Султанова нургуль камильевна



бет6/19
Дата27.02.2020
өлшемі5,12 Mb.
#57749
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   19
СӨЖ тапсырмалары:


  1. Музыкалық білім берудің тиімді жолдарын көрсеткен ғалымдардың еңбектерін ата?

  2. Мектеп бағдарламасы бойынша 1-4 сынып бойынша бір шығармашылық сабақ үлгісін көрсет?

  3. Сабақтан тыс нені қолдануға болады?


Қолданылған әдебиеттер:


  1. Колеченко А.К. Энциклопедия педагогических технологий. М.,2005. с 368.

  1. Образовательная технология ХХІ деятельность; ценность, успех. М., 2004. 96.

  2. Таубаева Ш.Т. Педагогическая инноватика как теория и практика нововедений. Алматы, 2001, 295 с.

  3. Ражников В.Г. Психолого-педагогическая модель музыкальной культуры. – М., 1983.



Тақырып 4. Инновациялық технология негізінде мұғалімдерінің педагогикалық жүйесі – 5 сағ.
Жоспары:

  1. Педагогикалық технологияның жүйесі.

  1. Инновациялық технологияның басты міндеттері.

  1. Жаңа ақпараттық технологияның сәйкестілігі.

Қазіргі кезеңде егемен елімізде білім берудің жаңа жүйесі жасалып, әлемдік білім беру кеңістігіне бағыт алуда. Бұл педагогика тарихы мен оқу тәрбие үрдісіндегі елеулі өзгерістерге байланысты болып отыр. Себебі, білім беру парадигмасы өзгерді. Білім берудің мазмұны жаңарып, жаңа көзқарас, жаңаша қарым-қатынас пайда болды.

Мұғалімдердің алдына қойылып отырған басты міндеттердің бірі – оқытудың әдіс-тәсілдерін үнемі жетілдіріп отыру және жаңа педагогикалық технологияны меңгеру. Бұл жөнінде Қазақстан Республикасы «Білім туралы» заңының сегізінші бабында: «Білім беру жүйесінің басым міндеттерінің бірі – оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық-ғаламдық коммуникацияның желілерге шығу»-, деп атап көрсетілген. Келер ұрпаққа қоғам талабына сай тәрбие мен білім беруде мұғалімдердің инновациялық іс-әрекетінің ғылыми педагогикалық негіздерін меңгеруі маңызды мәселелердің бірі. Өйткені, жаңа педагогикалық технологияны меңгеруге мұғалімдерді даярлау олардың кәсіби білімін көтеруге дайындау аспектісінің бірі және педагогтің жеке тұлғасын қалыптастыру үрдісіндегі іс-әрекеттің нәтижесі болып табылады. Мектептегі оқу тәрбие үрдісін жаңаша дамыту яғни, оның нәтижесінің көңіл толарлықтай болуын қадағалау жаңашыл педагогтердің қолында. Сондықтан олар педагогикаға «Жаңа технологиялар» терминін енгізіп жатыр. Жаңашыл педагогтердің негізгі мақсаты оқушылардың алатын білімін сапалы ету, оның толық қанды жеке тұлға болып қалыптасуына негіз қалау. Осы орайда, жаңашыл педагогтердің педагогикалық технологиялары көптеп саналады: Эрдниевтің ірі блокпен оқыту технологиясы, Лысенковтің перспективті дамыта оқыту технологиясы, Занковтің дамыта оқыту жүйесі, Неменскийдің әсемдікке баулу жүйесі, Амонашвилидің ізгілікті тұлғаны оқыту технологиясы, Монтессори технологиясы, Эльконин, Давыдовтың дамыта оқыту технологиясы т.б.



Педагогикалық технология – мұғалімнің кәсіби қызметін жаңартушы және сатыланып жоспарланған нәтижеге жетуге мүмкіндік беретін іс- әрекеттер жиынтығы. Педагогикалық технологиядағы басты міндет - оқушының оқу-танымдық әрекетін жандандыра отырып, алға қойған мақсатқа толықтай жету. Ал, бұдан педагогикалық технологияның тиімділігі шығады.

Оқыту үрдісін жандандыру оқушылардың оқу материалының теориялық мазмұнын игеру жөніндегі еңбегін тиімді ұйымдастыру және олардың тәжірибелік іскерлігі мен дағдыларын қалыптастыру болып табылады. Оқу үрдісінің тиімділігі мен сапасы мұғалімнің әдістемелік дайындығы және сабақ жүргізу тәсілдері мен әдістеріне, жаңа педагогикалық технологияларды игерулерін тікелей байланысты болады. Педагогикалық технологияның басты белігісі мыналар:

1. Оқушының білім алу, даму басқа іс-әрекеттерін мақсатты түрде ұйымдастыра білу.

2. Білімі мен білігіне сай келетін бағдар таңдап алатындай дәрежеде тәрбиелеу.

3. Өз бетінше жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру және дамыту.

4. Аналитикалық ойлау қабілетін дамыту.

Педагогикалық технология кәсіптік қызметтің ерекше түрі болып табылады. Оқытудың жаңа педагогикалық технологиясын меңгеру, мұғалімнен орасан зор іскерлік пен шығармашылыққа негізделген ізденістерді қажет етеді. Осындай мақсат көздеген жүйелі ізденістер мұғалімнің жаңа технологиясыны меңгеріп, инновациялық жетілуіне әкеледі. Жаңа педагогикалық технологияны меңгеру барысында оқыту міндеттері жаңаша сипат алады. Олар мына төмендегідей:


  • педагогикалық қызметтің өзекті мәселелерін білу;

  • оқу бағдарламысының түрлендірілген нұсқауларын құрастыру;

  • оқу модулін құрастыру;

  • оқу жобаларының мазмұнын анықтау, әр оқушыға арналған тапсырмалар құрастыру;

  • оқушылардың жаңа материалды меңгеру бойынша деңгейленген жаттығулар жүйесін жасау;

  • оқу әрекеттерінің бағалау көрсеткіштерін анықтау.

Педагогикалық технологияны игеруге қойылатын жана міндеттерді меңгеру ең жоғары нәтижесіне жетуге мүмкіндік беретін оқу-тәрбие үрдісін ұтымды әрі үйлесімді жобалап,ұйымдастырып басқаруды жүзеге асыруға тікелей байланысты.

Ғылым мен техниканың жедел дамыған ақпараттық мәліметтері ағыны күшейген заманда ақыл-ой мүмкіндігін қалыптастырып, адамның қабілетін, талантын дамыту мектептің басты міндеті болып отыр. Ол бүгінгі білім кеңістігіндегі ауадай қажет жаңару, мұғалімнің қажымас ізденімпаздығы мен шығармашылығының жемісімен келмек. Сондықтан да әрбір оқушының қабілетіне қарай білім беруді, оны дербестікке, ізденімпаздыққа, шығармашылыққа тәрбиелеуді жүзеге асыратын жаңартылған педагогикалық технологияны меңгеруге үлкен бетбұрыс жасалуы қажет. Өйткені, мемлекеттік білім стандарты деңгейінде оқу үрдісін ұйымдастыру жаңа педагогикалық технологияны ендіруге міндеттейді. Бүгінгі таңда П.Эрдниевтің дидактикалық бірліктерді шоғырландыру технологиясы, Л.Занков, Д.Эльконин мен В.Давыдовтың дамыта оқыту технологиясы, Ш.Амонашвилидің ізгілікті тұлғалық технологиясы, В.Шаталовтың оқу материалдарының елге және сызба үлгілері негізінде қарқынды оқыту технологиясы, М.Чошановтың мәселелік модульдік оқыту технологиясы, П.Третьяковтың, К.Вазинаның модульді оқыту технологиясы, В.Монаховтың, В.Беспальконың және тағы басқа көптеген ғалымдардың технологиялары кеңінен танымал. Ал, қазақстандық Ш.Қаланова, Ж.Қараев, Ш.Таубаев, Қ.Қабдықайыров, С.Лактионова, М.Жанпейісова, Ә.Жүнісбеков, Қ.Нағымжанова т.б. ғалымдардың зерттеулерінде оқытудың жаңа технологиялары жан-жақты қарастырылады. Бүгінгі күні оқытуды ақпараттандыру үрдісіне ерекше көңіл бөлінуде. Оқыту үрдісін ақпараттандыру – қазіргі қоғамды ақпараттандыру үрдісінің бағыты болып табылады. Ал барлық арнайы ақпараттық –техникалық құралдарды (ЭЕМ, аудио, бейнефильм, кино) қолданатын технологияларды тәжірибеде «ақпараттық технология» деп атаймыз.

