Жүйке жүйесінің қорғаныстық тетіктері

Жүйке жүйесі бұзылыстарының негізгі көріністері

• 
  тежелудің тапшылығы, тежелуден шығу синдромы
  
• 
  денервациялық синдром
  
• 
  деафферентациялық синдром
  
• 
  нәрленістің бұзылуы.
  

• 
  біріншілік - тежеуші тетіктердің тікелей зақымдануы әсерінен (сіреспе уы, стрихнин, конвульсанттар, тежелудің ГАМК-ергиялық тетіктерінің бұзылуы)
  
• 
  екіншілік - нейрондардың шектен тыс әсерленуін тудыратын деполяризациялайтын агенттердің (қоздырғыш аминқышқылдарының) әсерінен.
  

Денервациялық синдром– постсинапстық нейрондарда, ағзалар мен тіндерде бұл құрылымдарға жүйкелік әсерлердің түспеуінен дамитын өзгерістер жиынтығы.

Бұлшықет талшықтарында табақшалардың жойылуы,

Бұлшықет талшығының өне бойында ацетилхолиндік рецепторлардың пайда болуы

¯

Ацетилхолин мен басқа БАЗ-ға сезімталдықтың жоғарылауы

Бұлшықеттердің ұдайы тартылуы (жыбырлауы)

Деафферентация синдромы – бұл нейронға түсетін – афференттік серпіннің мүлде болмауы

Нейрон өозғыштығының жоғарылауы және тежелу тетіктерінің бұзылуы

¯

ДКҚГ қалыптасуы

Ағзалар мен тіндерде нәрленістің бұзылуы – нәрленіс дегеніміз басқа нейрондар мен тіндердің – жүйкелейтін құрылымдардың қалыпты тіршілігін қамтамасыз ететін нейронның нәрленістік әсері.

¯

Трофогендердің аксондармен тасымалдануы бұзылуы,

¯

Дистрофиялық өзгерістер:

1. 
   дәрістердің мультимедиялық қойылымы
   
2. 
   дәрістер курсы: Патофизиология в схемах и таблицах: – Алматы: Кітап, 2004. –ҚазҰМУ кітапханасында және электронды нұсқасы кафедрада
   

1. 
   Ә.Нұрмұхамбетұлы. Клиникалық патофизиология. – Алматы; РПО «Эверо», 2010. –Б. 662-704
   
2. 
   Ә.Нұрмұхамбетұлы. Патофизиология. – Алматы; РПО «Кітап», 2007. – Б. 596-625.
   
3. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга О.И. Уразовой- М.: ГЭОТАР-МЕД, 2010; т.2.-С.-528-566
   
4. 
   Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С. 447-471.
   
5. 
   Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. А.Н.Нурмухамбетова. – Алматы: Кітап, 2004. – С. 169-178
   

1. 
   Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник: в 2 т. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2008. С. 382-386
   
2. 
   Патологическая физиология п/р А.Д.Адо, М.А.Адо, В.И.Пыцкого, Г.В.Порядина, Ю.А.Владимирова. – М.: Триада-Х, 2002. – С. 427-457
   
3. 
   Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга - М.: Томск., 2006.-С.503-513
   
4. 
   Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник: в 2 т. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2003. – Т. 2. – С. 215-238.
   

6. 
   В.Ю. Шанин. Патофизиология критических состояний.- СПб: ЭЛБИ-СПб, 2003.- С.77-135.
   

1. 
   Жүйке жүйесіне патогенді агенттердің түсу жолдары
   
2. 
   Жүйке жүйесінің қорғаныс тетіктері
   
3. 
   Жүйке жүйесі бұзылыстарының негізгі көріністері
   

№ 11 тақырып СЫРТҚЫ ТЫНЫС ПАТОФИЗИОЛОГИЯСЫ

1. 
   Тыныс жеткіліксіздігі туралы түсінік. Тыныс жеткіліксіздігінің түрлері.
   
2. 
   Тыныс жеткіліксіздігінің вентиляциялық түрі. Этиологиясы, патогенезі.
   
3. 
   Сыртқы тыныс жеткіліксіздігінің диффузиялық және перфузиялық түрлері, себептері, салдарлары.
   
4. 
   Тыныстың патологиялық түрлері, даму тетіктері.
   
