Студенттер мен жас ғалымдардың «фараби әлемі» атты халықаралық ғылыми конференциясы
СОЛТҮСТІК-ШЫҒЫС КЕН ОРЫНДАРЫНЫҢ ӘКТАС-ҰЛУТАСТАРЫНЫҢ
жүктеу/скачать 2,6 Mb. Pdf көрінісі
|
Сборник конф Фараби Әлемі 2023 химфак-печать
| СОЛТҮСТІК-ШЫҒЫС КЕН ОРЫНДАРЫНЫҢ ӘКТАС-ҰЛУТАСТАРЫНЫҢ
НЕГІЗІНДЕ КАЛЬЦИЙ БОРАТЫН СИНТЕЗДЕУ Әбіл А.Н. Ғылыми жетекшісі: х.ғ.к. Калабаева М.Қ. әл - Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті Еліміздегі әктасты-ұлутастың Cолтүстік-Шығыс кен орындарының ресурстары жоғарғы миоценнің сармат сатысының жоғарғы әктас тізбегімен байланысты. Өнімділік қабаты негізінен әктасты-ұлутастың (кен орны көлемінің 74,7%) және оолиттік әктастардан (кен орны көлемінің 10,4%) тұрады. Оның кесіндісінде қалыпты әктастар (кен орны көлемінің 6,7%), құмтастар (кен көлемінің 6%) шектелген өлшемді линзалар түрінде кездеседі, саздар мен мергельдер әлдеқайда сирек кездеседі. Әктасты-ұлутас негізінен кальцит карбонатынан (CaCO 3 ) тұратын, әртүрлі мөлшердегі кальцит кристалдары түріндегі биогенді, сирек химогендік шыққан шөгінді, сынғыш тау жынысы. Сары әктасты-ұлутас кальций оксидінің мөлшері 52,06 - 55,66%, көмірқышқыл газы - 41,16 - 43,62%, магний оксиді - 0,19 - 0,71% аралығында болғанда материал аязға төзімді болады. Шыны өндірісі мысал бола алатын көптеген өндірістік үрдістер пеште салыстырмалы түрде жоғары температурада еруі керек композицияның ингредиенті ретінде B 2 O 3 -тің едәуір мөлшерін қажет етеді. B 2 O 3 әртүрлі борат қосылыстарымен ұсынылуы мүмкін. Зерттеулерге сәйкес кальций бораты кальций хлориді мен бордың сулы қоспасынан тұнбаға түседі. Бор мен кальций хлоридінің ерітінділерінен кальций боратын тұнбаға түсірудің бұл әдісі шыны өнеркәсібінде сериялық престеуді қолданудың өсуіне байланысты қажет болды. Зерттеу барысында кальций боратының өнімділігін арттырудың жолы анықталды. Егер боратты мүмкіндігінше көп тұндыру үшін ерітіндіге кальций хлоридінің көп мөлшері қосылса, бастапқы тұнба қайтадан ериді. Бұл әсер процесте кальций боратына айналуы мүмкін бастапқы бор мөлшерін шектейді. Тым көп кальций хлориді қосылса, кальций бораты ерітіндіге қайта түседі; егер тым аз қосылса, бордың барлығы тұнбаға түспейді. CaO ретінде есептелген кальций хлориді және B 2 O 3 ретінде есептелген бор 0,2 мен 0,6 аралығындағы CaO/B 2 O 3 молярлық қатынасы бар бастапқы мөлшерде болады. CaO/B 2 O 3 қатынасы 0,3-0,5 диапазонында болу керек екені анықталды. Зерттеулерге сәйкес бораттардың ең жақсы шығымдылығы 0,5 М бор концентрациясынан бастап алынады, оған кальций хлоридінің біраз ерітіндісі қосымша CaO/B 2 O 3 қатынасын 0,5 қосу үшін қосылады. Кальций бораттарының көптеген өнеркәсіптік қолданылуы бар. Қажетті шыны құрамды натрийді қосуды шектеуді қажет еткенде, мысалы, тоқыма шыны талшықтары үшін олар шыны талшықтарды өндіруде бор көзі ретінде пайдаланылады. Олар сондай-ақ пластмасса және резеңке полимерлер, целлюлозалар, шайырлар мен майлар және т.б. сол секілді материалдарда жалынға қарсы заттар ретінде қолданылады. жүктеу/скачать 2,6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|