Мәтіннің стиль түрлеріне тән ерекшеліктері:
3
1.Қолданылу аясы: ғылыми еңбектерде,
оқулықта, баяндамаларда, лекцияда
қолданылады.
2.Айтылу мақсаты: белгілі бір заттың,
нәрсенің, қүбылыстың белгілерін атап
көрсету.
3.Стильдік белгісі: жалпылап айту;
дәлелді, ойға қонымды.
4.Тілдік құралы:жалпыға бірдей сөздер,
кітаби сөздер, термин сөздердің жиі
қолданылуы. Мысалы: Жасуша -
тіршіліктің негізгі қызмет атақаратын және
құрылымдық өлшем бірлігі. Жайылма,
хабарлы сөйлем жиі кездеседі.
Ғылыми стиль – ғылымның дамуымен,
ғылыми-зерттеу еңбектердің пайда
болуымен байланысты туындаған стиль.
Оған әр мамандық, әр ғылым саласында
жазылған шығармалар тілі жатады.
•академиялық (таза ғылыми) мәтіндер: монография,
мақала, диссертация, тезис, ғылыми есеп, баяндама,
хабарлама, жарыссөз;
•ақпараттық-ресми мәтіндер: реферат, түйін
(резюме), түйіндеме (аннотация) т.б.;
•анықтамалық-энциклопедиялық ғылыми мәтіндер:
энциклопедия, анықтамалық, сөздіктер т.б.;
•ғылыми-бағалауыштық мәтіндер: рецензия, пікір,
сараптама қорытындысы т.б.;
•ғылыми-оқу мәтіндері: оқулық, оқу құралдары, дәріс
т.б.;
•ғылыми-нұсқаулық мәтіндер: нұсқаулық,
әдістемелік құралдар, бағдарлама, ұсыныстар т.б.;
•ғылыми-іскерлік мәтіндер:
•а) ғылыми және техникалық құжаттар; авторлық
куәлік; стандарт, техникалық талаптар, т.б.;
•ә) басқару мәтіндері: акт, ұсыным, келісім, жоба,
қаулы, шешім, жоспарлық құжат, есеп, т.б.
1.Қарым-қатынас аясы (қолданылатын
орны): ғылыми еңбектер мен зерттеулерде,
ғылыми баяндамаларда, дәрістерде,
ғылыми кеңес, мәжілістер, пікір алысуларда,
т.б.
2.Қарым-қатынас мақсаты: заттар мен
құбылыстардың себеп-салдарын, жалпы
ерекшелігін ашып, теориялық мәлімет беру;
мәнді белгісін көрсету; шындықты ұғым
түрінде логикалық жүйемен пайымдау.
3.Стильдік сипаты: негізгі айтылатын ой
дәлелді, логикалылық, дәлдік, қисындылық,
т.б.
4.Тілдік ерекшеліктері:
а) лексика-фразеологиялық: тура мағыналы
атау сөздер, ғылыми терминдер;
ә) морфологиялық: осы шақ және ауыспалы
келер шақ тұлғалы етістіктер;
б) синтаксистік: хабарлы, толымды,
жайылма, сабақтас сөйлем түрлері, күрделі
синтаксистік тұтастық.
Достарыңызбен бөлісу: 
