Диалект сөз
|
Әдеби баламасы
|
сым
|
Шалбар
|
азанда
|
Таңертең
|
бәдірен
|
Қияр
|
оттық
|
Сіріңке
|
көпшік
|
Жастық
|
Кірме сөз
Кірме сөз – ана тілімізге шет тілінен енген сөздер. Мысалы:
Араб тілі: қалам, ғылым, отан, мұғалім, т.б.
Парсы тілі: тақта, дос, нан, апта, т.б.
Орыс тілі: парта, кино, цирк, т.б.
Кірме сөздердің көпшілігінде буын үндестігі сақталмай, дауысты дыбыстары жуан-жіңішке болып араласып келе береді.
Кірме сөздер – тілдің сөздік құрамын байытатын тәсілдердің бірі.
Кәсіби сөз
Кәсіби сөз – белгілі бір кәсіпке, шаруашылыққа, өнерге байланысты қолданылатын және негізінен сол кәсіппен айналысатындарға ғана түсінікті сөздер.
Мысалы: көнек, қауға, жылым, күнжара, ау, атыз, шиіт, сүзекі тоспай, торша, т.б.
Табу сөз
Табу сөз (бұрмалау) – қазақ дәстүрі бойынша тура айтуға тыйым салынғандықтан, бұрмалап аталған сөздер.
Табу – индонезия тіліндегі «тыйым салу»деген мағынадағы сөзден шыққан. Бұл ұғым қазақ салт-дәстүрінде жиі қолданылады. Мәселен, жаңа түскен келіннің күйеуінің туыстарын өз атымен атамай, оларға лайықтап ат қоюы: шырайлым, айдарлым, төре жігіт, мырза жігіт.
Табу сөздің көпшілігі әр түрлі наным-сенімнен, ырымдардан туындаған.
Себеп
|
Табу сөз
|
Негізгі сөз
|
Табиғаттың дүлей күші
|
жасыл түсті
|
жай түсті
|
Ауру түрі
|
жаман ауру
|
қылтамақ
|
Аң аттары
|
Ұлыма
|
қасқыр
|
Достарыңызбен бөлісу: |
