Тараз мемлекеттік педагогикалық институтының хабаршысы ғылыми-педагогикалық журнал
- Конфликтілі ерлі-зайыптылар жҧбы
жүктеу/скачать 2,31 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- - Кризистік ерлі-зайыптылар жҧбы
- - Проблемді ерлі-зайыптылар жҧбы
| -
Конфликтілі ерлі-зайыптылар жҧбы деп-арасында болатын қызығушылықтары мен қажеттіліктері үнемі қақтығысқа түсіп, жағымсыз, ӛте күшті эмоционалды күй тудыратын жұптарды айтады. Дегенмен, ерлі-зайыптылар жұбы некені күшейтіп, ұстап тұратын басқа факторлардың арқасында ұзақ уақытқа сақталуы мүмкін, сонымен қатар, мұндай жағдай бір-біріне жолбермеушілік пен компромистік шешімдерге келудің кӛмегі арқылы да болады. - Кризистік ерлі-зайыптылар жҧбы деп-жұбайлардың қызығушылықтары мен қажеттіліктерінің қарама-қайшылығы ерекше сипатта болып, отбасының маңызды деп саналатын ӛмірлік іс-әрекет сарасын да қамтитындарды айтамыз. Мұндай некеде жұбайлар бір-бірімен татуласпайтын, тіпті бір-біріне деген қарым-қатынаста дұшпандық позицияда болуларына дейін барады. Бұл кезде олар бір-біріне жол бермеушілікке және компромистік шешімдерге келуге де келіспейді. Кризистік некелік жұптарға құлдырауға жақын қалған немесе құлдырап кеткен отбасылардың барлығын жатқызуға болады. - Проблемді ерлі-зайыптылар жҧбы деп-ӛмір жолдарындағы ерекше қиындықтағы жағдайлар пайда болып, некенің тұрақтылығына соққы әкелетін (мысалы, баспананың болмауы, жұбайлардың біреуінің ауыр немесе ұзақ мерзімді ауруға шалдығуы, отбасын қамтамасыз етуге қажетті қаражаттың жоқтығы, қылмыс жасап бас бостандығынан ұзақ мерзімге айырылу және тағы басқа сияқты болатын ӛмірлік жағдайлар) мәселелер. Некенің тұрақтылығы немесе тұрақсыздығын жұбайлардың тұлғалық және эмоционалды-психологиялық қажеттіліктерінің қанағаттануы арқылы қарастырады. Ӛйткені, некенің тұрақтылығы тек материалдық қажеттіліктерін қанағаттандыруға ғана емес, сонымен қатар, эмоционалды- психологиялық қажеттіліктерін қанағаттандыруға да байланысты болады. Отбасын құрған жұбайлар кӛп жағдайда ӛздерінің ұзақ уақытқа созылған конфликтілерін ажырасу арқылы шешеді. Осының дәлелі ретінде мынандай статистикалық мәліметтерді келтіруге болады: 2009 жылдары Қазақстанда бір мың адамға 6,3 некелесу және 3,7 ажырасу жағдайы тіркелген. Сонымен қатар 25-40 жас аралығындағы некелесулер соңы ажырасумен аяқталып,осыған қоса бұл отбасылардың кӛпшілігінде жасӛспірім шақтағы балалары болатыны анықталған [3]. Осы ажырасуға негіз болатын және де ажырасқаннан кейін әсер ететін кӛптеген факторларды есепке алу қажет: ажырасудың себептері баланың отбасынан ата-анасының біреуінің кетуіне қаншалықты дайын болғандығы, нақты жағдайдағы ата-ананың мінез-құлқы, ажырасу жағдайынан кейінгі жасӛспірімдердің бейімделуі және т.б. факторлар. Ең алдымен мына жағдайларды ескеру қажет: • жасӛспірімдердің ата-анасының ажырасуына кӛрсеткен эмоционалды реакциялары; • отбасындағы ажырасу жағдайына бейімделу кезінде пайда болған проблемалар; • ажырасудың жасӛспірімнің болашағына, тұлғалық дамуына тигізетін әсері. С.С.Седельников бойынша, ажырасу жағдайында адам ішкі психологиялық әлеміндегі тұрақсыздығымен қатар, әлеуметтік тұрғыдан да, мысалы, қарым-қатынас формасында, белсенді іс-әрекет барысында да тұрақсыздық кӛрсетеді. Отбасының құлдырауы моральдық-психологиялық және әлеуметтік ұстанымдарының тек қана ішкі жағдайда субъектінің жекедара ӛмірінде ғана емес сонымен бірге ӛзі ӛмір сүретін микроортада да қалыптасуына алып келеді [3]. 74 Кӛптеген жұмыстардың ішінде ең жақсы қорытылған еңбек – ажырасқан әйелдер мен балаларының проблемалары туралы жазылған Гельмут Фигдордың еңбегі. Г.Фигдордың ойы бойынша, ажырасудан кейінгі дағдарыстың ұлғайып кетуіне екі себеп бар: яғни, біріншіден, ол ажырасудың салдарынан болатын баладағы әртүрлі жағдайларда ӛзіне жауапкершілік ала алмауы, екіншісі – баламен қалған әкесінің немесе анасының дағдарысы. Ажырасқан әйелдер мен ер адамдардың кӛпшілігі біраз уақыт ӛткеннен кейін қайтадан отбасын құруды шешеді (кейбір мәліметтер бойынша 83% ер адамдар және 76% әйелдер). Екінші рет отбасын құрғанда олар ӛз қарым-қатынасын қадірлей біледі, ӛз міндеттерін жақсы орындайды, барлық нәрсеге салмақпен қарайды. Отбасылық ӛмірдің дұрыс ұйымдаспауы және ерлі-зайыптылар арасындағы конфликтілердің болуы әсіресе ажырасу статистикасынан анық байқалады. жүктеу/скачать 2,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|