Тапсырма бағалаудың білім беру үрдісіндегі орны. Бағалау
жүктеу/скачать 230,37 Kb.
|
ОСӨЖ 1-3
| критериалдылық (мағыналы бақылау және бағалау оқушылармен бірлесіп әзірленген критерий негізінде жүргізіледі. Критерийлер әрбір оқушыға түсінікті және өте түсінікті болуы керек);
өзін-өзі бағалаудың басымдығы ( оқушының өзін-өзі бағалауы мұғалімнің бағалауынан бұрын негізгі болуы керек. Объективті өзін-өзі бағалауды дамыту үшін екі студенттің өзін-өзі бағалауын салыстыру қолданылады: болжамдық (алдағы жұмысты бағалау) және ретроспективті ( орындалған жұмысты бағалау)); икемділік пен вариативтілік (мазмұнды бақылау және бағалау оқытудың тиімділігін зерттеудің әртүрлі процедуралары мен әдістерін қолдануды, оқу қызметінің жеке және топтық, ұжымдық нәтижелерін зерттеуді көздейді); бақылау және бағалау процесінің табиғилығы (бақылау мен бағалау студенттерге қолайлы, күйзеліс пен үрей тудырмайтын жағдайда жүргізілуі керек). Критериалды бағалау кезінде білім беру процесі студент өзінің жеке өсуіне, оның жетістіктері мен кемшіліктеріне, оның қызметі мен мүмкіндіктеріне бағалауды қалыптастыратындай етіп құрылады, т.б. өзін-өзі бағалау. Өзін-өзі бағалау кіші жастағы оқушыларда оқушының өзі табыс критерийлерін жасауға, осы критерийлерді әртүрлі нақты жағдайларда қолдануға қатысуынан басталады. Бағалау құралы ретінде дәстүрлі баға объективті өзін-өзі бағалауды қалыптастыру мәселесін шеше алмайды. Егер оқушы критерийлерді әзірлеуге қатыспаса, осы критерийлердің маңызын түсінбесе, онда ол өзін-өзі адекватты бағалай алмайды. Критериалды бағалаудың арқасында оқушы мен мұғалім арасындағы қарым-қатынаста өзгеріс бар. Бұл ынтымақтастық студенттерде өзін-өзі оқытудың маңызды құрамдас бөлігі ретінде өзін-өзі бағалау қабілеттері мен дағдыларын дамытуға бағытталатын болады. Мұғалімнің мәнді бақылауы және оқушылардың өзін-өзі бағалауы әрбір баланың оқу пәндері бойынша білімі мен дағдыларын игеруінің жеке динамикасын анықтауды көздейді, бұл ретте бір оқушының жетістіктерінің деңгейін басқалардың жетістіктерімен салыстыруға жол берілмейді. Өзін-өзі бақылау және өзін-өзі бағалау бір-бірімен тығыз байланысты, өзін-өзі бағалауды өзін-өзі бақылау процесінің соңғы құрамдас бөлігі ретінде қарастыруға болады. Өзін-өзі бақылау тексерілетін, бақыланатын нәрсенің қатысуынсыз жүзеге асырылмайды. Өзін-өзі бақылау стандартты, үлгілік жауаптың болуын білдіреді, яғни идеалды түрде қандай болуы керек. Өзін-өзі бағалауды қалыптастыру кезінде әртүрлі формаларда ұсынылуы мүмкін стандартты қолдануға болады: ауызша, жазбаша, графикалық. Студент өзін-өзі бағалау барысында орындаған жұмысын стандартпен салыстырады, нәтижесінде жұмыстың қаншалықты дұрыс орындалғаны, сапасы айқындалып, бағасы қойылады. Осылайша, олардың қызметін өзін-өзі бақылау жүзеге асырылады. Бұл оқушыға мақсат қоюға, мақсатқа жету қадамдарын жоспарлауға мүмкіндік береді. Оқыту процесін үздіксіз бағалауды жүзеге асыруда мұғалімге көмектесетін, оқушылардың өзін-өзі бағалау және өзара бағалау арқылы осы процеске қосылуына мүмкіндік беретін, оқушылардың бақылау іс-әрекетін қалыптастыратын формативті бағалаудың әртүрлі әдістемелері мен әдістері бар. Мен олардың кейбіреулерін ұсынамын, олар кіші жастағы студенттермен жұмыс істеу үшін ең қолайлы. Критериалды бағалау ерекшеліктері: - оқушылардың оқу жетістіктерін бағалау ашық, объективті, айқын болады; - білім беру процесіне қатысушылар арасында достық қарым-қатынас орнатуға ықпал етеді; - оқушының іс-әрекетіне рефлексия жасауға мүмкіндік туады; - студент өз іс-әрекетінің нәтижесін түсінеді; - Жұмыстың жеке элементтерін таңдауға және оларды элемент бойынша бағалауға мүмкіндік береді. - Оқушылардың оқу деңгейі мен білім сапасын арттыруға мүмкіндік береді. Бағалау процедурасын бастамас бұрын мұғалім оқушылармен бірге бағалау критерийлерін қарастырады және анықтайды. Критерийлер – бұл балалардың өз іс-әрекеті туралы пікірін білдіретін, білімі мен дағдыларын бағалайтын және болашақта олардың әрекеттерін түзету жолдарын анықтайтын белгілер. Әрбір тақырыптың басында мұғалім өз дайындық деңгейіңізді мұғалім қойған талаптармен сәйкестендіруге, оқу үдерісін реттеуге мүмкіндік беретін білім мен дағды тізімін және үлгі тапсырмаларды ұсынады. Осыған байланысты, олардың күрделілігін ескере отырып, тапсырмаларды орындаудың дұрыстығын бағалаудың нақты критерийлері әзірленеді. «Әр тест алдында критерийлер бағаланатын кесте жасалады. Жұмыста міндетті және факультативтік бөліктер бар. Әркім міндетті бөлігін орындайды, қосымша тапсырма өз қалауы бойынша орындалады. Міндетті бөлігі орындалғанда ғана бағаланады. Жұмыстың соңында оқушылар құрастырылған критерийлер бойынша өзін-өзі бағалайды, содан кейін мұғалім жұмысты бағалайды. Нәтижелерді салыстыра отырып, нені үйрену немесе пысықтау керектігін анықтаңыз. Критериалды тәсілді қолдану оқушылардың зерттелетін нәрсені саналы түрде меңгеруін қалыптастырады, өзіне, білімі мен дағдысына сенімділік береді. Нақты әзірленген критерийлер болған кезде баланың бағасын ересек адамның бағасымен қайшылықсыз байланыстыруға болады. Мұндай схема көп уақытты қажет етеді, бірақ ол оқушылардың дамуы үшін қойылған міндеттерге көбірек сәйкес келеді. Критериалды тәсілді қолдану оқушылардың зерттелетін нәрсені саналы түрде меңгеруін қалыптастырады, өзіне, білімі мен дағдысына сенімділік береді. Нақты әзірленген критерийлер болған кезде баланың бағасын ересек адамның бағасымен қайшылықсыз байланыстыруға болады. Мұндай схема көп уақытты қажет етеді, бірақ ол оқушылардың дамуы үшін қойылған міндеттерге көбірек сәйкес келеді. Критериалды тәсілді қолдану оқушылардың зерттелетін нәрсені саналы түрде меңгеруін қалыптастырады, өзіне, білімі мен дағдысына сенімділік береді. Нақты әзірленген критерийлер болған кезде баланың бағасын ересек адамның бағасымен қайшылықсыз байланыстыруға болады. Мұндай схема көп уақытты қажет етеді, бірақ ол оқушылардың дамуы үшін қойылған міндеттерге көбірек сәйкес келеді. «Ұлттық білім беру жүйесінің алдында тұрған басты міндеттердің бірі – бүгінгі өзгермелі заманда өз бетінше шешім қабылдап, нақты, тиімді, парасатты әрекет ете алатын тұлғаны даярлауға қайта бағдарлау. Білім беруді дамытудың қазіргі жағдайында бағалау жүйесіне деген көзқарастарды өзгертпей, алға қойылған білім беру мақсаттарына жету мүмкін емес». Дәстүрлі бағалау жүйесі белгілі бір дәрежеде бұлыңғырлықтан, бағалау стандарттарының озбырлығынан зардап шегеді, сыртқы бағалауға тәуелді, нәтижелі оқуға көп ықпал етпейді, балалардың алаңдаушылығын арттырады. Оқушылар мен мұғалім арасында түсініспеушілік бар. Біржақты бағалау бүкіл оқу процесіне кері әсер етуі мүмкін. Тым оңай жақсы баға алу арқылы оқушы оқуға деген ынтасын жоғалтады. Мектептегі бағалау жүйесі оқушыны жетістікке бағыттауы, өзін-өзі бағалаудың дамуына ықпал етуі, оқушылардың оқуын, тіпті болмашы жетістіктерін ынталандыруы және ынталандыруы және бағдарламаның аяқталу деңгейі туралы ақпарат беруі керек. Критериалды бағалау әдістері дәстүрлі әдістерден айтарлықтай ерекшеленеді, мұнда оқушылар мұғалімнің көңіл-күйі, оның балаға деген көзқарасы немесе жалпы бағалау әдісі туралы идеялары сияқты факторлардың кепіліне айналады, мысалы: «Мен тек беске дейін білемін, студент, анықтамасы бойынша, төрттен жоғары бола алмайды». Бір мұғалім өткен сабақты бағалайды, екіншісі бүкіл тақырып бойынша білімін бағалайды, үшіншісі мінез-құлық, еңбекқорлық т.б. бағалауда араласады. Бұл дәстүрлі бағалау жүйесінің өзін-өзі бағалауды қалыптастыруға және дамытуға ықпал етпейтініне, нәтижелі оқуға көп ықпал етпейтініне әкеледі. Оқушыны табысты оқу әрекетіне ынталандыру үшін психологиялық қолайлы білім беру ортасын құру қажет. Критериалды бағалау – критерийлер негізінде бір немесе басқа параметрді (білім, дағды, құзыреттілік) бағалау тәсілі, т.б. тапсырманың орындалу барысын бақылау немесе ұсынылған нәтижені талдау арқылы анықтауға болатын осы параметрдің ауырлық дәрежесінің объективті көрсеткіштері. Оқу-тәрбие үрдісінің сапасын арттыру білім сапасы мен оқушы жетістіктерін арттырумен тығыз байланысты, оқушының оң ынтасын қалыптастырмай, оны шешу мүмкін емес. Критериалды бағалау оқушының мазасыздануын азайтуға, оң мотивациясын қалыптастыруға көмектеседі. Мұғалім қатал судьядан мүдделі көмекші және кеңесшіге айналады. Мұғалім мен оқушының арасында кикілжің аймағы жойылады, бағалау екі жақтың қабылдаған критерийлері бойынша бірлескен жұмысқа айналады. Бағалау процесінің өзінің ашықтығы, айқындығы, өз көзқарасын білдіру мүмкіндігі оқушының өз оқуының нақты субъектісіне айналуына көмектеседі. жүктеу/скачать 230,37 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|