Компьютерлер білім беруде кеңінен қолданыла бастағанда «Оқытудың жаңа ақпараттық технологиялары» термині пайда болды. Бұл технологиялар бағдарламалап оқыту идеясын дамыта отырып, қазіргі компьютерлер мен телекоммуникацияның дамуымен байланысты оқытудың жаңа, әлі толық зерттелмеген әдіс-тәсілдерін ашады. Оқытудың жаңа ақпараттық технологиялары – ақпаратты оқушыға компьютер арқылы әзірлеу мен тарату үрдісі болып саналады.

Алдымен, жаңа ақпараттық технологияларға көшпей тұрып, оқу-тәрбие үрдісінде білім беруді ақпараттандыру мүмкін емес. Білім берудегі жаңа ақпараттық технология дегеніміз – оқу мен оқу-тәрбие материалдарын үйретуге арналған есептеуін техника құралдарының оқу үрдісіндегі рөлі мен орны. Мұғалімдер мен оқушылардың еңбегін жеңілдету, оларды пайдаланудың түрі мен әдістері туралы ғылыми білімнің жүйесі екені белгілі.

Оқытудағы жаңа ақпаратты технология аса қажетті педагогикалық мәселелердің шешімін табуға, ой еңбегін артыруға, оқу үрдісін тиімді басқаруға негізделген. Жаңа ақпараттық технологияның білім саласына енуі педагогтерге оқытудың мазмұны, әдістері мен ұйымдастыру түрлерін сапалы түрде өзгертуге мүмкіндік береді.

Жаңа ақпараттық технология мүмкіндіктерін пайдаланудың педагогикалық сәйкестігін ескеріп, оқыту үрдісіне енгізу сабақты ұйымдастырудың және оқыту әдістерінің өзгеруіне әкеледі. Сондықтан жаңа ақпараттық технологиялар келесі үш нұсқа түрінде жүзеге асырылу модулін 1-кетеден байқауға болады:


Кесте 1. Жаңа ақпарттық технологиясының үш нұсқасы


Тереңдетілген

Негізгі технология

Монотехнология

технология ретінде (компьютерлік оқытуды жекелеген тақырып немесе тарау бойынша қолдану

ретінде (белгілі бір бөлімді оқытқанда қолданылатын технологиялардың ең маңыздысы ретінде қолдану

ретінде (барлық оқыту, оқытуды басқару үрдісі, яғни диагностика, мониторинг компьютерді қолдануға негізделсе

Жаңа ақпараттық технологияларды пайдаланудағы негізгі мақсаттарға мыналар кіреді:



  • ақпаратпен жұмыс жасау іскерлігін қалыптастыру, коммуникативтік қабілетін дамыту;

  • «ақпараттық қоғамның» жеке тұлғасын дайындау;

  • Берілетін оқу материалының көлемін оқушы меңгере алатын деңгейде дейін өсіру;

  • Зерттеу іскерлігін, тиімді шешім қабылдай білу іскерлігін қалыптастыру.

Компьютермен оқыту технологиясының жетістіктері:

1. Бағдарламалардың көп түрлілігі, жан-жақтылығы.

2. Бүкіл әлемдік «интернет» жүйесіне шығу мүмкіндігі.

3. Электрондық кітапханалармен жұмыс жасай алу.

4. «Интернеттің» түрлі жобалары мен олимпиада, конкурстарына қатыса алу мүмкіндігі.

5. Білім көрсеткіштерін тез арада тексеру, қорытынды жасау.

6. Диагностикамен анализ жасауда тиімділігі.

7. Белгілі бір саласында ғасырлар бойы жинақталған ой тұжырымдамалары мен мәліметтерімен таныса отырып, салыстыра алу мүмкіндігі.

8. Балалардың өз бетімен ізденуі, мәліметтерді жүйелей алу, сараптай алу дағдыларын дамытады.
СӨЖ тапсырмалары:


  1. Педагогикалық жүйе нені білдіреді?

  1. Бүгінгі таңда осы технология бойынша кімдер айналысқан?

  1. Орта мектеп буыны бойынша бір сабақ үлгісін көрсет?


Қолданылған әдебиеттер:
1. Колеченко А.К. Энциклопедия педагогических технологий. М,2005 с 368

2. Образовательная технология ХХІ деятельность; ценность, успех.

М, 2004. с 96

3. Таубаева Ш.Т. Педагогическая инноватика как теория и практика нововедений. А, 2001, 295 с

4. Беспалько В.П. Слогаемые педагогические технологий. М, Педагогика1989

5. Қараев Ж., Қуанбаев Б. Жетілдірілген педагогикалық жүйені жобалаудың дидактикалық шарттары. \\ Ізденіс № 1 2004

6. Бұзаубақова Қ.Ж. Жаңа педагогикалық технология. Тараз, ТарМУ, 2003

Тақырып 5. Музыкада педагогикалық инновация ұғымын қолданудың әдіс-тәсілдері – 5 сағ.
Жоспары:


  1. Инновация ұғымының анықтамасы.

  1. Инновациялық әдіс-тәсілдердің көрсеткіштері.

  1. Тесттік бақылаудың тиімділігі.

Бүгінгі таңда білім берудің ұлттық жүйесі өте маңызды, қарқынды өзгерістердің сатысында тұр. Қазіргі кезде қоғам дарынды, қабілетті адамдарды қажет етеді. Сондықтан да қазіргі уақытта мамандық атаулының барлығы дерлік бейімділікті, ептілікті, ерекше ой қызметін ғана емес, жоғары мектеп, мектеп ұжымынан үлкен жауапкершілікті, қызу белсенділікті талап етеді.

Үздіксіз жаңалық еңгізу білім беру мекемелерінің, соның ішінде жалпы білім беретін мектеп жұмысының дамуының ең басты факторы болып отыр. Инновацияның мәні неде және оның қажеттілігі қандай сепептермен түсіндіріледі?

Бірінші кезекте инновацияның өмірге келуі мектептің өзінің жұмыс істеуіне себепші болатын ішкі жағдайларға байланысты.

Білім беру мекемесінің алға қойған мақсатына жетуі үшін басқаруға ықпал жасайтын (мұғалімдер, мектеп оқушылары) және өзінің басқарушы ішкі жүйесі (әкімшілік, педагогикалық ұжым) біртұтас жүйе болғандықтан, инновацияға үнемі орын табылады. Ал жаңа өзгеріс нәтижесінде білім беру мекемелері үздіксіз өзгеретін және дамитын жаңа қайшылықтардың көздері болады. Сонымен қатар басқарудағы маңызды орын үнемі қозғалыс пен дамуда болатын педагогикалық және балалар ұжымының қажеттілігіне беріледі.

Инновациялық қажеттілігі сыртқы себептермен де анықталады, ол мынадай бірқатар себептерге байланысты: адамдардың мұқтаждылығын қамтамасыз ету қажеттілігі, мектеп оқушыларының білімге, дағдыға, шеберлікке деген ұмтылысты, жоғары сапалы білім алудағы жеке тұлғаның дамуы. Демек, жаңалықтың ену қажеттілігі білім алуға деген конъюктураның бір нәрсеге әсерін тигізетін жағдайлардың кездесуі) мұқтаждығынан пайда болады. Ол сұраныс пен ұсыныс арасындағы қатынаспен, жалпы білім беруге дайындық деңгейімен, педагогика қызметкерлерінің кадрлық әлеуметәмен және басқа да факторлармен анықталады.

Технологияны, ұйымдастыруды, әдістерді үнемі жаңғырту жағдайында ұстап тұрып қана мектеп өз бағытын нығайта алады. Сондықтан да жаңалық енгізу кез-келген білім беру мекемесінің дамуы мен жоғары жетістікке жетуінің негізгі факторы болып табылады.

Келер ұрпаққа қоғам талабына сай тәрбие мен білім беруде инновациялық іс-әрекетінің ғылыми-педагогикалық негіздерін меңгеру-маңызды мәселелердің бірі.

