Студенттер мен жас ғалымдардың «фараби әлемі» атты халықаралық ғылыми конференциясы

-МЕТИЛДЕКАГИДРОХИНОЛИНОН-5 СТЕРЕОИЗОМЕРІНІҢ БРОМДЫ

жүктеу/скачать 2,6 Mb.

Pdf көрінісі

бет	101/399
Дата	06.11.2023
өлшемі	2,6 Mb.
	#190003

1 ... 97 98 99 100 101 102 103 104 ... 399

Байланысты:
Сборник конф Фараби Әлемі 2023 химфак-печать
esse kychakova a.yu , 1 ОЖСӨЖ, КТЖ-8 сынып 2 сағ дұрысы (3)(1), 7 synyp fizika pnnen zerthanaly zhmystar 1421073646 83055, 70 сұрақ, 70 сұрақ, 70 сұрақ, ea9aefc2-5dec-47b9-81e0-fbcf35756848, Толағай тауының тарихын айтшы, эссе Динара (1), httpslib.nsu.ruxmluibitstreamhandlensu584Задачник Физическая20химия.pdfsequence=4&isAllowed=y

Ғылыми жетекшісі: х.ғ.д., профессор Турмуханова М.Ж.

10-МЕТИЛДЕКАГИДРОХИНОЛИНОН-5 СТЕРЕОИЗОМЕРІНІҢ БРОМДЫ
ПРОПАРГИЛ ЖӘНЕ ЭТИЛАКРИЛАТПЕН
РЕАКИЦИЯСЫН ЗЕРТТЕУ

Түгелбаев А.Б.
Ғылыми жетекшісі: х.ғ.д., профессор Турмуханова М.Ж.
әл
-
Фараби

атындағы

Қазақ

ұлттық

университеті

Бигетероциклды жүйелерді зерттеу кезіндегі ең маңызды қағидалардың бірі «құрылым-
белсенділік» заңдылығына сәйкес, функционалдық топтармен функционалдау арқылы
биологиялық белсенді қосылыстардың санының арттыру және стереохимиялық,
физиологиялық
белсенділігін
анықтау.
Бигетероциклды
жүйелелердің
ішінде
декагидрохинолин туындылары алколоидтар тобына жатады. Осылардың ішінде 10 -
метилдекагидрохинолинон-5
туындыларының
бірқатары
өзіндік
биологиялық
белсенділігімен ерекше көзге түсе алды. Зерттеулер нәтижесінде декагидрохинолин
туындыларының, бастамашы қосылыстың жергілік анастетикалық дәрілік препарат,
спазмолитик, анальгетик, ауырсынуды басатын дәрі-дәрмек ретінде қолданылатыны белгілі.
Сәйкесінше, ғалымдар арасында декагидрохинолин туындыларына қызығушылықтың көп
болуы, бастамашы қосылысты алкилдеу реакциясымен функционалдау мақсат ретінде
алынды. N-пропаргиламин көмегімен алкилдеу реакциясын жүргізу оның маңызды синтон
екенін көрсетеді. Сонымен қатар, таңдаулы синтон көмегімен бірнеше атаулы өзгерістер мен
реакцияларға қатыса алады. Реакция осылай жүреді:
Акцептор ретінде азабициклды кетонның артық мөлшері қолданылды. Реакция
ацетонның қайнау температурасында 3 сағат ішінде жүреді.
Бастапқы кетонның артық мөлшерде пайдалану реакцияның алкилдену өнімінің
шығымдылығын 80% - ға дейін арттыруға мүмкіндік берді. Еріткіш ретінде ацетон
қолданылды. Алкилдеу реакциясының барысы мен өнім "Хромос" фирмасының ГСХ-да
бақыланды. Реакция нәтижесінде алынған N-пропаргил-10-метил-декагидрохинолинон-5
туындысы 3218 см
-1
(терминал сутегі) аймағындағы валенттік тербелістердің тән интенсивті
сіңіру жолағы бойынша ИҚ-спектрлерді талдау негізінде дәлелденді, 2101 см
-1
см
аймағындағы C
≡
C байланысының валенттік тербеліс жолағы, 1701 см
-1
аймағындағы
жоғары дерлік С=О қарқынды жолағы анықталды. N-пропаргил туындысы балқу
температурасы 116 -117 ℃ болатын жіңішке ине тәрізді ақ түсті кристалдар түрінде алынды
және көптеген органикалық еріткіштерде жақсы ериді.
Бастамашы туындының этилакрилатпен реакцияға түсу нәтижесінде N-этилакрил-10-
метилдекагидрохинолинон-5 туындысы алынды. ИҚ спектр талдауында 1735 см
-1
және 1706
см
-1
С=О тербеліс валенттілік жолақтары көрініс берді. 2945 см
-1
жолағы CH
3
тобының
сызығына сәйкес келетіндігі байқалды. Өнімнің сыну көрсеткіш мәні R
f=
1.49 көрсетті.
Алынған өнім сұйық ашық сарғыш түсті өнім синтезделініп алынды.

«Фараби Әлемі» атты студенттер мен жас ғалымдардың халықаралық конференциясы
106

жүктеу/скачать 2,6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 97 98 99 100 101 102 103 104 ... 399