Байланысты: Сборник конф Фараби Әлемі 2023 химфак-печать
«Фараби Әлемі» атты студенттер мен жас ғалымдардың халықаралық конференциясы
42
α-САНТОНИННІҢ АРОМАТИЗАЦИЯСЫ Бердібекова А.Б. Ғылыми жетекшісі: х.ғ.к., профессор м.а. Бажыкова К.Б. әл - Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті berdibekovaaa02@mail.ru Қазіргі фармацевтикалық химияда жаңа биологиялық белсенді қосылыстарды іздестіру
көкейтесті мәселе болып табылады.
Сантонин – бұрын кең таралған антигельминтикалық препарат. Оны 1830 жылы Калер
мен Алмс ашқан. Бұл заттың 2-3% Artemisia maritima-ның жетілмеген гүлдерінде («цитрус
тұқымы») кездеседі.
Сантониннің өзі асқазан-ішек жолдарында улы компоненттерге ыдырайды, бұл
паразиттердің өліміне немесе сал ауруына әкелді деп есептелді. Егер доза асып кетсе,
сантонин тыныс алудың тоқтап қалуымен ауыр құрысуларды тудыруы мүмкін. Көбінесе
жанама әсерлер препаратты аш қарынға ұнтақ түрінде тағайындағаннан кейін байқалды.
Толуол:метанол (9:1,5) қоспасына 0,24 г (0,001 моль) α-сантонин және 0,63 г (0,0025
моль) йод қосылды. Қоспа 70°C температурада кері флюксқа жіберілді. Реакцияның барысы
ЖКХ арқылы бақыланды.
Нәтижесінде этилацетат ерітіндісінен концентрациядан кейін 0,05 г түпнұсқа, 0,1 г май
қоспасы, ал спирт сығындысынан 1,68 г май (ЖКХ бойынша) алынды. Соңғы өнімнің
шығымдылығы 70% құрады.
«Фараби Әлемі» атты студенттер мен жас ғалымдардың халықаралық конференциясы
43