Инновациялық үрдісті жүйенің бір жаңдайдан екінші бір жағдайға көшуі және жаңалықты еңгізу үрдісіне басшылық жасау мәселелерінің маңыздылығы Н. Горбунова, М. Кларин, А.В. Лоренов, М. Поташник, П. Пидкасистый, Л. Романова, А. Найм, Т. Шамова, О. Хомерики және т.б. зерттеулерде қарастырылған. Осыларға сүйене келе ғылыми-педагогикалық әдебиеттерде іс-жүзінде анықталып табылған оқыту үрдісінің нәтижесін көрсететін әдіс-тәсілдері мен түрлерін көбіне жаңашылдық не инновациялық деп атайды.

«Инновация» ұғымын анықтайтын нақтылы анықтама берілмеген. Ш. Таубаева мен Қ. Құдайбергенова берген анықтамасы бойынша «инновация»-бұл нақты қойылған мақсатқа ойға алынған жаңа нәтиже. Нақты мақсат дегеніміз не? Нақты мақсатқа қандай-әдіс тәсілдердің көмегімен жетуге болады? Оқу мақсатының жүйесінде берілген мақсаттың негізгі категорияларын пайдалана отырып, педагог өз еңбектерінің нәтижесі туралы ақпарат алуға мүмкіндік алады. Демек, мақсат пен нәтиже-жаңалыққа бет бұрудың көзі.

Инновациялық үрдістің негізгі-жаңалықтарды қалыптастыру, қолдану, жүзеге асырудың тұтастық қызметі. Кез келген жаңа әдіс жекелік, сондай-ақ уақытша жоспарға жатады. Яғни, бір мұғалім үшін табылған жаңа әдіс, жаңалық басқа мұғалім үшін өтілген материал тәрізді. ХVІІ ғасырда

Я.Коменскийдің жасаған сабақ жүйесі, А.Макаренко мен В.Сухомлинскийдің іс-тәжірибелері, сондай-ақ В.Шаталовтың өолданған тірек-конспектілері,

С.Лысенкованың оза отырып оқыту әдістері, М.Жанпейісованың модулдік оқыту технологиясы т.б., жаңалықтары, ой-идеялары қазірде қолдануға тиімді болып отыр.

Инновация мәселелерімен айналысып жүрген бірқатар ғалымдардың еңбектерін, жазған анықтамаларын қарастырып, талдай келе бұл ұғымның түп-төркіні белгілі бір уақыт арасында жаңашыл идеяны қайта қарау, жаңалау деп айта аламыз. Сәл ертерек кездің өзінде белгілі қолданылып жүрген идеялар жаңа бағытта ұсынылса, мұның өзң инновация деп атаған.Осыларды негізге ала отырып «инновацияны»-«жаңалық», «жаңа әдіс», «өзгеріс», «әдістеме», «жаңашылдық», ал инновациялық үрдісті «жаңа әдістеме құралы» деп атауға болады.

Инноваиця білім деңгейінің көтерілуіне жағдай туғызады. Кейінгі кезеңде ғалымдар өз зерттеулерінде оқу-тәрбие ісіне жаңалықтарды енгізу, тарату мәселелерін қарастыруда. Педагогикалық инновацияның негізгі міндеті-«енгізіліп отырған жаңалықтарды топтау, жіктеу-деп көрсетеді. Енгізіліп отырған жаңа әдістеменің ерекше жағын көре білу, түсіне білу және оның басқа әдістемелерімен қандай байланыста екенін білу керек. Сонымен мұғалімнің инновациялық әрекетіне көшуі бірден-бір көкейкесті мәселе деп қарастырамыз. Білімнің ағартушылық жүйесінде нысанның динамикалық үрдісі мұғалімнен шығармашылықты, инновациялық әрекетті талап етеді. Мұндай талап мұғалімнің дәстүрлі деңгейі, қазіргі мектеп, өоғам қажет ететін шығармашыл, жаңашыл мұғалім арасында қарама-қайшылық туындатады.

Қазіргі кезеңдегі педагогикалық инновация білім беру жүйесіндегі жаңалықтарды топтасмтырады. Ал білім беруде енгізілген жаңалық тек педагогикалық қана емес, өоғамдық мәселе бола отырып, бір мақсатты көздейді. «Білім берудегі жаңарту туралы айту барлық мағынасы қандай да бір қоғамдық қажеттіліктерді қанағаттандыруға бағытталған жағдайға ғана байланысты. Қоғамдық қажеттіліктің деңгейі мен сипаты ғана жаңалықты енгізу бойынша істелген жұмыстың бағытын анықтайды. Сондықтан оларды негіздеуге тар шеңберде қолданылатын міденттермен шектеліп қоймай, әлеуметтік-педагогикалық дамудың нақты бағыттары мен негізгі мақсаттарын ескеру қажет. Бұл ұсақ ұстанымсыз өз-өзімен, сондай-ақ, қоғамдық міндеттер мен құндылықтармен де еш байланыссыз тәртіпсіз шашырап жатқан инновациядан аулақ болу үшін маңызды дейді А. Найм. Оқушылармен жұмыс істеудің жаңа үлгілері мен тәсілдерін енгізу және қабылдау мектептердің үздіксіз мұқтаждықтарынан туындайды. Сондықтан біз білім беруді демократияландыру мен ізгілендіруді үздіксіз жүріп, дамып отыратын қоғамдық үрдіс ретінде түсінеміз және ол инновацияға қысқа мерзімді, өткінші ғана құбылыс деп қарамайды. Білім беру жүйесінде инновацияны енгізу, қабылдау мен жетілдірудегі тоқтаусыз үрдіс ретінде, күнделікті білім беру қызметінің бөлігі ретінде қарауды талап етеді. Білім беру жүйесі құрылымының өзі қоғам үшін, өмір сүріп отырған деңгейінде сақтап қалу үшін оның тамыры табиғатта, біздің қоғамның негізінде жатқанын түсіну керек. Дәл сол себептен қоғам құрылымындағы әрбір маңызды өзгеріс өзімен бірге беру жүйесін де жаңалыққа тартады. Осындай жағдайда білім беру жүйесі қоғамдық қызметтің басқа салаларымен бірлесе отырып қана аяғынан тұрып кетеді. Бұл жерде жоспарлы және сыртқы әсермен емес, ішкі себептермен болған жаңалықтар расындағы сырттан және бәләм берудің өзінің ішінен болған өзгерістердің нақты шекараларын анықтау өте қиын екенін атап өткен жөн. Өйткені, инновациялар бір мезгілде қайта құрудың әрі негізгі нәтижесі, әрі ең тиімді тәсілі болып табылады. Мұндай-жағдай білім беру мен тәрбие жұмысын ұйымдастырудың, сондай-ақ, «мұғалім -оқушы» қарым-қатынасындағы әдістеме мен үлгісін және мазмұнын да жаңалыққа жетелейді. Педагогикалық инновациялар білім берудің ішкі жүйесіндегі адамдар қызметінің нақты нәтижесі болып табылады. А. Колодин мен С. Смирновтың пікірлерінше, педагогикалық инновация мемлекеттік білім ұйымдары жасап, жүзеге асырған жаңалық емес, білім беру және ғылым жүйесінің ұйымдары мен қызметкерлері жасаған жаңалықтар.



Озық инновациялық әдіс-тәсілдердің көрсеткіштері:

    1. Практикалық қолданбалылығы

    2. Жаңалығы

    3. Көкейкестілігі

    4. Ғылыми негіздемесі

    5. Тәрбиелеу мен оқытудың қазіргі тұжырымдамаларына сәйкестігі

    6. Болашақтылығы

    7. Өмірге енгізу қажеттілігі

    8. Инновациялық үрдістің негізгі-жаңалықтарды қалыптастыру, қолдану, жүзеге асырудың тұтастық қызметі деп қарасақ, инновациялық әдістердің бүгінгі таңда кең қодау тапқан түрі-тест әдісі. Оқушының білім деңгейін, сапасын анықтауда тест - қазіргі заман талабына сай бақылаудың жаңаша түрі. Тест «тәжірибе, тексеру» деген мағыналарды білдіреді.