5. 
   Үзілісті тыныс, түсініктеме, түрлері, даму жолдары.
   
6. 
   Терминалды тыныс алу түрлері
   
7. 
   Ентігу, анықтамасы, даму тетіктері. Ентігудің түрлері.
   
8. 
   Тұншығу туралы түсінік, себептері, олардың патогенезі. Тұншығудың сатылары және олардың сипаттамасы.
   

«Сыртқы тыныс жеткіліксіздігі – деп белгілі бір жүктемелерден кейін немесе тыныштық жағдайдың өзінде артериалық қанның қалыпты газдық құрамын сақтап тұра алмайтын өкпе мен тыныс алу жолдарының жағдайын айтады» . Н.Н.Зайко.

ТЖ себептері:

Тыныс алу реттелуінің Тыныс алу Кеуде қуы- Тыныс алу Өкпе тінінің дерттік

бұзылыстары: бұлшықеттеріне сы қозғалыс- жолдарының өзгерістері:

• 
  Мидағы тыныстық жүйкелік серпін- тарының бұ- бұзылыстары: -өкпе тіні кішіреюінен
  

орталықтың(тыныштан дер тарауының зылыстары: -бөгде зат (пневмонэктомия)

дыратын дәрілік заттар, бұзылыстары неме- -кифосколиоз түскенде -қызмет атқаратын өк-

есірткілердің әсерлерінен) се тыныстық бұлшық- -торакопластика -өспе өскенде пе ұяшықтарының

• 
  Тыныстық орталықтың еттердің өздерінің -пневмоторакс -бронхоспазм азайып кетуінен(ате-
  

құрылымдық (ми жарақаты, бүліністері: -гидроторакс -кеңірдекшелер лектаз, пневмония)

бас миының өспесі) бүліністері -жұлынның қимыл- -гемоторакс сыртынан қы- -өкпе тінінің көлемдік

• 
  Тыныстық орталыққа дық нейрондарының -іш шемені сылып қалғанда -созылғыштығы азаюы-
  

бағытталатын жүйкелік сер- бүліністері (полиомиелит) -іш кебуі нан,мәселен пневмо-

піндердін бұзылыстарынан. –шеткері түйіспелердің -гепатомегалия склероз,эмфизема ке-

бүліністерінен (миастения) зінде

-тыныстық бұлшықеттердің - тыныстық қауырт

қабынуы (миозит) немесе дистресс синдромы

дистрофиясы. кезінде

Сыртқы тыныс жеткіліксіздігінің түрлері:

Орналасуы бойынша

• 
  Тыныс жолдарының дерттері кезіндегі ТЖ
  
• 
  Өкпе зақымдануы кезіндегі – ұлпалық
  
• 
  Кеуделік (кеуде қуысының зақымдануы кезінде)
  
• 
  Жүйке-бұлшықеттік
  
• 
  Орталықтық
  

Патогенезі бойынша

• 
  Өкпе ұяшықтары желдетілуінің бұзылыстарынан
  
• 
  Өкпе ұяшықтары мен қылтамырлардың қабырғалары арқылы газдардың диффузиясы бұзылыстарынан
  
• 
  Өкпеде қан айналымының (перфузиясы) бұзылыстарынан
  

Ағымы бойынша

• 
  Жіті (бірнеше минут, сағат ішінде)
  

• 
  Тыныс алу жолдарына бөгде зат түскенде
  
• 
  ларингоспазм
  
• 
  өкпе артериясының тромбэмболиясы
  
• 
  асфиксия
  

• 
  Жітілеу (бір тәулік ішінде)
  

• 
  жіті пневмония
  
• 
  гемоторакс, пневмоторакс
  
• 
  өкпе ісінуі
  

• 
  сүлде (бірнеше айлар және жылдар ішінде)
  

• 
  пневмосклероз
  
• 
  өкпе эмфиземасы
  
• 
  өкпе туберкулезі
  

Сыртқы тыныстың созылмалы жеткіліксіздігінің сатылары:

• 
  Сыртқы тыныс жеткіліксіздігінің теңгерілген сатысында өкпе желдетілуі бұзылуының белгілер болғанымен қанда оттегінің қалыпты деңгейі ұсталып тұрады.
  
