Алфавиттік- пәндік көрсеткіш

Білім салалары бойынша жіктеу бір мәселенің өзін әртүрлі қырынан көрсетіп, әр түрлі бөлім мен бөлімшелерге бөліп, жіктеу таблицасының әр тарамдарына таратып жібереді.

Таблицаларда осылай таралып кеткен обьектінің сипаттары пәндік көрсеткіште бір жерге жинақталады.

Мұнда пәндік рубрика жасайтын объектінің атауы бір ұяның кіші рубрикаларын жасайтын өз аспектілерімен бірге жинақталады. Материалды осылайша ұйымдастыру тәсілі барлық мәселені екі жерде: пәндік -көрсеткіште және жүйелі каталогтың таблицасында және типтік бөліну таблицасымен сілтеу аппаратындағы бар ұғымдарда. Бұл ұғымдар өздерінің тікелей және инверсиялы тұжырымдамасы бойынша берілген. Сондай-ақ кейбір синонимдерде енеді.

Бірдей ұғым көрсеткіште синонимдермен, тікелей және инверсиялы тұжырымдарымен берілген болса, онда рубрикалар үшін ең көп тараған термині алынады да, басқаларына одан сілтеу беріледі. Мұндай әдіс ұғымының екі түрі, алфавит қатарынан 2-ұя беріліп кетуден сақтайды, көрсеткішті пайдаланатындарға толық хабар алуды қамтамасыз етеді әрі көрсеткіштердің көлемін кішірейтеді.

Ұялы рубрикаларға сілтеулер индекстерсіз берілген, өйткені ұялы рубрикалар рубрикаларға қатысты бір емес , бірнеше индексі бар.

Пәннің өзіне сәйкес келетін нақты индексін көрсететін пәндік рубрикаға сілтейтін сілтеу рубрикаларынан басқа көрсеткіште методикалық сипаттауға рубрикалар берілген. Бұл рубрикалар белгілі бір пәнді, мәселені қалай қарау екенін түсіндіреді.

Мысалы:

-тарих бойынша билиотека құралдары 91.я/: 63 және 63

-жалпы білім беретін мектепке оқыту методикасы.74 263.

1.жекелеген ғылымдар мен пәндердің тарихы туралы жіктеудің соған сәйкес бөлімдерінен қараңыз.

Бұл кесте Маркстік Лениндік ғылымдар жіктеудің негізінде жасалды. Кеңес үкіметінде социализм құрылысының сұрақтарына сәйкес жасалып дүние жүзілік ғылымдары, техникасына және мәдениетінің жағдайын бейнелеуге лайық жасалды. КБЖ-ның алғашқы басылым шығармалары 1960 ж. баспаға шыға бастады. Ол әмбебап жіктеуге жатады. Көбіне отандық әдебиеттердің тақырыбын бейнелеуге бағытталған онда тек ғылымдардың жүйелері ғана түсініктермен проблемалар ғана емес сонымен бірге қоғамдық өмірдің практикалық қызметі саласының фактілерімен оқиғалары, өнердің түрлері т.б бөлімдер берілген. Сонымен бірге онда құжаттардың арналуы, түрлі басылу формасы да көрсетілген кестелерді бөлімдерге, тарауға бөлудің негізінде әртүрлі белгілер: зерттеу обьектісі, зерттеудің әдісін білудің мақсаты, обьектінің мақсаты, процестер, обьектінің құрылымы, қасиеттері, қатынастар, территория т.б алынған. КБЖ-да ғылым бөлімдері былайша орындалған: Табиғат және табиғат туралы ғылымдар, адамның табиғатқа әсері ғылымдар, қоғам және қоғам туралы, ойлау, ойлау туралы және әмбебап мазмұндағы әдебиеттер. КБЖ әртүрлі типтегі және түрдегі кітапханаға арналып әзірленді. 1977-1984-86 жылы көпшілік кітапханаға арналған КБЖ кестесі шықты. 1960-1968 ж. КБЖ –ның 1-ші басылымы ғылыми кітапханаға арналып 25 шығармалармен шықты. Онда оны әрі қарай 1970-1972 жылы ғылыми кітапханаға арналған варианты 5 шығарылымымен 6 кітаптарын басып шықты.

1980-1983 облыстық кітаханаға арналған варианты 1шығарылып шықты.

Сонымен бірге әскери кітапханаларға арналған және кітапханаларда өлкетану каталогын ұйымдастыруға арналған КБЖ ның варианты шықты .КБЖ құралы жіктеу кестесіне жатады, онда:

1 негізгі кестелер

2көмекші

3алфавиттік пәндік көрсеткіш.