B) бір социумда бір тілдің қолданылуына C) басқа діннің басым болуына D) басқа елдің мәдениетінің басым болуына
E) тілдің белгілі бір ұлтқа тәуелді болуына
*****
“Тіл психикалық құбылыс ретінде тек қана адам жанында өмір сүреді” деген қағиданың авторы кім?
A) А.А.Залевская
B) Ы.Алтынсарин
C)& Бодуэн де Куртунэ
D) В.Гумбольд
E) А.А.Леонтьев
*****
“Сатияция” дегеніміз не?
A) бұл – психолингвистиканың бір саласы
B) бұл – сөздерді рет-ретімен орналастыру тәртібі
C)& бұл – қолданысқа керек емес жағдайдағы немесе бір сөзді көп ретте қайталай беру салдарынан болатын сөздердің мағынасының жоғалуы
D) тілдің әлемдік көрінісін түсіндіреді
E) психологиялық ерекшеліктердің бір түрі
*****
Ментальдық лексикон дегеніміз не?
A) тілдің сөз байлығын зерттейді
B)& сөздер, олардың мағынасы, бір-бірімен байланысы туралы адамдардың жалпы білімі
C) берілген тілдегі афоризмдерді қарастырады
D) сөйлеу жүйесін реттейді
E) сөздің тура және ауыспалы мағынасы
*****
Лингвомәдениеттану дегеніміз нені білдіреді
A) тілдің өзгеруі
B) қосымшалар жиынтығы
C) тілдік бірліктер
D)& ұлттық мәдени коды
E) сөзжасам тәсілдері
*****
Жануарлар тілінің адам тілінен айырмашылығы неде?
A) сананың төмендігінен
B) түйсіктің болмауында
C) кейбір сөздерінің мағынасы түсініксіз
D)& семантикалық қызметінің жоқтығы
E) ешқандай айырмашылық жоқ
*****
«Психологиялық тіл білімінің» көзқарастары:
A) «Формасыз тіл болмайды, оның көріну жолдары әр тілде әр түрлі болады».
B) «Морфологиялық белгілер – тілдегі ұсақ жүйелердің ішіндегі тұрақтысы».
C)& «Тілдің дамуындағы құбылыстар халықтың психологиясына байланысты. Халық психологиясы тілдің ішкі формаларын анықтайды».
D) «Тіл – қоғамдық құбылыс, оның дамуы қоғам дамуымен тығыз байланысты».
E) «Тіл ойды білдіретін мағына мен қарым-қатынас».
*****
Ұлттық болмысты танытатын сөздерге не жатады:
A) кіріккенсөздер
B) біріккен сөздер
C)& лингвокультуремалар
D) қанатты сөздер
E) тұрақты сөздер
*****
Этнолингвистикада не қарастырылады?
A) халықтың тілі қарастырылады
B) халықтың ділі қарастырылады
C) сөйлеу мәдениеті қарастырылады
D) тіл мәдениеті қарастырылады
E)& халықтың салт-дәстүрі, әдет-ғұрпы қарастырылады
*****
Тілдің эстетикалық қызметі:
A) Адам мінезін түзейді.
B) Адам психологиясына әсер етеді.
C)& Адамға сөз арқылы әсер етеді.
D) Адамның рухани дүниесін кеңейтеді.
E) Поэзияда қолданылады.
*****
Аспектілік өрісі ненің сыпатына сүйенеді?
A) Етістік.
B) Баяндауыш.
C) Субьект.
D)& Есімдер.
E) Пысықтауыш.
*****
Тілдің фатикалық қызметі дегеніміз не:
A)& Сөйлеушілер арасындағы тілдік қарым-қатынасты ұстап, сақтап тұру үшін қолданылатын байланыс.
B) Ым-ишараның қолданылуы.
C) Тілдің ұлттық көрсеткіш бола алуы.
D) Қарым-қатынасты орнату.
E) Тілдің көркемдегіш құрал ретіндегі рөлі.