• 
  Шала теңгерілген субкомпенсациялық жеткіліксіздік сатысында өкпе вентиляциясы қалыпты деңгейде немесе төмендеген,өкпеде газдардың диффузиясы мен перфузиясы бұзылған болады. Қанда тотыққан,оксигемоглобиннің деңгейі 93%-дан аз (НВО₂ < 93%).
  
• 
  Теңгерілмеген сатысында ауыр гипоксемия (НВО₂<75 %) және гиперкапния дамиды.
  

ТЖ түрлері

Гипоксемиялық түрі Гиперкапниялық-

(1-түрі) немесе гипоксемиялық түрі

Ұлпалық ТЖ (II түрі) немесе

(артериялық гипоксемия вентиляциялық ТЖ

рО₂<60 мм с.б.)

себептері: себептері:

өкпе ұлпасының және ұсақ ұяшықтық гиповентиляция

тыныс жолдарының → СО₂ шығарылуының

ауыр аурулары бұзылуы және гиперкапния (рСО₂>45 мм с.б.),

даму тетіктері: газдық ацидоз, гипоксемия және

• 
  Дем алатын ауада рО₂↓; газдық емес ацидоз.
  
• 
  Ұяшық-қылтамыр мембранасы арқылы
  
• 
  газдар диффузиясының бұзылуы ;
  

• 
  вентиляциялық - перфузиялық
  

арақатынастың бұзылуы;

• 
  веналық қанның жүректің сол
  

бөлігіне тікелей түсуі немесе

шунтталуы

Өкпе гиповентиляциясы

1. 
   Өкпе гиповентиляциясының обструктивті түрі жоғары тыныс жолдарының өткізгіштігі бұзылғанда дамиды
   

Жоғары тыныс жолдарының өткізгіштігі бұзылуы

Себептері:

• 
  Кеңірдекке тағамның немесе басқа да бөгде заттың түсуі
  
• 
  Тыныс жолдарының қақырықпен, құсықпен бітелуі
  
• 
  Бронх өспесі
  

• 
  Кома жағдайында, наркоз кезінде тілінің көмейіне түсіп кетуі
  
• 
  Қабыну кезінде бронх шырышты қабатының ісінуі
  
• 
  Көмейдің ісінуі
  
• 
  жоғары тыныс жолдарының өспемен, ұлғайған қалқанша безімен, көмекей арты іріңдікпен басылуы
  

тыныс - стеноздық, сирек, демді ішке алу уақыты ұзарған

Төменгі тыныс жолдарының өткізгіштігі бұзылуы

Себептері

• 
  Бронх және бронхиолоспазм
  
• 
  Қабынуда кеңірдекшелер қабырғасының ісінуі
  
• 
  Кеңірдекшелердің дерттік сұйықтықтармен (экссудат) бітелуі
  
• 
  Ұсақ кеңірдекшелердің транспульмоналдық қысымның жоғарылауынан қысылуы эмфиземада өкпе серпімділігінің жоғалуы)
  

Демді шығару фазасының қиындауы

2. 
   Өкпе гиповентиляциясының рестриктивті түрі өкпенің жайылуы бұзылуынан өкпенің тыныстық беті азайғанда дамиды.
   

Себептері

• 
  Өкпеішілік
  

• 
  пневмониялар
  
• 
  өкпе ателектазы
  
• 
  өкпе өспелері
  
• 
  пневмосклероз
  
• 
  сурфактант тапшылығы
  

• 
  Өкпеден тыс
  

• 
  Қабырғааралық бұлшық еттердің миозиттері, миастения- бұлшықеттік әлсіздік, бұлшықеттік қажу (кеңірдекшелердің бітелуі, эмфизема)
  
• 
  Көкеттің зақымдануы (дем алудың негізгі бұлшықеттері (вентиляцияның 2/3 бөлігін береді) ® күтпеген, әдеттен тыс тыныс (дем ішке алғанда эпигастр төмен түседі)
  
• 
  гидро-, пневмо-, гемоторакс, плевриттер
  
• 
  қабырғаның, омыртқаның тұқымқуатын немесе жүре пайда болған ақауы, қабырға шеміршектерінің сүйектенуі® кеуде сарайының иілгіштігінің төмендеуі
  
• 
  асцит, метеоризм, гепатомегалия
  

жүктеу/скачать 1,57 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: