Негізі типтен онша көп өзгерісі жоқ кеміргіш-сорғыш ауыз аппараты (2 сурет) көптеген жарғақ қанаттыларда (ара, жабайы ара) кездеседі. Жоғарғы еріні мен мандибулалары кеміргіш ауыз аппаратындағы сияқты. Керісінше, екі жұп төменгі жақтар бірталай өзгерген: құрамына кіретін бөліктерін толық сақтап олар ұзынынан күшті созылады және жиналып «жұмыс істеген» қалпында жалпақ тұмсық жасайды. Аралар мен жабайы аралардың ауыз аппаратының осындай екі жақтылығы олардың қоректену ерекшеліктеріне байланысты. Мандибулалар қатты гүл тозаңын жинап ұнтақтау үшін, ал максиллалардан жасалған тұмсығы шырынды сору үшін қолданылады.
Негізі типтен онша көп өзгерісі жоқ кеміргіш-сорғыш ауыз аппараты (2 сурет) көптеген жарғақ қанаттыларда (ара, жабайы ара) кездеседі. Жоғарғы еріні мен мандибулалары кеміргіш ауыз аппаратындағы сияқты. Керісінше, екі жұп төменгі жақтар бірталай өзгерген: құрамына кіретін бөліктерін толық сақтап олар ұзынынан күшті созылады және жиналып «жұмыс істеген» қалпында жалпақ тұмсық жасайды. Аралар мен жабайы аралардың ауыз аппаратының осындай екі жақтылығы олардың қоректену ерекшеліктеріне байланысты. Мандибулалар қатты гүл тозаңын жинап ұнтақтау үшін, ал максиллалардан жасалған тұмсығы шырынды сору үшін қолданылады.
Көпшілік бунақденелілердің тек қана сұйық аспен қоректенуге көшуі соруға бейімделген арнайы ауыз аппаратының пайда болуына алып келген, оның негізін жақсы бекітілген түтік құрады.
2 сурет. Bombus жабайы арасының кеміргіш-сорғыш ауыз мүшелері: 1-жоғарғы ерін, 2-жоғарғы жақ, 3-тілше-төменгі еріннің бірігіп кеткен ішкі жақтаулары, 4-төменгі ерін қармалауышы, 5- төменгі еріннің сыртқы жақтауы, 6-төменгі жақ, қармалауышы, 7-иек, 8-төменгі жақ, 9- бағана, 10-негізгі бунақ, 11-иек асты иек.
Масаларда (Diptera отряды) ауыздың барлық бөліктері бірігіп тескіш тұмсық жасайды (3 сурет). Ол тескіш қылтандары бар науа тәрізді қаптан тұрады. Науа өте күшті созылған төменгі еріннен жасалынып, қармалауышы түгелдей жойылып кеткен. Науаның үстіңгі жағы созылыңқы жоғарғы ерінмен жабылып тұрады жөне шеттері бірігіп тар түтікше жасайды да, онымен қан сорады. Мандибулалары, екі жұп төменгі жақтары және гипофаринкс жіңішке тескіш инелерге айналған, олар омыртқалы жануарлардың терісінен жеңіл өтіп кетеді.
Масаларда (Diptera отряды) ауыздың барлық бөліктері бірігіп тескіш тұмсық жасайды (3 сурет). Ол тескіш қылтандары бар науа тәрізді қаптан тұрады. Науа өте күшті созылған төменгі еріннен жасалынып, қармалауышы түгелдей жойылып кеткен. Науаның үстіңгі жағы созылыңқы жоғарғы ерінмен жабылып тұрады жөне шеттері бірігіп тар түтікше жасайды да, онымен қан сорады. Мандибулалары, екі жұп төменгі жақтары және гипофаринкс жіңішке тескіш инелерге айналған, олар омыртқалы жануарлардың терісінен жеңіл өтіп кетеді.
3 сурет. Масаның тескіш ауыз мүшелері. А- масаның тұмсығы жайылып тұрған; Б- қанды сорып тұрған кездегі ауыз бөліктерінің көрінісі; В- маса тұмсығының көлденең кесіндісі: 1- жоғарғы ерін, 2- мандибула, 3- төменгі жақ, 4- гипофаринкс, 5- төменгі ерін, 6- төменгі ж ақ қармалауышы, 7- мұртшалар.