Тесттік жүйенің басты мақсаттары:

  • өтілген тақырыптардан, модульдерден алған білімдеріне олқылықтар кеткен оқушылармен жеке-дара қосымша жұмыс жасап, көмек беру;

  • оқушылардың білім алуда іскерлік қабілеттерін, ой-өрісін дамытуды көздеу;

  • оқушылардың алған білімдерін қорытындылау, саралау;

  • білім беруде бағдарлама сапасын, оқыту мақсатын зерттеу;

  • бақылау барысында кемшіліктерді анықтап, оларды жоюға жол іздеу;

  • өтілген тақырыптар бойынша қайталау, еске сақтау қабілеттерін арттыру;

  • оқушылардың білімін саралай отырып, сыныптағы оқушылардың жетістіктерін салыстыру;

  • оқушылардың білім деңгейін мемлекеттік стандартқа лайықтау жіне салыстыру;

  • оқушылардың арасынан дарынды, білімділерін анықтап, оларға тіл үйренуде қосымша тапсырмалар беріп, шығармашылық деңгейде көтеру;

Тесттік бақылаудың тиімділігі:

  • Өтілген тақырыптар, модульдерді тексеру барысында оқу процесінің уақыты үнемделеді;

  • Тест алу оқушының белсенді, ұисынды ойлау қабілеттерін дамытуға мүмкіндік жасайды;

  • Әр оқушыға жекелей тапсырмалар беріліп, жеке тұлға мәселесі жоғары қойылады;

  • оқушылардың білімін бағалау, қабілетін анықтау мүмкіндігі артады;

  • Бұл жүйе оқушыларды шапшаң қимылдап, тез шешімге келуге машықтандырады;

  • Тест барысында әр сұраққа дұрыс, нақты жауап іздеуге оқушылар ұшқырлыққа, ептілікке, жинақтылыққа дағдыландырады;

  • Тест жүйесі аз уақыт аралығында барлық оқушылардың білім сапасын анықтауға өте қолайлы;

  • Бұл жүйемен білім сапасын анықтауға бірыңғай талап қойылады әрі стандартқа сәйкестілігі анықталады;

  • Тыңдалым әрекетінің қаншалықты дәрежеде меңгерілгенін, түсінген-түсінбегенін анықтау үшін де өте қолайлы болып саналады;

  • 10.Тест жүйесі пәнаралық байланысты да толық қамтып, оқушының әр саладан хабардар болуын өз септілін тигізеді.

Тесттік жүйедегі сақталатын шарттар:

  1. Жалпыға ортақ емес, әрбір оқушыға деңгейіне байланысты тапсырмалар жазылған жеке қағаздар дайындау қажет;

  2. Әрбір тест түрінде 3-5 жауап қарастырылуы керек;

  3. Тест сұрақтары түсінікті, жауаптары қатесіз берілуі тиіс;

  4. Тест тапсырмасын орындауға уақыт тест көлеміне, күрделілігіне сай берілуі тиіс;

  5. Тест тапсырмалары бір модуль немесе бір тақырып көлемінде бағдарламаға сәйкес жүргізілуі қажет;

  6. Тест тапсырмаларында оқушылардың жас ерекшелігі мен қызығулышығы қатаң ескерілуі қажет.

Белгілі ғалым, педагогика ғылымының докторы Ф. Оразбаева «Тілдік қатынас: теориясы мен әдістемесі» атты еңбегінде тестің төмендегі түрлерін атап көрсеткен:

  1. Баламалық тест

  1. Таңдамалық тест

  1. Қосымшалық тест

  2. Жұмбақтық тест

  3. Толықтырмалық тест

  4. Өлшемдік тест

Баламалық тест-жауаптың үлгілері «иә-жоқ», «дұрыс-бұрыс» түрінде беріледі де, оқушы осылардың біреуін ғана таңдап алады.

  1. Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік әнұранның әнін жазған М. Төлебаев, Л. Хамиди, Е. Брусловский ме?

иә, жоқ.

  1. Жартылық нотаның белгіленуі d-ма?

иә, жоқ.

  1. Шартты белгілер бойынша «музыкалық сауат?! Белгілене ме?

иә, жоқ.

Таңдамалық тесте бір сұраққа бірнеше (3-5) жауап беріліп, оның біреуі дұрыс болып, оқушы ең дұрысын тауып, дәлелдеп алуы керек.



  1. Төрттік нотаны анықта

  2. «Күй атасы» деп кімді атаған?

А) Қорқыт

Б) Құрманғазы

В) Дәулеткерей

3. Бағдарлы мазмұны бар, көркемдігі жоғары аспаптық шығарма

А) айтыс

Б) терме


В) күй

Қосымшалық тест-белгілі тақырыптықаншалықты деңгейде меңгергендігін тексеру үшін қолданылып, «қосымша» сөзді, нотаны тіркеуді қажет етеді.

Көп нүктенің орнына қай аспаптың түріне жатқандығын ажырат.

домбыра.... (ішекті).

4/3 өлшеміне байланысты берілген нотаның жанына тиісті үзақтықтағы нотаны қой.

Жұмбақтық тест - сөздерді, олардың мағынасын, қолдану аясын жете білумен байланысты оқушының мүмкіндігін ажыратады. Тесттің жуабын шешемін деп отырып, оқушы жұмбақтың мазмұнына, оның құрамындағы сөздердің ішкі мағынасына ерекше ден қояды, әрқайсысына мән береді.

Тесттің бұл түрі санымен белгіленген бірнеше жұмбақ және нөмірленген бірнеше жауаптары, яғни жұмбақтың шешімі беріледі. Оқушы шешімін дұрыс тауып, олардың сандық белгілерін сәйкестендіреді.

Жұмбақтар:

Тиіп кетсе жылаған,

Дауысы көпке ұнаған.
Жоқтан бар ғып сайратқан,

Тыңдаған жан жай тапқан.

Таңғажайып бір нәрсе,

Үйдің ішін жайнатқан.


Ағаш, темір, қағаз, желім,

Бұлардан басын қосқан көрдім жерін,

Шырқырап неше түрлі ән салады,

Ішіне толтырып ап барлық желін.

Шешулері: гармон, домбыра, грампластинка.

Толықтырмалық тест - түсіріп қалған сөзді толықтыру шартымен байланысты. Бұл жұмысты ауызша да жүргізуге болады. Ол үшін оқытушы мәтінді оқып тұрып, сөйлемдегі түсіп қалған сөздерді байқату үшін кідіріс жасайды. Осы сәтте оқушы сол сөзді тауып, өзінің ұағазына жазып қояды да, сөйлемнің нөмірімен белгілейді. Мәтін оқылып біткен соң, әр оқушы өзінің тапқан сөзін сөйлемнің расына қосылып, тіл үйренушілер бір-бірімен салыстырып, дұрыс не қате екенін анықтайды. Ал музыка сабағында сөздердің орнына ноталарды тастап дыбыс қатарын орындауға болар еді. Сөйтіп балалар есту қабілеттеріне сүйене отырып, қандай дыбыс орындалмай қалғанын ажырата білуі қажет.

Өлшемдік тест-оқушының білім дәрежесін тексеру үшін жүргізіледі. Бұл тест бойынша бір сұрақтың бірнеше жауабы беріледі. Бірі-толық әрі дұрыс, екіншісі-жартылай дұрыс, үшіншісі-жартысынан азы дұрыс, төртіншісі дұрыс емес. Оқушы олардың ішінен ең дұрыс жауабын тауып көрсету керек.

1.«Пиано» деген динамикалық белгі қалай белгіленеді?

А) mf

Б) рp


В) р

Г) f


2. О-ұзақтықтағы нота нешеге саналады.

А) 1-ге, 2-ге

Б) 1-ге, 2-ге, 3-ке, 4-ке

В) 1-ге, 2-ге, 3-ке

Г) 1-ге.

Оқушылардың білімі бен біліктілігінің деңгейін анықтау үшін білімді тексеру мен бағалау мақсатында әр модуль, әр тақырып соңында көрсеткішін анықтап, уақытты ұтымды пайдалануына ыңғайлы. Сол сияқты тест қазіргі заман талабына сай оқушы білімін бағалауда оқушының психо-педагогикалық және жас ерекшеліктерімен санаса отырып, әсіресе, әр оқушының жеке тұлға ретінде қабылдап, білім деңгейін бақылаудың бірден-бір тиімді әдісі болып отыр.



