Тақырыбы: Жазылым жұмыстарында стильдік ерекшеліктерге сай тілдік бірліктерді дұрыс қолдана білу Мақсаты



Pdf көрінісі
бет4/14
Дата19.09.2024
өлшемі1,11 Mb.
#204729
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14
Байланысты:
3-күн 3-сабақ Қазақ тілі Т1макала

Авторлық баяндаудың құрылымына 
қарай, кейіпкерлердің іс-әрекет, 
болмысына қарай тілдің бар байлығы 
қолданылады: 
кәсіби, диалект сөздер, 
этнографизмдер, қара-пайым сөздер мен 
жаргондар, сирек қолданылатын сөздер, 
тарихи, көнерген сөздер, окказионализмдер 
т.т. Мысалы: 

Шал мен кемпірді өстіп анда-
санда болса да жіберіп алып тұрмайсың 
ба? Бас қосу, бастаңғы жасау дегенді 
ұмыттық қой мүлде, 
– 
деп лекіте күліп 
Қайыржан көрінді. Олай болса, «Ауған хан 
мен Қалған хан» ойнайық,- деп салдым 
(С.Шаймерденов).
КӨРКЕМ 
ӘДЕБИЕТ СТИЛІ 
 
КӨРКЕМ ӘДЕБИЕТ 
СТИЛІНІҢ ҚЫСҚАША 
ТАЛДАУ ҮЛГІСІ: 
КӨРКЕМ
ӘДЕБИЕТ СТИЛІ 


 
Мәтіннің стиль түрлеріне тән ерекшеліктері:

1.
Қолданылу аясы:
очерк, репортаж, үндеу, 
көпшілік алдындағы сөйленген сөз т.б. 
қолданылады. 
2.
Жазылу мақсаты:
көпшілік назарын 
аударып, дұрыс көзқарасты қалыптастыру 
үшін ықпал жасау, сендіру. 
3.
Стильдік белгісі:
әуестену, ынтығу, үндеу. 
4.
Тілдік құралы:
бұйрықты, лепті 
сөйлемдердің қолданылуы. Риторикалық 
сұрақтар. Қайталап сөз қолдану. 
Публицистикалық стиль – 
қоғамдық-саяси, 
үгіт-насихаттық әдебиеттерде, бұқаралық 
ақпарат құралдарында, деректі 
фильмдерде қолданылатын функционалды 
стильдердің бірі. Публика – латын сөзі, 
«көпшілік» мәнін білдіреді. 

ақпараттық (түрлі деректер мен хабарларды 
жеткізу);

түсініктеме-баға берушілік (берілетін 
деректер көбінесе түсіндірумен, талдаумен 
немесе баға берушілікпен жеткізіліп 
отырады);

танымдық-ағартушылық (мәдени-тарихи 
және ғылыми материалдарды жариялай 
отырып, БАҚ тыңдармандардың, 
оқырмандардың, көрермендердің білім 
қорын толықтырып отырады);

ықпал ету қызметі (көпшіліктің саяси-
әлеуметтік көзқарасына, санасына әсер 
етушілік);

гедонистикалық (әдетте, мұндай қызмет 
көңілді хабарларды жеткізу кезінде 
байқалады, әсіресе, радио мен телевизия 
арқылы кез келген хабардың тыңдарман 
мен көрермендердің көңіл-күйін 
көтеретіндей, эстетикалық қажетін 
өтейтіндей тартымды, әсерлі жүргізілуі).
а) лексика-фразеологиялық: зат пен 
құбылысқа оқырман назарын аудару үшін 
экспрессивті-эмоционалды реңктегі 
сөздер және бағалауыш лексика ;
– жалпы саяси лексика, халықаралық 
терминдер, күрделі тіркестер ;
– тұрақты сөз тіркестері, мақал-мәтелдер, 
афоризмдер мен перифразалар.
ә) морфологиялық: көптік тұлғалы зат 
есімдер, күрделі, қысқарған, жалқы, 
деректі, дерексіз зат атаулары, сан есім, 
сын есім, етістік тұлғалары, үстеулер; 
б) синтаксистік: бұйрықты, лепті, 
риторикалық сұраулы сөйлемдер, сөз 
қайталаулар.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет