Жабдық қаңқаларын жөндеу. Қаңқалық бөлшектерді жөндеу Қаңқалық бөлшектерге машиналар мен аппараттардың базалық бөлшектері жатады – қабықтар мен станинаналар.
Алуан түрлі қаңқалық бөлшек типтерін ортақ тән тозу түрлері, бұл:
1)жарғыншақ, сынық, майысу түріндегі механикалық жарақаттар, сонымен қатар бұрандалы саңылаулардағы шпилка сынықтары;
2) подшипниктер мен толкелер отырғызылу беттердің, бұранданың және бос отырғызылған беттердің тозуы;
3) жиналушы іргелес беттердің майысқақтануы, саңылау өстерінің өзара орналасу жағдайының айнуы;
4) қабырға қалыңдығының жергілікті тозуы түріндегі коррозиялық тозуы
5) аптама қабаттың қабықталуы және ісінуі;
6) коррозиялық жарғыншақталуы және де сырт көзбен анықталмайтын корорзия түрлері.
Қаңқалар конструкциясы бойынша пісірілмелі және құйма болып түрленеді. Химия өнеркәсібі кәсіпорындарында қолданылатын жабдықтар қаңқаларының басым көпшілігі көміртекті болаттардан дайындалады да, ортаның агрессивтілік әсерінен қорғау үшін ішкі бетінен агрессивті әсерлерге төзімді металлдық және бейметалдық материалдарменен апталады – футеровкаланады. Бейметалдық аптамалар бейорганикалық және органикалық негізде болуы мүмкін.
Қаңқалық бөлшектерді жөндеу ақаулық ведолятіні талдаудан және оны пысықтаудан басталады. Қаңқалық бөлшектердегі жарғыншақтар мен қаңқа қалыңдығының коррозиялық әсерден жергілікті жұқаруы пісіріп бітеу және пісіріп жапсарлауменен қалпына келтіріледі. Қаңқада кездесетін мұндай жарақаттарды қалпына келтіру келесідегідей атқарылады.
Қабырға қалыңдығы жергілікті жұқарған жағдайда, ақау болған орындар таза металға дейін механикалық және жолынды тәсілдермен өңделеді. Өн бойына өткен жарғыншақтар болған жағдайда жарғыншақтар өңделіп жасақталады.
Жарақаттанған участкелер горизантал жағдайда 300-3500 С температураға дейін қыздырылады, сонан соң пісіп жапсарланады. Пісіріп жапсарлау тәртібі мен тәсілі электрод маркасы мен диаметріне және бұйым материалына тәуелді болады. Пісіру жұмыстары аяқталғаннан соң жоғары (отпуск) ............. тәртібінде жедел термоөңдеу орындалады. Қыздыру 650-6800С дейін орындалады да, температурада ұстау жапсарланған қабаттың 1мм қалыңдығында 7 ман есеппенен жүреді. Термоөңдеуді кішігаборитті газ пешінде орындайды. Пеш бір орнатылуда 3 м ұзындықтағы қаңқа участкесін термоөңдей алады.
Мемкентехбақылауға құзырлы емесе аппарат қаңқасының ақаулық участкесін жөндеу, бұл ақау орындарды ойып алып орнына жаңа элемент пісіруменен орындалады. Ойық пішіні дөңгелек, овал, эллипстік немесе бұрыштары 50 мм кем болмайтындай радиуста дөөңгелетілген тікбұрышты болуы мүмкін. Ойылатын участке ені 250 мм кем болмауы тиіс. Жаңа элементтер түйістіріліп пісіріледі.
Ішкі беті өзара сақиналы және ұзына бойғы жіктермен пісіріліп, табақшалардан кептірілген қорғасын, мыс, титан, қышқылтөзімді болаттан жасалған футеровкаларды жөндеу жарақаттанған футеровкалық табақшаларды алып тастап жаңасыменне ауыстыру арқылы жүреді. Жұмысты орындау үшін аппаратты люктер мен паздар болуы тиіс.
Бұл кезде ескі және жаңа футеровкалардың қырларын дайындау келесі тәсілдерменен жүреді. Ескі футеровка қыры технологиялық мұртшаны алу мақсатында жасақталады (1 сур.). Мұртша ұзындығы 5 мм және қалыңдығы 1 мм кем болмауы тиіс. Технологиялық мұртша жаңа футеровканы пісіру кезінде астар толық ролін атқарады.
Орнатылушы футеровка қаңқаға және ескі футеровкаға кергіш винт көмегімен тығыз тақалады. Осылайша жаңа футеровкалар астар жолақта және технологиялық мұртша пісіріледі. Астарсыз жіктер бағанадан тыс пісіріледі. Футеровканы жөндеу аспалы алаңдарды қолдануменен жүреді. Жөндеуден соң пісіру жіктері түсті ақау көшіруменен тексеріледі және 105ПА қысымда керосинменен опресовкаланады.
Сонымен қатар кірпіш, плиташалар, фасонды бөлшектер, цемент, бетон түсіндегі бейорганикалық футеровкаларды қолданады.
Ұзақ мерзімді пайдалану барысында бейорганикалық материалдардан жасалған футеровканың күйреуі, қаңқа материалы мен футеровканың сызықтың ұлғаюының түрлі коэфициенттерінің болуы салдарынан болатын күнеу нәтижесінде орын алады. Ақау болған участкені жөндеу негізгі футеровка мен астар төсемді таза болатқа дейін алып тастап жаңасы менен ауыстыру арқылы жүреді.
Футеровканы толық ауыстыру барысында, оны аппараты монтаждағандағыдай келтіреді. Футеровкалау процесі аппарат беті мен футеровкалау материалын дайындау, тікелей футеровкалау операциясы мен кептіруден тұрады. Футеровканы кептіру температураны берте-бірте көтеруменен жүреді. Футеровкаланған аппаратты сынау жұмыс қысымына тең байқау қысымында жүреді.
Футеровкалауда астар қабат ретінде полиазобутиленді қолданады.
Тік аппаратты толық футеровкалау барысында ең алдымен түпті футеровкалайды, сонан соң сатылар мен аспалдақтарды орнатып цилиндрлік бөлігін футеровкалайды, сонан соң ғана опалубка немесе шатырша көмегіменен қақпақты футеровкалайды. Цилиндрлік горизантал аппараттарды ең алдымен түптері футеровкаланады, сонан соң төменгі бөлігі футеровкаланады, байланыстырушы құрам қатқаннан соң ғана қабықтың жоғарғы бөлігі футеровкаланады.
Ыстық төзімді төсемдердегі жарғыншақтар мен сынықтар жарақат орындарды сұйық шынымен малу арқылы дайындап алып ыстыққа төзімді бетонмен жапсарланады.
Атап өтетін жағдай, аппарат қаңқасындағы келтеқұбыр, люктер, термопаралар, приборлар үшін саңылаулар футеровканың моножиттілігін (біртұтастылығын) бұзады, тозуға қарқынды ұшырайды, футеровкалау барысындла едәуір күрделіліктер туындайды. Сондықтан да футеровкалау жұмыстары басталар алдын келтеқұбырларға владыштер орнатады. (2 сурет). Фартугі бар вкладыштер аппартқа тұтас жікпенен пісіріледі. Тастан құйма, пластмассалық немесе графиттік вкладыштер сұйық жақпаға малынған асбестік бауменен расчиканкаланады.
Қаңқалық бөлшектердегі конструктивті элементтердің бірі, бұл, келтеқұбыр. Келтеқұбырлар мен люктер аптама қабатты балқымақабаттаумен, жаңа келтеқұбырды орнатуменен – күшейту сақинасын ауыстыру және ауыстырусыз; сондай-ақ келтеқұбырды қауыздауменен (фланецті және фланецсіз)
Қауыздар келтеқұбырға екі ұшынан да пісіріледі. Пісіру жігінің тығыздығын гидравликалық сынауменен тексереді. Келтеқұбыр денесінде екі М10 бұрандалы саңылау ойылады. Бұл саңлаулар арқылы пайдалану барысында пісіру жігінің жағдайлары қадағаланады. Бұрандалы саңылауларға газдыың өтуін тексеру келтеқұбырлары бұралып орнатылады.