Тақырыбы: Кешенді қосылыстар. Тотығу-тотықсыздану реакциялары. Орындаған: Амангелдиқызы Әсем Тексерген: Азимбаева Гулбайра Ералиевна Алматы 2021
жүктеу/скачать 77,93 Kb.
|
химия сөж 14 апта (2)
| Құрылымы және стереохимиясы
Комплексті қосылыстардың құрылымы 1893 жылы Нобель сыйлығының лауреаты швейцар химигі Альфред Вернер ұсынған координация теориясының негізінде қарастырылады. Оның ғылыми қызметі Цюрих университетінде өтті. Ғалым көптеген жаңа комплексті қосылыстарды синтездеді, бұрын белгілі және жаңадан алынған комплексті қосылыстарды жүйелеп, олардың құрылымын дәлелдеудің тәжірибелік әдістерін жасады. Осы теорияға сәйкес комплексті қосылыстар комплекс түзуші, сыртқы және ішкі сфераларымен ерекшеленеді. Кешен түзетін агент әдетте катион немесе бейтарап атом болып табылады. Ішкі сфера комплекс түзушімен берік байланысқан иондардың немесе бейтарап молекулалардың белгілі бір санынан тұрады. Оларды лигандтар деп атайды. Лигандтардың саны комплекс түзуші заттың координациялық санын анықтайды. Ішкі шар оң, теріс немесе нөлдік зарядқа ие болуы мүмкін. Ішкі сферада орналаспаған иондардың қалған бөлігі орталық ионнан біршама қашықтықта орналасып, сыртқы координациялық сфераны құрайды.Егер лигандтардың заряды комплекс түзуші зарядының орнын толтырса, онда мұндай комплексті қосылыстар бейтарап немесе электролиттік емес комплекстер деп аталады: олар тек комплекс түзушіден және ішкі сфераның лигандтарынан тұрады. Мұндай бейтарап комплекс, мысалы, [Pt (NH3) 2Cl2]. Орталық ион (атом) мен лигандтар арасындағы байланыстың табиғаты екі жақты болуы мүмкін. Бір жағынан байланыс электростатикалық тартылыс күштеріне байланысты. Екінші жағынан, аммоний ионына ұқсас донор-акцепторлық механизм арқылы орталық атом мен лигандтар арасында байланыс түзілуі мүмкін. Көптеген комплексті қосылыстарда орталық ион (атом) мен лигандтар арасындағы байланыс электростатикалық тартылыс күштеріне де, лигандтардың жалғыз электрон жұптары мен комплекс түзушісінің бос орбитальдарына байланысты түзілетін байланысқа да байланысты. Сыртқы сферасы бар күрделі қосылыстар күшті электролиттер болып табылады және сулы ерітінділерде толығымен дерлік күрделі ионға және сыртқы сфераның иондарына диссоциацияланады. Алмасу реакциялары кезінде күрделі иондар бір қосылыстан екінші қосылысқа құрамын өзгертпей өтеді. Ең типтік комплекс түзуші агенттер d-элемент катиондары болып табылады. Лигандалар болуы мүмкін: а) полярлы молекулалар – NH3, H2O, CO, NO; б) жай иондар - F−, Cl−, Br−, I−, H +; в) комплексті иондар - CN−, SCN−, NO2−, OH−. Стереохимия ұғымдары күрделі қосылыстардың кеңістіктік құрылымы мен олардың физика-химиялық қасиеттері арасындағы байланысты сипаттау үшін қолданылады. Стереохимиялық тәсіл – зат құрылымының белгілі бір фрагментінің қасиетке әсері тұрғысынан заттың қасиеттерін көрсетудің ыңғайлы әдістемесі. Стереохимияның объектілері – күрделі қосылыстар, органикалық заттар, жоғары молекулалы синтетикалық және табиғи қосылыстар. Координациялық химияның негізін салушылардың бірі А.Вернер бейорганикалық стереохимияны дамытуға көп күш жұмсады. Бұл теорияның орталығы болып табылатын стереохимия, ол әлі күнге дейін координациялық химияда анықтамалық нүкте болып қала береді. Түс беру жүктеу/скачать 77,93 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|