*****
Тілдік сана дегеніміз -
A) Ана тілді ұғыну.
B) Ана тілден бас тарту.
C)& Ана тілді құрметтеу.
D) Ана тілде сөйлеу.
E) Ана тілде сөйлей алмау.
*****
Лингвоним деген ұғым нені білдіреді
A) Сөз.
B) Мағына.
C) Түбір.
D)& Тіл атауы.
E) Тіл.
*****
Тілдің әлеуметтік белгісі нені білдіреді?
A)& Сөйлеушілердің өздерінің сөйлеу тілі бойынша топтастырылуы.
B) Тілдік жағдай.
C) Халықтың әлеуметтік жағдайы.
D) Қоғамдағы саяси жағдай.
E) Ана тілде сөйлеу.
*****
Ой тудырушы (ассоциативтік) тәжірибе дегенміз не?
A) Тілдегі психикалық ерекшеліктердің берілу жолдары.
B) Сезім саласындағы дара айырмашылықтар.
C)& Семантиканың (мағына) психолингвистикалық талдауының жоғарғы сатысы.
D) Ойлаудың дамуы туралы жалпы ұғым.
E) Ділдік лексиконды қалыптастыру.
*****
«Трайболизм» сөзі нені білдіреді?
A) Достық қарым-қатынас.
B)& Этникалық қақтығыс.
C) Таптық күрес.
D) Территориялық бөліну.
E) Саяси жағай.
*****
Тілдік жағдай дегеніміз -
A) Сөздер жиынтығы.
B) Мағыналар “қоймасы”.
C)& Тілдер мен оның нұсқаларының жиынтығы.
D) Тілдің өмір сүру формасы.
E) Тілге көңіл бөлу.
*****
Статистикалық әдістерді қолдану арқылы сөйлеу тілін, тілдік жүйедегі мәтіндерді зерттеу қалай аталады:
A) лингвостатистика.
B) статистикалық лингвистика.
C) математикалық лингвистика.
D)& лингвистикалық статистика.
E) психолингвистика.
*****
Лингвомәдениеттану нені қарастырады:
A)& ұлттық мәдениеттің тілдегі көрінісін
B) сөздердің шығу тарихын
C) сөздердің жасалу жолдарын
D) сөз тіркесі, сөйлемді қарастырады
E) сөздердің мағыналық топтарын
*****
Лингвомәдениеттану тілдің қай салаларымен байланысты
A) пунктуация, тіл мәдениеті
B) орфография, орфоэпия
C) синтаксис, морфология
D) фонетика, стилистика
E)& этнолингвистика, психолингвистика, когнитивті лингвистика
*****
Лингвомәдениеттанудың міндеті -
A) қосымшалардың жасалуын
B) сөз таптарының қызметін
C)& тіл мен мәдениеттің арақатынасын зерттеу
D) тыныс белгілерінің қолданысын
E) дыбыстық ерекшеліктерді
*****
Лингвомәдениеттану мәселелерін қарастырып жүрген қазақ ғалымдары
A) Н.Сауранбаев, Ғ.Мұсабаев
B) Ә.Болғанбаев, Ғ.Қалиұлы
C) І.Кеңесбаев, С.Аманжолов
D)& Ә.Қайдар, Е.Жанпейісов, Ж.Манкеева
E) Т.Қордабаев, А.Ысқақов
*****
Лингвомәдениеттану қандай қоғамдық ғылымдармен байланысты
A) математика, физика
B)& тарих, этнография, мәдениеттану
C) экономика, химия
D) әлеуметтану, педагогика
E) география, биология
*****
Этнолингвистика нені қарастырады?
A)& этнос пен этнос тілі арасындағы байланысты қарастырады
B) сөз мағынасының өзгеруін
C) синтаксистік конструкцияларды
D) дыбыстық өзгерістерді
E) сөздің түрленуін қарастырады
*****
Этнолингвистиканың қалыптасуына үлес қосқан ғалым:
A) В.Виноградов
B)& М.Копыленко
C) А.Шанский
D) К.Кожина
E) А.Твозьдев
*****
Лингвомәдениеттану қазақ тіл білімінде қай ғасырдан зерттеле бастады?
A) ХҮІ ғасырдан
B)& ХХ ғасырдан
C) ХІХ ғасырдан
D) ХХІ ғасырдан
E) ХҮ ғасырдан
*****
Этнолингвистиканың зерттеу обьектісі
A) халықтың мәдениеті
B)& этностың тілі
C) этностың пайда болуы
D) этностың дамуы
E) этностың тарихы
*****
Этнолингвистика қай салалармен байланысады?
A) орфография, пунктуация
B)& этинология, фразеология
C) морфология, синтаксис
D) фонетика, морфонология
E) орфоэпия, стилистика
*****
Лингвомәдениеттану пәні қай жылдардан қалыптасты?
A) 1987 ж.
B) 1960 ж.
C) 1940 ж.
D) 1950 ж.
E)& 1990 ж.
*****
Этнофразеологизмдер дегеніміз не?
A) мағынасы жақын сөздер
B) тұлғасы бөлек сөздер
C) қосымша арқылы жасалған сөздер
D)& ұлттық дүниетанымды көрсететін тіркестер
E) аналитикалық жолмен жасалған сөздер
*****
Этнос тілі неде көрініс табады?
A) тарихи шығармада
B)& этнос туралы жазылған көркем әдебиетте
C) дармалық шығармаларда
D) поэзиялық шығармаларда
E) ғылыми әдебиеттерде
*****
Этнолингвистикалық қолданыстар қайда жиі кездеседі
A)& ауыз әдебиеті үлгілерінде
B) классикалық шығармаларда
C) тарихи шығармаларда
D) тұрмыстық лексикада
E) сөздіктерде
*****
Лингвистика мен психологияның тығыз байланысы жөнінде ең алғаш кім айтқан?
A) Л. Щерба
B) Л. Талли
C) В. Гумбольдт
D) Ф. де Соссюр
E)& Дж. Лаппофен
*****
Қазіргі экспериментальды теорияның лингвистикаға негізделетіні жөнінде айтқан кім?
A) Л. Талли
B) Дж. Лаппофен
C) В. Гумбольдт
D)& Л. Щерба
E) Ф. де Соссюр
*****
Этнолингвистикада
A) халықтың мәдениеті қарастырылады
B) халықтың тарихы қарастырылады
C) халықтың сөйлеу мәдениеті қарастырылады
D)& халықтың салт-дәстүрлері, әдет-ғұрпы көрініс береді
E) халықтың тіл мәдениеті қарастырылады
*****
Парадигмалық сөз аралық қатынас сөзді қай деңгейде сипаттайды?
A) когнитивті
B) синтагмалық
C) парадигмалық
D)& аноматемді
E) танымдық
*****
«Когнитивизм» сөзінің беретін мағынасы:
A)& Таным
B) Ойлау
C) Сөйлеу
D) Көру
E) Қабылдау
*****
Когнитивизмнің жаңашылдығы неде?
A)& адам ойлауы жайлы мәселенің ең ұтымды тәсілі болып табылады
B) психология мен лингвистиканы байланыстырады
C) тілдің қоғамдық мәнін зерттейді
D) адам мен қоғам байланысын қарастырады
E) сөйлеу формаларын қарастырады
*****
Когнитивтік лингвистика қандай парадигма негізінде пайда болды?
A) тілдік
B) биологиялық
C)& антропоцентрлік
D) физикалық
E) күнделікті өмір парадигмасы
*****
Концепт қай ғылымның зерттеу нысаны болып табылады?
A) психология
B) терминология
C)& когнитивтік лингвистика
D) әлеуметтік лингвистика
E) этнолингвистика
*****
«Концепт» дегеніміз:
A) Тілді меңгеру
B)& Оқиғаның бір бөлшегі
C) Мағына беру
D) Көріністің бір бөлшегі
E) Тілдік ойлау жүйесі
*****
Фондық білімді қарастыру мәселесі үшін қандай ғылымдар ортақ болып табылады?
A) философия және лингвистика
B) терминология және лингвистика
C) биология және лингвистика
D) физика және лингвистика
E)& психология және лингвистика
*****
Дүниені танудағы адам санасындағы алғаш пайда болатын ментальды сигналдар қалай аталады?
A) сценарий
B) скрипт
C) концепт
D) фрейм
E)& ассоциация
*****
Барлық тілдерге және тұтастай тілге тән белгі, заңдылық немесе қасиет дегеніміз не?
A) изоморфизм
B) генетикалық ұқсастық
C) ареалды ұқсастық немесе «туыстық»
D)& тілдік универсалия
E) баламалық
*****
Белгілі бір мәдениет жайлы ақпарат беретін тілдік құралдар жиынтығы не деп аталады?
A) фрейм
B)& концепт
C) когнитология
D) сценарий
E) скрипт
*****
Функционалды грамматиканың басты бағыты:
A) қызметтен әрекетке
B)& қызметтен құралға.
C) түрден мазмұнға.
D) сөзден сөйлемге.
E) саннан сапаға.
*****
Аударма теориясында қолданылатын терминдер:
A) “лингвомәдениеттану”, “мәдениеттану”.
B) “теория”, “практика”, “эксперимент”.
C)& .“калька”, “аналогия”, “жалған балама”, “гипонимия”.
D) “дүниетану” , “әдебиеттану”, “өзін-өзі тану”.
E) “психолингвистика , “этнолингвистика”, “нейролингвистика”.
*****
Лингвистиканың қай саласы тілді адаммен және оны қоршаған орта, дәстүр мен мәдениет ұғымдарымен ұштастыра зерттейді:
A) паралингвистика.
B) прагмалингвистика.
C)& этнолингвистика.
D) психолингвистика.
E) патопсихолингвистика.
*****
Тіл біліміндегі этнолингвистика бағытының негізін салушы:
A) Б.де Куртэне.
B) М.Ломоносов.
C) Л.Щерба.
D)& И.Г. Бердер.
E) Ф. Де Соссюр.
*****
Мына ұғымдардың қайсылары этнолингвистикда:қолданылады
A)& мәдениет, болмыс, адам, тіл.
B) әдебиет, мәдениет.
C) адам, психика, тіл.
D) адам және табиғат.
E) адам және болмыс.
*****
Фондық білімнің когнитивті-семантикалық координатасы қалай аталады
A) психологияның нысаны.
B) психологиялық эксперимент.
C) психикалық жай-күй.
D) эталондық көрсеткіш.
E)& градуалды эталон.
*****
Когнитивтік лингвистикада «градуалдық» дегеніміз
A) тілдік тұлға.
B) әлемнің тілдік бейнесі.
C) тілдік таным.
D)& вертикалды-ассоциативтік өріс құру
E) танымдық үғым.
*****
Тіл біліміндегі «өріс» ұғымы нені білдіреді?
A) тілдік бірлік.
B) тілдік санат.
C)& тілдің мағыналық кеңістігін құрылымдайтын тәсілдердің бірі.
D) тура мағына.
E) ауыспалы мағына.
*****
«Когнитивті грамматика» термині нені білдіреді?
A) дәстүрлі грамматика.
B) жаңа грамматика.
C) универсалды грамматика.
D) нормативті грамматика.
E)& танымдық грамматика
*****
Объективті модальділік нені көрсетеді
A)& айтушының шындық болмысқа қатысын.
B) әрекеттің болатынын.
C) әрекеттің болмайтынын.
D) әрекеттің болғанын.
E) әрекеттің болмағанын.
*****
Субъективті модальділік қалай анықталады? ал (не, не) көрінеді.
A) ассоциативті өріс арқылы.
B)& сөйлеушінің тыңдаушыға деген көзқарасы арқылы.
C) семаникалық өріс арқылы.
D) тыңдаушының сөйлеушіге деген көзқарасы арқылы.
E) грамматикалық өріс арқылы.
*****
Тілдік қабаттардың қайсысына өрістің қатысы бар?
A) әдеби тіл стильдері.
B)& фонетика, лексикология, морфология.
C) әдеби тілдің нормалары.
D) әдеби тілдің элементтері.
E) сөз, сөз тіркесі, сөйлем.
*****
Психолингвистиканың аспектілері:
A) өріс, концепт, ұғым.
B) сөз, сөз тіркесі, сөйлем.
C) фонетика, лексикология, грамматика.
D)& сөйлеу іс-әрекеті, тілдік жүйе, тілдік материал.
E) дыбыс, фонема, морфема.
*****
Лингвистикалық эксперимент қай саланы зерттеудің әдіс-тәсілі:
A)& психолингвистиканы.
B) этнолингвистиканы.
C) нейролингвистиканы.
D) паралингвистиканы.
E) прагмалингвистиканы.
*****
Сөйлеушілер арасындағы тілдік қарым-қатынасты ұстап, сақтап тұру үшін қолданылатын байланыс қалай аталады?
A) тілдің ұлттық көрсеткіші.
B)& тілдің фатикалық қызметі.
C) тілдің негізгі қызметі.
D) тілдің басты белгісі.
E) тілдің көркемдегіш құралы.
*****
Адамға сөз арқылы әсер ету қалай аталады?
A) тілдің коммуникативтік қызметі.
B) тілдің фатикалық қызметі.
C)& тілдің эстетикалық қызметі
D) тілдің басты қызметі .
E) тілдің қосымша қызметі.
*****
Сөздер, олардың мағынасы, бір-бірімен байланысы туралы адамдардың жалпы білімі қалай аталады?
A) тілдің сөз байлығы.
B) тілдегі афоризмдер.
C)& ментальдық лексикон.
D) тілдің теориясы.
E) тілдің лексикасы.
*****
Эгоцентризм құбылысы дегеніміз не?
A) ым-ишарамен сөйлесу
B) әйел адамдардың сөйлеу әрекеті.
C) ер адамдардың сөйлеу әрекеті.
D)& баланың ойлау қабілеті.
E) жануарлардың шығаратын дыбыстары.
*****
Бірнеше халықтың бір тілді қолдануы қалай аталады?
A) біртілділік.
B) қостілділік.
C) көптілділік.
D)& тілдік асимметрия.
E) тіл дербестігі.
*****
Қарым-қатынастың тілдік байланыссыз орнауы қалай аталады?
A) вербалды тіл.
B)& бейвербалды тіл.
C) Креоль тілі.
D) ым-ишара тілі.
E) әдеби тіл.
*****
Тема мен рема.сөйлемнің қандай мүшелеріне жатады:
A) бірыңғай.
B) предикаттық.
C) тұрлаулы.
D) тұрлаусыз.
E)& коммуникативтік.
*****
“Психологиялық предикат” ұғымы нені білдіреді?
A)& сөйлеу іс-әрекетін.
B) тіл мен сөйлеуді.
C) көңіл-күйді.
D) наным-сенімді.
E) психикалық жай-күйді.
*****
“Психологиялық субъект” деген ұғым нені білдіреді?
A) танымдық жүйені.
B) ұлт пен болмысты.
C) ойлау қабілетін.
D) сөйлеу мәнерін.
E)& сөйлеуші тұлға.
*****
«Когнитивизм» сөзінің беретін мағынасы:
A)& Таным.
B) Ойлау.
C) Сөйлеу.
D) Көру.
E) Қабылдау.
*****
«Көрініс» дегеніміз не?
A) Есте сақтау.
B)& Объективті шындықтан алынған нақты фрагмент.
C) Мағыналық байланыс.
D) Психолингвистиканың зерттеу объектісі.
E) Абстрактілі деңгей.
*****
Төмендегі қасиеттердің қайсысы көрініс пен оқиғаға тән?
A) Бөлшектену.
B)& Бүтінділік.
Достарыңызбен бөлісу: |