Тақырыбы: Жазылым жұмыстарында стильдік ерекшеліктерге сай тілдік бірліктерді дұрыс қолдана білу Мақсаты

1 
Тақырыбы: 
Жазылым жұмыстарында стильдік ерекшеліктерге сай 
тілдік бірліктерді дұрыс қолдана білу 
 
Мақсаты:
 
Жазылым дағдысының стильдік ерекшеліктерін, жанрлық түрлерін қарастыру, 
тілдік құрылымдарды қолдану жолдарын меңгеру 
 
Күтілетін нәтиже: 
 
тыңдаушы 
-мектеп оқушысы меңгеретін жанр ерекшеліктерін зерделейді; 
-үлгі негізінде үндеу хат жазу қадамдарын меңгереді. 
«Қазақ тілінде оқытатын мектептердегі «Қазақ тілі» мен «Қазақ әдебиеті» пәндері мұғалімдерінің пәндік 
құзыреттілігін дамыту» педагог кадрлардың біліктілігін арттыру курсының білім беру бағдарламасы

 
Мәтіннің стиль түрлеріне тән ерекшеліктері:
2 
1.
Қолданылу аясы:
өзіне таныс кісілермен 
емін-еркін сөйлесу 
кезінде 
қолданылады. 
2.
Айтылу мақсаты:
қатынас жасау, 
араласу. 
3.
Стильдік белгісі:
емін-еркін сөз қолданыс 
және оны еркін құбылтып айту.
4.
Тілдік құралы:
а) ауызекі сөйлеу стиліне 
тән сөздер; 
ә) сұраулы, бұйрықты, лепті сөйлемдер, 
қаратпа сөздер, төл сөздер, толымсыз 
сөйлемдер. 
Ауызекі сөйлеу стилі
 
– функционалды 
стильдің бір түрі. Ол күнделікті қарым-
қатынас барысында, оның барлық 
саласында (тұрмыста, өндірісте, таныс 
ортада, т. б.) ауызша қолда-нылатын 
сөйлеу үлгісі, бұл – әдеби тілдің қарама-
қарсысында танылатын құбылыс, өзіндік 
нормасы мен тілдік-стильдік белгілері бар. 
Негізгі қолданылу формасы – диалог, 
монолог.
 
1.
Қарым-қатынас аясы
– адамдармен еркін 
әңгімелесу жағдайында, таныс ортада.
2.
Қарым-қатынас мақсаты:
өзара тілдесу, жедел 
ақпарат беру.
3.
Стильдік сипаты:
бейресмилігі, сөйлеу еркіндігі, 
ойдың автоматты түрде берілуі, айтушы 
эмоциясының басымдығы.
4.
Тілдік құралдары:
- бейтарап және эмоционалды сөздер, 
диалектизмдер, дөрекі сөздер, қарапайым, 
тұрмыстық сөздер, варваризмдер, сөйлеу тілінің 
фразеологизмдері;
- көріктеу тәсілдері (метонимия, синекдоха, табу, 
эвфемизмдер) қолданылады;
- дауыс ырғағына қарай сөйлеуші қаратпа сөз, 
қыстырма сөз, одағай сөздерді қолданады;
- сөздердің орын тәртібі еркін болады;
- әдеби тілдің қалыпты нормалары толық 
сақталынбайды;
5.
Тілдік емес (бейвербалды) белгілері, 
паралингвистикалық амал-тәсілдерді пайдалану 
ерекшелігі. 
Диалог 
Екі немесе бірнеше адамның 
кезектесіп сөйлесуі арқылы 
пікір алмасатын ауызекі сөйлеу 
формасы. Диалогта сұрақ қою 
арқылы сұхбаттасушы өзі 
күткен мәліметті ала алады.