СӨЖ тапсырмалары:

    1. «Инновация» дегеніміз не? Тәжірбиелік практикада осы инновация бойынша қандай тақырыптар өткіздің?

    2. Тесттің түрлеріне байланысты бірнеше тақырыптарға модуль құрастыру.

    3. Басқа да қандай әдіс түрлерін білесің және оның моделдерін қарастыр?

Қолданылған әдебиеттер:

  1. Сейтешева А.П. Білім берудегі инновациялық іс-әрекет // Білім, №2, 2002, 27-29б.

  2. Найн А.Я. Педагогические инновации и научный эксперимент //Педагогика, 1996. №5.

  3. Таубаева Ш.Т. Педагогическая инноватика кек теория и практика нововедений. А, 2001, 295с.

Тақырып 6. Музыка сабағында педагогикалық инновацияның қолдану әдістері – 5 сағ.
Жоспары:

1. Инновациялық білімді жан-жақты меңгерту.

2. Инновацияның қолдану әдістері.
Адамзат алдында тұрған ұлы мақсат – саналы ұрпақ тәрбиелеу. Болашақ ұрпақ ол келешек қоғам иесі. Ел тізгінің ұстар ақыл – парасты мол, мәдени-ғылыми мемелекеттік болашағы болатын ұрпақты тәрбиелеу, мектепте шыңдалады. Келешекте осы елдің тізгінін ұстар азаматтар – бүгінгі өсіп келе жатқан ұрпақ мектеп оқушылары болғандықтан, оқушылардың білім сапасы, даму бағыттары, бүкіл қоғамның және мемелкеттік назарында болып отыр. Жас ұрпақты ұлттық игіліктер пен адамзаттық мәдени мұра сабақтастығын сақтай отырып жаңа педагогикалық технологиялармен оқыту, тәрбиелеу арқылы әрқайсысының жеке тұлғалық саналарын жан-жақты дамыту – қазіргі заманның басты мақсаты. Осы орайда, «технология», «білім беру технологиясы» ұғымдарын кеңінен қарарстырсақ, грек тілінен аударғанда Techne – шеберлік, іскерлік және – логия – объектінің жиынтығы деген ұғымды білдіреді. Технология – бұл белгілі бір шығармашлықта қолданылатын тәсілдер жиынтығы. Педгогикалық технологияларды жалпы педагогикалық пәндік және локалды-модулды түрде қолдануға болады. Білім саласындағы мемеелкеттік саясаттың тұжырымдамасы: «Бұл саланы реформалаудың стратегиялық нысаны мүлде жаңаша, шығармашылқ тұрғыда ойлай алатын, танымдық мәдениеті биік адамдардың жаңа легі дүниеге эстетикалық тұрғыдан жоғары жауапкершілікпен қарай білетін, біліктілігі жоғары мамандарды қалыптастыру идеясы болуы тиіс».

Қазіргі топтағы білім берудің жүйесінде педагогикалық технологи ялардың қамтитын 50-ден астам инновациялық технологиялар қолданылып жүргені мәлім. Осы орайда, жаңашыл педагогтардың педагогикалық технологшиялары көптеп саналады. Т.Қараевтың «Деңгейлеп саралап оқыту технологиясы», В.Занковтың «Дамыта оқыту жүйесі», Неменцийдің «Әсемдікке баулу жүйесі», Ш.Амонашвилидің «Ізгілікті тұлғаны оқыту технологиясы», В.Давыдовтың «Дамыта оқыту технологиясы», Қазақстан – Сорос орталығының «Сыни тұрғыдан ойлауды дамыту» технологиясы т.б.

Педагогикалық технология дегенімізі – тәжірбиеде жүзеге асатын белгілі бір педагогикалық жүйенің жобасы. Педагогикалық жағдайларға сай қолданылатын әдіс-тәсілдер оның құрамды бөлігі ғана. Оқытудың жаңа техгнологиясына білім стандартының инновациялық құрамы жатады. Мектеп мұғалімінің инновациялық технологияларды қолданудың педагогикалық шарттары: инновация туралы білім, инновациялық білімді жан-жақты меңгерту, инновацияны өз тәжірбиесінде ендіру және қолдануды меңгеру.

Инновация түсінігі алғаш рет ХІХ ғасырда пайда болды. «Инновация» (innovatio) латын тілінен аударғанда жаңарту, жаңғырту, жаңалықтар енгізу, болып табылады. Н.В. Борисова, В.П.Бугрин сөздігінде «инновация» төмендегідей анықтама береді: әр-түрлі жаңалықтар; түбегейлі өзгертін жаңалық; практикалық жаңалық енгізу. Инновацияның үш түрін қарарстыруға болады:

Модификациялық инновация – бұл арада қолда барды дамытумен, түрін өзгертумен (Шаталовтың тірек сызбасы).

Комбинаторлық инновация – бұрын пайдаланылмаған, белгілі әдістеме элементтарін қарастыру.

Радикалды инновация – білімге мемелекеттік стандартты енгізу. Мектеп алдында қойылып жатқан талап-тілектері түбірінен өзгерді, бұл өзгеріс прогрессивті оқыту әдістерін ендіруді талап етеді. Сол үшін жаңа оқытудың шоғырландырып оқыту, модульдік оқыту, дамыта оқыту, деңгейлік оқыту, ақпараттық технология бойынша оқытуды іске асыруымыз керек. Сондықтан да бүгінгі күні әрбір оқушыны жеке тұлға ретінде жан-жақты дамыған, білімді азамат етіп тәрбиелеу – біздің парызымыз. Олай болса музыка саласында халқымыздың өткеніне үңіліп, сол өнер қазынамызды оқушыфларға белгілі бір жүйелі бағытта теориялық және іс-тәжірбиеде қолдана білсе, сонда ған біз жас жеткіншектердің рухани байлығын шығармашылық бағытта тәрбиелей аламыз. Оқу-тәрбие үрдісінде оқушыларды жаңа әдіспен оқыту үшін мұғалім сол инновациялық технологияларды қолдану әрбір мұғалім алдында отырған оқушылардың жас ерекешеліктерінен ескере отырып, педагогкалық мақсат- өзінің шеберлігінің мүмкіндігіне орай таңдап алады. Соның нәтижесінде ғана мұғалім жоғары жетістіктерге жете алады. Бұл жағдайда мұғалім тек оқушыны қамытып қана қоймайды, сонымен ған өзінің де жеке кәсіби қасиетерін жаңаша тұрғыда ашуына мүмкіндік туады. Қазіргі жаңа талартардың күнбе-күн өсуі мұғңалімнің әсіресе, музыка пәні мұғалімнің өмірден кеже қалмай, білімін үнемі жетілдіруін қажет етеді. Оқушылардың шығармашылық қабілетіне импровизацияда жатады. Импровизация-музыканы түрлендіре білу қабілеті. Музыка сабағында берілген әндерді өзгерту арқылы әртүрлі жанрларды жасап, дамыта орындауға болады. Бұл мәселені шешу үшін мына төмендегі жолмен санлы түрде іске асырылады:


    1. Оқушы алдына мұғалімнің нақты қойған мақсаты.

    2. Мұғалім мен оқушының мәселені шешудегі бірлескен әрекеті.

    3. толық жан-жақты жасалған соңғы қорытынды.

Сонымен, осындай ізденпаздықпен ойластырылып жаңа технологияны қолданып, өнер түрлерін бөлек-бөлек емес сабақтастыра беру оқушылардың шығармашылық ойлау қабілетін ұштап, болашақтың білікті маманы болып шығуына септігін тигізіп, тапқырлығын, әсершілдігін танытады деп айта аламыз.

СӨЖ тапсырмалары:

  1. Педагогикалық технологиы дегенді қалай түсінесіз?

  1. Инновация сөзі қай тілден шыққан?

  1. Осы технологияға байланысты бір сабақ үлгісін көрсет.


Қоланылған әдебиеттер:

  1. Арчажникова Л.Г. Профессии – учитель музыки/ книга для учителя. – М.: Просвещение, 1984.

  2. Баренбойм Л.А. Музыкальная педагогика и испольнительство. – Л., 1974.



Тақырып 7. RWCT әдістерін музыка сабағында қолдану – 6 сағ.
Жоспары:

  1. RWCT – пайда болу тарихы.

  1. Фазаның түрлері.

  1. RWCT жобасы бойынша сабақ үлгісі.

Бүгінгі күн біз - әлем халқы бір кісідей Жаңа дәуір – Жаңа ғасыр – Жаңа мың жылдыққа аяқ басып отырмыз. Тәуелсіздік туын тіккен жас мемлекетіміздің болашағына тұтқа болар білімді де білгір, білікті азаматтар даярлау – бүгінгі күннің келелі мақсаттарының бірі. Сондықтан да мектептердегі оқу-тәрбие жұмыстары мен педагогикалық ғылым жүйесінде бұрыннан жинақталған мол тәжірбиелердің тиімді жақтарын сұрыптай пайдалану – оқу орындарындағы басты міндеттердің бірі.

Сонымен қатар, қазіргі қоғамдық-әлеуметтік үрдістерге сай, жаңаша түсінік-таныммен жан-жақты білім беру, келешектің әмбебап маман мұрагерлерінің дайындау міндеті қойылып отыр. Елімізде жас ұрпаққа кең ауқымда жан-жақты тәрбие беру мәселесіне аса зор мән берілуі – уақыт талабы. Мемлекетіміздің ертеңі мен болашағына иелік етіп, тұтқа болар жеткіншектерімізді білікті де білімді, алғыр да арлы, ізгілік парасаты биік, ой-санасы терең, қажырлы да қайратты нағыз бесаспап азамат етіп тәрбиелеу біздің басты мақсатымыз. Әр баланың бойындағы талап-талғамдарын арттырып, өмірге, жақсы қасиеттерге құштарлық сезімдерін байытып, әсіресе рухани сезімдерін барынша молайтып, күш-қуатын, жігерін шыңдау – абыройлы міндетіміз.

Мақсаты: Студенттерді болашақта ұстаз болып, тәжірбие жинауына инновациялық қызмет жасау арқылы, кәсіби өсуіне, сондай-ақ мектептегі білім беру сапасының көтерілуіне зор үлес қосуы

Дамытушылық: Жас мамандарды болашақта ой-өрісі жоғары, шығармашылық қабілеті мол, оқу жүйесіне жаңаша көзқарас қалыптастыру

Тәрбиелік: Сыни тұрғысынан ойлай білетін, инновациялық санасы бар, алған білімдерін мектеп оқушыларына жеткізе алатын жеке тұлғаны тәрбиелеу

Әдіс-тәсілдері: RWCT әдістерін сауатты қолдану

Көрнекіліктер: теледидар, бейне таспа, сызбалар, үлестірмелі тапсырмалар, орамал тастау және оркестр ұйымдастыру ойындары.

Ұйымдастыру жұмыстары:

1. Инновация терминіне анықтама

2. Үлестірмелі тапсырмалар

3. RWCT фазасымен жұмыс

4. Сырнай, домбыра тобымен жұмыс

5. Қортындылау

6. Өзін-өзі бағалау

Сабақтың барысы:

Бүгінгі таңда білім берудің ұлттық жүйесі өте маңызды, қарқынды өзгерістердің сатысында тұр. Қазіргі кезде қоғам дарынды, қабілетті адамдарды қажет етеді. Сондықтан да қазіргі уақытта мамандық атаулының барлығы дерлік бейімділікті, ептілікті, ерекше ой қызметін ғана емес, жоғары мектеп, мектеп ұжымынан үлкен жауапкершілікті, қызу белсенділікті талап етеді.

Үздіксіз жаңалық еңгізу білім беру мекемелерінің, соның ішінде жалпы білім беретін мектеп жұмысының дамуының ең басты факторы болып отыр. Инновацияның мәні неде және оның қажеттілігі қандай сепептермен түсіндіріледі?

Бірінші кезекте инновацияның өмірге келуі мектептің өзінің жұмыс істеуіне себепші болатын ішкі жағдайларға байланысты.

Білім беру мекемесінің алға қойған мақсатына жетуі үшін басқаруға ықпал жасайтын (мұғалімдер, мектеп оқушылары) және өзінің басқарушы ішкі жүйесі (әкімшілік, педагогикалық ұжым) біртұтас жүйе болғандықтан, инновацияға үнемі орын табылады. Ал жаңа өзгеріс нәтижесінде білім беру мекемелері үздіксіз өзгеретін және дамитын жаңа қайшылықтардың көздері болады. Сонымен қатар басқарудағы маңызды орын үнемі қозғалыс пен дамуда болатын педагогикалық және балалар ұжымының қажеттілігіне беріледі.

Инновациялық қажеттілігі сыртқы себептермен де анықталады, ол мынадай бірқатар себептерге байланысты: адамдардың мұқтаждылығын қамтамасыз ету қажеттілігі, мектеп оқушыларының білімге, дағдыға, шеберлікке деген ұмтылысты, жоғары сапалы білім алудағы жеке тұлғаның дамуы. Демек, жаңалықтың ену қажеттілігі білім алуға деген (бір нәрсеге әсерін тигізетін жағдайлардың кездесуі) мұқтаждығынан пайда болады. Ол сұраныс пен ұсыныс арасындағы қатынаспен, жалпы білім беруге дайындық деңгейімен, педагогика қызметкерлерінің кадрлық әлеуметімен және басқа да факторлармен анықталады.

Технологияны, ұйымдастыруды, әдістерді үнемі жаңғырту жағдайында ұстап тұрып қана мектеп өз бағытын нығайта алады. Сондықтан да жаңалық енгізу кез-келген білім беру мекемесінің дамуы мен жоғары жетістікке жетуінің негізгі факторы болып табылады.

Келер ұрпаққа қоғам талабына сай тәрбие мен білім беруде инновациялық іс-әрекетінің ғылыми-педагогикалық негіздерін меңгеру-маңызды мәселелердің бірі.

Инновация мәселелерімен айналысып жүрген бірқатар ғалымдардың еңбектерін, жазған анықтамаларын қарастырып, талдай келе бұл ұғымның түп-төркіні белгілі бір уақыт арасында жаңашыл идеяны қайта қарау, жаңалау деп айта аламыз. Сәл ертерек кездің өзінде белгілі қолданылып жүрген идеялар жаңа бағытта ұсынылса, мұның өзі инновация деп атаған. Инновация - «инновацияны»-«жаңалық», «жаңа әдіс», «өзгеріс», «әдістеме», «жаңашылдық», ал инновациялық үрдісті «жаңа әдістеме құралы» деп атауға болады.

Инноваиця білім деңгейінің көтерілуіне жағдай туғызады. Кейінгі кезеңде ғалымдар өз зерттеулерінде оқу-тәрбие ісіне жаңалықтарды енгізу, тарату мәселелерін қарастыруда. Педагогикалық инновацияның негізгі міндеті-«енгізіліп отырған жаңалықтарды топтау, жіктеу-деп көрсетеді. Енгізіліп отырған жаңа әдістеменің ерекше жағын көре білу, түсіне білу және оның басқа әдістемелерімен қандай байланыста екенін білу керек. Сонымен мұғалімнің инновациялық әрекетіне көшуі бірден-бір көкейкесті мәселе деп қарастырамыз. Білімнің ағартушылық жүйесінде нысанның динамикалық үрдісі мұғалімнен шығармашылықты, инновациялық әрекетті талап етеді. Мұндай талап мұғалімнің дәстүрлі деңгейі, қазіргі мектеп, қоғам қажет ететін шығармашыл, жаңашыл мұғалім арасында қарама-қайшылық туындатады.

Қазіргі кезеңдегі педагогикалық инновация білім беру жүйесіндегі жаңалықтарды топтастырады. Ал білім беруде енгізілген жаңалық тек педагогикалық қана емес, қоғамдық мәселе бола отырып, бір мақсатты көздейді. Озық инновациялық әдіс-тәсілдердің көрсеткіш модулін төмендегі 1- кестеден көруге болады:




Кесте – 1. Инновациялық әдіс тәсілдердің түрлері.




Инновациялық әдіс тәсілдердің түрлері.

1

Жаңалығы

2

Көкейкестілігі

3

Ғылыми негіздемесі

4

Болашақтығы

5

Қажеттілігі

Қазіргі кезеңдегі педагогикалық инновация білім беру жүйесіндегі жаңалықтарды топтастырады. Ал білім беруде енгізілген жаңалық тек педагогикалық қана емес, қоғамдық мәселе бола отырып, бір мақсатты көздейді.Өзіміздің пәніміз бойынша осы инновациялық әдіс-тәсілдердің модулдерінің үлгілерін топтастырайық. Оны мына 2-кестеден көруге болады:



Кесте – 2. Инновациялық әдіс-тәсілдердің түрлері.


Модульдік технология

Оқу мен жазу арқылы сыни тұрғыдан ойлауды дамыту

Саралап оқыту

Шаталовтың тірек сызбалары

Тестпен жұмыс, жүйелілік, бірізділік.

RWCT жобасымен жұмыс, қызығушылықты ояту, мағынаны тану, ой толғаныс.

Деңгейлеп оқыту, топпен жұмыс, кездесу, конференция.

Көрнекілік арқылы оқушылардың көзбен көріп, қолмен ұстау технологиясы

Модульдік технология – мөлшер, шамамен оқыту, оқытудың тиімді жолдарын қарастыру, пән мазмұнын тереңірек меңгерту, белсенділік туғызу, білім алушылардың біліктілігін көтеру, өз бетімен іздену қабілеттілігін қалыптастыру, соның ішінде тест түрлерін күнделікті сабақтарда қолданып жүрміз.

Қазақстандағы RWCT жобасы 1997 жылдардың басында бастау алды. Сол кезден бері жоба гүлденіп, Соростың Ашық Қоғамдық Институты мен Халықарлық Оқу Ассоциациясының (ХОА) үш жылдық гранты арқылы, Американың халықаралық Дамудағы Көмегі, шелл және Шеврон мұнай компагиялары бөлген гранттар арқылы өрісін кеңейтті.Өзінің қызметінің 7-жылында RWCT жобасы 5000-нан астам мұғалімдерді оқытып шығарды. Жоба елдің барлық аймақтарында ендіріліп, түрлі деңгейдегі білім алушылар RWCT оқу семинарлары мен тренингтеріне қатысуда. Бұл жоба мұғалімдерді ашық талқылаулар мен сын тұрғысынан ойлауды талап етеді.

RWCT жобасы қызметіне байланысты 3-фазадан тұрады (бұл жобалар тақтада сызба-кесте арқылы түсіндіріледі):

- алғашқы фаза – Қызыушылықты ояту «Миды ояту»-әдісінде бұрынғы студенттердің білімдері мен сезімдеріне немесе жаңа білімге мазмұн қалап, өз еркімен санлы түрде алға жылжитындықтарын, жаңа идея мен мәліметтерді үйренуге және оны өзіндегі білім негізімен ұштастыруда іштей немесе сырттай белсенді болатын-болмайтындықтарын шешуі де алғашқы фазада іске асады.

- 2-фаза Мағынаны тану «Түртіп алу әдісі» - INSERT - әдісінде студенттердің негізгі міндеті – мазмұнмен айналысып, жаңа идеяның бұрынғы білім мен сенімдермен байланысқандығы жөнінде хабардар болу, жаңа білімді бұрынғымен біріктіре отырып және ақпараттық жаңа мазмұнға қолданбалылығы мен қолайлығын қарастыра отырып, белгісізден белгіге қарай жүретін ақпарат пен идеяның маңыздылығы жөнінде шешім қабылдаулары қажет.

- 3 фаза Ой толғаныс «Қорытындылау әдісі» - үйрену процесінің соңғы фазасы болады да, бұл кезде студенттер алған білімдерін сыртқа шығарып, түсінгендерін өз сөздерімен жеткізіп бере бастайды. Осы RWCT жобасының қызметін 3-кестеден көруге болады:
Кесте – 3. RWCT жобасының қызметі


RWCT жобасының қызметі


Қызығушылықты ояту

Мағынаны тану


Ой толғаныс

Студенттердің алған білімдері ұзағынан, мазмұнды болып, шындыққа ұласуы үшін бұрынғы мәліметтермен жаңа мәліметті біріктіре алудағы уақытпен, құрылыммен қамтамассыз ету – бұл фазаның мақсаты.

Саралап оқыту – студенттердің топпен, ұжыммен бірлесе отырып, өз беттерінше іздену, талпыну болса осы қазіргі қатысып отырған П-343 топ студенттері де осы әдіске қатыса отырып, өздерін ІІ-топқа бөлді, І-топ «Сырнай», ал ІІ-топ «Домбыра». Бұнда әр топ өздері қойған аттарын қорғау керек, сол бойынша шығармашылық жұмыстар жүргізіледі, жұмбақтар, ребустар шешіліп балл жинайды.

Шаталовтың тірек сызбалары - Көрнекілік арқылы оқушылардың көзбен көріп, қолмен ұстау технологиясы студенттер алдын ала силлабуста берілген өздік жұмыстары бойынша ойындарға «Орамал тастау» және «Оркестр» көрсетіп, өздерін бағалайды. Әр топ қорабшаға қанша жауап салса сонша балл қосылып, өз білімдерін тексереді, білмегендерін үйренеді.

Қорытындылау – Қазақстанда жаңашылдық дамудың қызық та шығармашылық көріністері жетерлік. Жалпы алғанда бүгін жоғары оқу орындары студенттерін инновациялық бағытта оқыту және оларды жүзеге асыруға арнайы дайындау қажеттілігі туындап отыр. RWCT Қазақстандағы білім беру жүйесінде инновациялық деп саналады. Сондықтан біздің студенттер болашақ ұстаз ретінде аталмыш жобада жұмыс істеу барысында оқытудың инновациялық үрдесінен білім алып қана қоймай, өздерінің инновациялық ой-санасын, инновациялық бағытын қалыптастыра отырып, инновациялық қызметін жүзеге асыра білді. Бұл бүгінгі таңда болашақ мұғалімді дайындаудың басты шарты – қазіргі кезде мектептің жаңа моделін құрудағы мәселе қарастырылуда. Жаңа мектеп – ол жаңа бағытпен жұмыс істейтін, яғни жаңаша сыни тұрғыдан ойлайтын, шығармашылық жағынан жоғары дамыған, қай кезеңде болмасын ізденісте жүретін мұғалім. Бұл мұғалімге де және студентке де біржақты өзекті болғандықтан әрі қарай кәсәби өсуінің мотиві болып табылады.

Тақырыбы: «Қазақстандағы музыкалық өнердің дамуына Құрманғазы, Дәулеткерей, Тәттімбет шығармашылығының мазмұны мен маңызын инновациялық әдістер арқылы түсіндіру»

Негізгі мақсатым: Студенттерді жаңа бағдарламамен таныстырып, қалыпты оқу жүйесіне жаңашыл көзқарас қалыптастыруына қолайлы жағдай жасау, инновациялық бағытты оқыту және оларды жүзеге асыру.

Сабақтың жоспары:



  1. Ұйымдастыру кезеңі.

  2. Жаңа бағдарлама RWCT жобасымен танысу.

  3. Әр фраза бойынша жұмыс: І-фаза (Қызығушылықты ояту)

ІІ-фаза (Мағынаны тану)

ІІІ-фаза (Ой толғаныс)

4. Қорытындылау.

5. Өзін-өзі бағалау.

Қолданылған көрнекіліктер:

1.Бейне таспада: Құрманғазы, Дәулеткерей, Тәттімбет туралы бейне сюжет

2. Домбыра аспабының сүйемелдеуіндегі күйлер:

а) Құрманғазының: «Адай», «Сарыарқа»

ә) Дәулеткерейдің: «Жігер»

б)Тәттімбеттің: «Қосбасар», «Сылқылдақ»

4. Плакат-сызбалар әр фазаға байланысты

5. Ұлы күйшілердің суреттері, еңбектері жайлы бұрыш

6. Үлестірмелі карточкалар

Сабақтың барысы:

Республикамызда алғашқы мәдени құрлықты әкелген ойшылдарымыз, отандық халық ағартушылар, педагог музыканттар, композиторларымыздың музыкалық тәрбиеге қосқан үлестері, соның ішінде қазақ халқының музыкалық мәдениетіне, қабілетіне қалыптасуына ықпал тигізген атақты күйшілеріміз: Құрманғазы, Дәулеткерей, Тәттімбет, олардың шығармаларындағы музыка-поэтикалық мұраларындағы тәрбиелік бағыттары, педагогикалық жүйедегі оқушылардың музыкалық дамуында алатын орны мен маңызы жайлы әңгіме қозғамақпыз.

Бүгінгі сабаққа өздеріңізге осы күйшілер жайлы деректер, мағлұмат жинап келу тапсырылған. Енді біз RWCT жобасы, яғни оқыту мен жазуды сыни тұрғыдадан ойлауды дамыту жобасы бойынша, жаңа бағыт, инновациялық бағытта оқыту, оның белсенді қатысушылары студент қауым өздеріңсіздер, себебі сіздер болашақта ұстаз болып, инновациялық қызмет жасау арқылы кәсіби өсуіне, білім саласының көтерілуіне үлкен үлес қосатындарың анық. Енді осы жоба бойынша жұмыс жасаймыз. RWCT жобасына ІІІ – фаза енгізілген, әр фазада өзінің әдістері бекітілген, оны 4-кестеден байқауға болады:


Кесте – 4. RWCT жобасының фазалары


RWCT жобасының фазалары

Миды ояту


INSERT


Қорытындылау

Қызығушылықты ояту сабаққа қатысудағы алғашқы қадам, жаңа идея мен мәліметтерді үйренуге, өз білгендерін тексеруге, ойлау, талпыну, іздену, яғни бұл «Миды ояту» әдісі. Алғашқы фазада «Қызығушылықты ояту», яғни миды ояту әдісінің сызбасы:

«Қызығушылықты ояту»

«Миды ояту»-әдісі


Талпыну, іздену, ойлау



Енді осы әдіс бойынша ұлы күйшілер жайлы өз білгендеріңізді ортаға салыңыздар. Әр топ өздерін таныстырып: І-топ «Жігер», ІІ-топ «Адай», ІІІ-топ «Сылқылдақ» екендіктерін, не себептен олай қойылғаны жөніндерінде айтып, топ жетекшілері таныстырып өтеді де, осы аты аталған күйшілердің өмірі мен шығармашылықтарына қысқаша мағлұмат беріп өтейік: тақтада Тәттімбет Қазанғапұлы (1815-1860 ж.ж.), Құраманғазы Сағырбайұлы (1818-1889 ж.ж.) және Дәулеткерей Шығайұлы (1820-1887 ж.ж.) жазылған плакаттар ілінеді де, әр топ жекелей өздері қойған аттарын не себепті қойғандықтарын, оны топ алдына шығып баяндайды. «Сылқылдақ» - тобы: Тәттімбет Қазанғапұлы, қазіргі Қарағанды облысының Қарқарлы аймағында туып-өскен, айналасы тамаша табиғат – Арқаның мөлдір сулы, шалғынды жайлауы еді. Той жасап, ат шаптырып, балуан күрестіріп, қазы-қартаға, қымызға қарық болып жатқан елде ержетті Тәттімбет. Құдайберген дарынның арқасында Тәттімбет ауыл ішіндегі күйшілерден тәлім-тәрбие алып, өзі де өрен жүйрікке айналады. Бір домбырашы қызбен жарысқанда 39 күй орындаса да жеңілмеген қызды бір аяғын шешіп тастап, қырқыншы күйді башпайымен тартып сүріндірген екен дейді. Ол кездегі салт бойынша, қыз бала аяқ киімін шешіп, башпайларын көрсете алмай, жеңіледі. Осындай ойын-сауықтарда кездескен қыздардың өнеріне, сұлулығына қызығып, көңіл шалқыған Тәттімбет «Былқылдақ», «Сылқылдақ» деген тамаша күйлер шығарған, сол себепті де біз өз тобымызды күйшінің «Сылқылдақ» күйіне арнап атадық. «Адай» - тобы: қазақ елі өз жерінің қазына-байлығымен ғана емес, әлемді аузына қаратқан атақты талант иелерімен де белгілі. Елді өзінің өзгеше өнерімен оятқан жасампаз күйші Құрамнғазы Сағырбайұлы болды. Ол ХҮІІІ ғасырдың басында, Батыс қазақстан өңірінде, орал облысы, Жанғали ауданының Жиделі елді мекенінде, кедей шаруа жанұясында дүниеге келді. Құрманғазыны күй өнеріне баулыған және оның ұстазы болған Ұзақ күйші еді. Сонымен қоса күйшінің шығармашылық табыстарға қол жеткізіп, өрлеуіне Бөкей ордасының Байжұма, Баламайсаң, Байбақты, Соқыр Есжан сынды атақты күйшілері зор ықпал еткен. Олардан тәлім-тәрбие алған Құрманғазы қазақ халқының ұлы сазгері атанды. Құраманғазының күйлері қазақ елі өмірінің әлеуметтік жыр-сыры, азаткерлік рух ұраншысы іспетті. Ұлттық тарихымыздың әуен тілінде жазылған ұлы эпопеясы деуге болатындай. Күйші шығармашылығындағы өзекті мәселелер – халықтың азаттығы мен жеке тұлға бостандығы. Өз туындыларында ХІХ ғасырдың 30-жылдары Исатай Тайманұлы бастаған ұлт-азаттық көтеріліске ерекше назар аударған. Осы көтерілістен кейін өзінің алғашқы туындыларының бірі «Кішкентай», «Ақбай», «Ақсақ киік», «Түрмеден қашқан», «Адай» күйлерінде ол халықтың азаттықты көксеген арманын, әділетсіздікке қарсылықты, қоғамдық мүдделердің өзара қақтығысын білдіреді, осы шығармаларының мазмұнына қарай тобымызды «Адай» деп ақылдастық. «Жігер» - тобы: Дәлеткерей Шығайұлы 1820 жылдар шамасында қазіргі Орал облысының орда ауданында ауқатты отбасында дүниеге келген.Атақты музыка зерттеушісі, академик ахмет Жұбановтың айтуына қарағанда, дәулеткерейдің туған жиені, кеңес өкіметінің тұсында өмір сүрген науша Бөкейханов күйшінің елу шақты күйін тартады екен. Даңқты сазгер туралы, құнды деректер берген де сол кісі көрінеді. Дәулеткерей орысша үйреніп, оқи да, жаза да алатын болған. Домбыраны тамаша орындаушы мүсірәлі деген күйшіден шеберлікті үйренген.

Дәулеткерей 1861жылы Қызылқұрт елінің билеушісі боп тағайындалған соң, бір жылдан кейін күй атасы Құрманғазымен кездескен. «Дәулеткерейдің Құрманғазымен әңгімелесіп, халық дәстүрі үлгісіндегі басқа да домбырашыларды көріп тануы, оның музыкалық творчествосына қатты әсер етті»,-деп жазады академик Ахмет Жұбанов. Құрманғазы және оның шәкірттерінің ең үздік музыкалық шығармалары дауылдатқан екпінімен, тастай тегеурінділігімен, өршіл батылдығы, кең тыныстылығымен ерекшеленеді. Дәулеткерейдің халық тағдырын, елдің еркіндікке ұмтылу сезімін бейнелеген «Топан», «Жігер» атты күйлері ержүрек адамның салмақты, салиқалы тебіреніс-толғанысын бейнелейді. Бұл күй – дыбыстық мүмкіндігі аз домбыраның тар көмейіне сыймай, тасып жатқан терең де мол, көтеріңкі лептегі мән маңызы зор шығарма болғандықтан тобымыздың атын

«Жігер» деп қойдық. Сол арқылы «Миды ояту» әдісі бойынша талпынып, ізденіеді.

ІІ –фаза «Мағынаны тану», жаңа ақпаратпен танысу, өздері осы фазада сахналық көрініс, бейне сюжет көрсетіп, оны өздері бағалайды, оны мына сызбадан көруге болады:


«Мағынаны тану»

«Түртіп алу әдісі»- INSERT


Ақпараттар, өнер қойылымдары, техникалық құралдар


Бұнда «Түртіп алу» әдісі INSERT - өз ойын білдіріп, сұрақ-жауап алып, білмегенін сұрауға көмектеседі. Бұл әдісте мына үлестірмелі карточка қолданылады, оны 5-кесте арқылы бақылауға болады:

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   19




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет