыштар – құрамында азот аммоний (NH₄) және нитрат (NO₃) түрінде болатын азот тыңайтқыштары. Буған аммиак селитрасы, әк-аммоний селитрасы, аммоний сульфат-нитраты жатады.

Амидті тыңайтқыштар – құрамында азот амид (NH₂) түрінде болатын азот тыңайтқыштары. Буған мочевина, кальций цианамиді жатады.

Азот тыңайтқыштарын қолдану тиімділігін анықтайтын негізгі қасиеті, тұздардың физиологиялық реакциясы болып табылады.

Тұздардың физиологиялық реакциясына қарай азот тыңайтқыштары физиологиялық қышқылды және физиологиялық сілтілі болады.

Егер өсімдік тыңайтқыш құрамындағы катионды көп пайдаланса, топырақ ерітіндісінің реакциясы қышқылды жаққа қарай ауысады да, осындай тыңайтқыштар физиологиялық қышқылды болып есептеледі.

Мысалы: аммоний сульфаты (NH₄)₂SO₄, хлорлы аммоний NH₄Cl физиологиялық қышқылды тыңайтқыштарға жатады. Өйткені өсімдік бұл тыңайтқыш құрамындағы SO₄^2- анионына қарағанда NH₄⁺ катионын көп сіңіреді. Ал SО₄^2- анионы сутек Н⁺ катионымен әрекеттесіп, күкірт қышқылы түзіледі де қышқылды реакция туғызады.

Егер өсімдік тыңайтқыш құрамындағы анионды көп пайдаланса, топырақ ерітіндісінің реакциясы сілтілі жаққа қарай ауысады да, осындай тыңайтқыштар физиологиялық сілтілі болып есептеледі.

Мысалы: натрий селитрасы NaNO₃, кальций селитрасы Ca(NO₃)₂ физиологиялық сілтілі тыңайтқыштарға жатады. Себебі өсімдік олардың құрамындағы NО₃^- анионын Ca²⁺, Na⁺ катиондарымен салыстырғанда көп пайдаланады.

Тұздардың физиологиялық реакциясын тыңайтқыштар қолдануда ескеру қажет.

жүктеу/скачать 60 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4