Технические науки

1. 
   Gold L., Roth L.M., Galvanomagnetic theory for Electron in Germanium and
   

2. 
   Weiss H., Welker H., Zur transversalen magneticshen Widerstands-anderung
   

3. 
   Аронзон Б.А., Варфомолеев А.Е., Ковалев Д.Ю., Ликальтер А.А., Рыльков
   

4. 
   Конуэлл Э. Кинетические свойства полупроводников в сильных
   

2000-06 жылдары экономика өте қарқынды дамып кетті, тіп дамығаны соншалықты экономика қызып кетті деп дабыл қақты. Экономиканың қызып кетуіне ол Қазақстандық екінші деңгейдегі банктердің шет елдерден шектен тыс көп, кіші мөлшерде процентпен несиелерді алып, отандық құрылыстар мен кіші және орта кәсіпорындарды несиелендіріп келді. Тіпті, ол кездері халықтар көптеп тұтыну несиелерін алып, бірінен соң бірін жауып қайта-қайта ала берді.

2007 жылдың ортасынан бастап, АҚШ-та қаржы дағдарының басталуы себепші болды, онда олар берген несиелерін қайтаруды талап етіп, несие беруін тақтатты. Қазақстан Республикасының екінші деңгейлі банктері шетелден алынған несиелерді қайтаруды жеделдетті. Бірақ, әлемдегі екінші дағдарыс дауылы (волна) Қазақстан Республикасының товарларына деген сұранысы төмендеп кетті. Барлық кәсіпорындар, көптеген коммерциялық банктер құлдырап кетті. Дағдарыстан шығу үшін мемлекеттің ішкі экономикаға араласуы қажет болып тұр. Ол экономикалық заңды құбылыс, отызыншы жылдары әлемдік «Ұлы дағдарыс» (Великая депрессия) кезеңінде А.Смиттің теориясына сай мемлекет экономикаға араласу арқылы дағдарыстан шықты.

Елбасы Н. Назарбаевтың көрнекті саясатында экономиканың қызып тұрған тұсында Қазақстан шикізат көздерінен түсетін табыстардан «Ұлттық қорды» құрды және Елімізде алтын-валюталық қор тұрақты дамыды. Сол кезде кейбір сарапшылар Ұлттық қордың құрылуына қарсы болып, мұнайдан түскен пайданы түгел халыққа 10 000 теңгеден бөліп беруін ұсынды. Бөліп берген кездің өзінде ақша құнсызданып, инфляция болып кетуі мүмкін еді. Бүгінгі таңда дағдарыста қиналып қалар едік. Бүгінгі таңда Ұлттық қорда 51 млрд. АҚШ доллары бар, көптеген мемлекеттерде қорлар мүлдем жоқ, қор сақтаған санаулы мемлекеттер бар, олар: Қытай, АҚШ, Ресей мемлекеттері, ал өте жас мемлекет Қазақстан осы мемлекеттер қатарына қосылып жатыр.

Қазақстан Республикасының Үкіметі, Ұлттық банкі және Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі 2009-2010жылдары қаржы жүйесі мен экономиканың тұрақтылығы дағдарысқа жол бермеу үшін арнайы бағдарлама қабылданды.

Әлемде дағдарыс болса да Қазақстанда ЖІӨ тұрақты түрде 4% өсіп келеді. Коммерциялық банктердің депозит салу көлемі 21,8% өсіп, оның ішінде халықтың үлесі 2% ке өсіп келеді. Себебі мемлекет тарапынан дағдарыс кезінде 5 миллион тенгеге дейінгі депозиттік салымға мемлекет кепілдік береді, ал Ресейде оның мөлшері 1 миллион тенге (қазақстандық кросс курс бойынша есептелген).

Елбасы Н.Назарбаев 5 желтоқсанда Алматы қаласында отандық және шетелдік ықпалды инвесторлардың басшыларын жинады. Онда дағдарысқа жол бермеу керектігін және жай жұмысшыларды жұмыс орындарына қысқартпауы мен ақысыз еңбек демалысына жібермеуіне шақырды. Коммерциялық банктердің операцияларын қадағалауды қатаң жүйеге енгізді, соңғы қабылданған Қаржылық тұрақтылық жүйесі бойынша заңнамалық актілер қабылданған, онда банктердің әдейі банкротқа жібермеуі мен пруденциялдық жағдайлары төмендеген болса, мемлекет банктердің акцияларын күштеп сатып алуға құқығы бар.

2009 жылдан бастап, шикізаттан басқа операцияларға салық ауырпалығы төмендетіледі. Жаңа салық кодексіне сәйкес көптеген салықтардың мөлшері төмендетіледі. Сонымен қатар соңғы жылдары тарихта болмаған үш жылдық бюджет қабылданды.

Қаржылық тұрақтандыру бағдарламасына сәйкес, бес жолдарға қаржы бөлінеді:

1. 
   Қаржы секторын тұрақтандыру;
   
2. 
   Жылжымайтын мүлік нарығында кейбір мәселелерді шешу;
   
3. 
   Кіші және орта бизнесті қолдау;
   
4. 
   Агроөнеркәсіптік комплексті дамыту;
   
5. 
   Индустриалдық, инновациялық, инфрақұрылымдық жобаларды дамыту.
   

Бұл жерде Ұлттық қордан 4 млрд. АҚШ доллары (480 млрд. теңге) қаржы бөлінді. Ондағы мақсат экономикалық тұрықты қорғау және сақтап қалу. Банк бқл экономикадағы ең басты өте қажет қаржылық институт. Ол отандық экономиканың күре тамыры болып саналды, отандық банктердің құлдырап банкротқа ұшырамас үшін қолдау керек болды. Банктердің қолында тұрған кепілдікте тұрған кепілдік заттар (жерлер, үйлер) бағасы төмендеп кетті. Кәсіпорындар өз қарыздарын банкке қайтара алмай қалды. «СамұрықҚазына» қоры халықпен тығыз байланысы мол және отандық экономикамен тығыз араласушы төрт банкке (Қазкоомербанк АҚ, Халық банкі АҚ, БТА Банкі АҚ, Альян Банк АҚ) қаржы бөлді. Онда 1млрд. АҚШ доллары (125 млрд. тенге) жай акцияларын сатып алды, ал 3 млрд. АҚШ доллары (335 млрд. тенге) субординациялық қарызға және банктің 25% артықшылықты акцияларын сатып алуға жұмсалды. Бірақ, мемлекет банктің ісіне араласпайды. Банктердің жағдайын жақсарту мақсаты үшін стресстік активтер қоры банктердің несиелік портфелдердің тұрақтандыру мақсатында құрылды. Жалғыз банктер емес барлық қаржылық институттарды дамыту қажеттігі үшін мемлекеттен қолдау тапты.

Астана және Алматы қалалары және басқа облыстардағы қалаларда тоқтап тұралап қалған құрылыстарды жүргізу мақсатында 5 млрд. АҚШ доллары (600 млрд. тенге) «СамұрықҚазына» қорынан бөлінді. Бірақ олар екінші деңгейде банктердің несилендіру арқылы 15 жылға жеңілдікті 10,5-12,5% беріледі. Жергілікті әкімшіліктерге қаржы бөлініп, тоқтап тұрған немесе «Тұрғын үй» бағдарламасын одан ары дамытуға мүмкіндіктері болады. Ол халықтарды тұрғын үймен қамтиды және экономиканың өсуіне жолдар ашылып құрылыс өседі.

Орта және шағын кәсіпорындары экономиканың маңызды институттары. Кәсіпорындар мемлекеттің дамуы мен экономиканың тұрақты өсуінің басты қайнары. Кәсіпорындар құлдырап қалса, елде жүмыссыздық белең алады, халық кедейлене түседі, мемлекетке салық түспей қалып, мемлекеттік бюджетте түсімдер азайып қалып, әлеуметтік салаларды жалақы, зейнетақы беру т.б. болып кетуі мүмкін. Сол үшін ең басқа қажеттілік ол кәсіпорындар. Орта және кіші кәсіпорындардың құлдырап кетпеуіне жол бермеу үшін мемлекет тарапынан 1 млрд. АҚШ доллары (120 млрд. тенге) бөлінді.

Кәсіпорындарды қолдау үшін ауылды жерлерде микрокредиттік жүйелерді дамыту мен ірі кәсіпорындардың жұмысшыларды қысқартпауына жол бермеуіне қолдау жасады. Жанама түрде қосымша құн салығы 2009 жылы 13% дан 12%, ал корпоративтік табыс салығы 30% ден 20%, ал 2010 жылы 17,5%, 2011 жылы 15% болады.
Агроөнеркәсіптік комплексті дамыту

Ауыл шаруашылық өнімдері халықтың негізгі азығы немесе тамағы. Қазақстан Республикасы астық экспорттаудан әлемде бестікке кіреді. Кең байтақ даламызда бізе мал және егін шаруашылығы жақсы дамыған. Халқымыздың күні 30% ауыл шаруышылығына тығыз байланысты. Ауыл шаруашылығына жұмыстар тоқтап қалмау үшін жіне оны одан ары дамыту мақсатында Республикалық бюджеттен 350 млрд. тенге бөлінеді. Ауыл шаруышылығын қолдау үшін «ҚазАгро» холдингі құрылған еді.

Қазақстан Республикасында эконгомиканы шикізат қорына тәуелсіз даму қажет болып тұр. Себебі ол өте тұрақсыз екенін бізге өмір көрсетіп отыр. Бізде он бес миллион халық тұрады, дегенмен ол экономикалық айналым үшін өте аз нарық болады. Шикізат мемлекеті ретінде қалсақ, мұнай бағасы төмендеп кетсе экономика құлдырап қалуы мүмкін. Қазіргі кезде бізде электр эенргиясы дефицитінің болып жатқанын сезіп келеміз. «Қазақстан отыз корпоративтік көшбасшы» бағдарламасын іске асыру қажет болып тұр. Онда индустриалық инновациялық, инфрақұрылымдарды дамыту қажет қолып тұр. Егер әлемде отандық товарлардың көптеген түрлерін көптеп шығару бізге өте тиімді. Кәсіпорындадың өте қарқынды дамуы бағалы қағаздардың қсіп өнуіне алып келеді.

Қазақстан Республикасы 2006 жылдары Қазақстан әлемдегі 50 бәсекелестікке қабілетті мемлекеттерінің қатарына кіру керектігіне мақсат қойдық.

Бірақ дағдарыстың басталуына сәйкес Давостағы халықаралық экономикалық форумында Қазақстанды 66 орынға бағалады. Бірақ, олар оны дұрыс баға қоймады. Біз дағдарысқа қарсы шараларды жақсы қолданып жатырмыз. Өкінішке орай бізді Европалық елдер автоматты түрде рейтингті төмендетті. Оған ешқандай дәлел бере алмады Мысалға: Европадағы дамыған мемлекеттің бірі Исландия дефолтқа ұшырады. Яғни дағдарыстан жеңілді нақты банкротқа ұшырады. Осыдан кейін рейтингі қалай болды?

Давос экономикалық форумында бізді негізсіз 61-ші орыннан 66 орынға төмендетті. Ал, екінші Халықаралық Лозан менеджмент институты Қазақстан экономикасын бағалап 39-шы орынды рейтингіне бағалады. Лозандық халықаралық менеджмент институт (бұдан әрі - IMD). 1989 жылдан бастап әлемдегі мемлекеттерге рейтинг беретін атақты институтқа айналды. Бүгінгі таңда 56 мемлекет бағасы бекітілді. IMD-нің ерекшелігі мұнда рейтинг көрсету шектеулі, осыған байланысты Давостық экономикалық форум ережесі бойынша бәсекеге қабілеттілік көрсеткіш көлемі бойынша 110 түрлі позиция бағаланса, IMD одан үш есе көп позиция көрсеткіштерін есептеп 331 көрсеткіштер бойынша есептейді. Ол жалпы қамтылған ақпараттардан тұрады. IMD рейтингі Қазақстанды ЖІӨ көрсеткіштері, жалпы сыртқы қарыздар, тікелей инвестициялар, айырбас курс яғни, валюталық еркіндігі, еңбек заңдары, Мемлекеттің болашақтағы бағыт-бағдарламаларын ескеріп бағалады. Қазақстан Республикасы әлемдік дағдарыс кезінде жалпы рейтингі өсіп келеді. Осыдан екі жыл бұрын елу бәсекеге қабілетті мемлекеттер қатарының ішіне кіру басты бағытымыз еді, қазір IMD рейтингі бойынша 39-шы орынға иелендік. Оған дәлелдер көп, көптеген дамыған елдер дағдарыстан құлдырап қалды, кейбір мемлекеттер кезінде қор сақтамағандықтан дағдарыс экономикасына және мемлекеттік бюджеттеріне ауыртпалықтар жасап жатыр. Қазақстан Республикасының экономикасы дағдарыстың өзінде тұрақты дамып келеді, оның үстіне бағалы қағаздар рыногын енгізіп болашақта экономиканы өркендетуіне толық сеніміміз мол!


Қолданылған әдебиеттер:

1. 
   РИА «РосБизнесКонсалтинг»
   
2. 
   Газета «Капитал»
   
3. 
   Газета «Казахстанская правда»
   
4. 
   www.government.kz
   
5. 
   www.zakon.kz
   
6. 
   www.khabar.kz
   

Прежде чем ответить на вопрос: «Что представляет из себя теория организации как отрасль научных знаний?», постараемся разобраться в смысловом определении самого понятия «организация». Это имеет очень важное научное и практическое значе­ние, ибо организация как специфическое явление окружающей действительности выступает в названной теории не только в ка­честве объекта исследования, но и как методологическая основа организационных методов познания закономерностей развития природных и экономических процессов.

Многообразие трактовок термина «организация» подвигает к необходимости их осмысления, анализа и обобщения.

Определяя семантическое значение слова «организация», основоположник организационной науки А.А.Богданов¹ писал: «Всякая человеческая деятельность объективно является организующей или дезорганизующей. Это значит: всякую человеческую деятельность — техническую, об­щественную, познавательную, художественную — можно рас­сматривать как некоторый материал организационного опыта и исследовать с организационной точки зрения. В обыденной речи словам «организовать», «организация», «организаторская деятельность» придается смысл более узкий, более специаль­ный... Всего чаще термин «организовать» — значит сгруппиро­вать людей для какой-нибудь цели, координировать и регули­ровать их действия в духе целесообразного единства» [1, кн. 1, с, 69-73]. Но при более глубоком анализе, как отмечает А.А. Богда­нов, это понятие становится намного шире и относится, по его выражению, «не только к человеческим активностям», к рабочей силе, к средствам производства, но и к живой и неживой природе во всех ее проявлениях. «Природа — великий первый организатор; и сам человек — лишь одно из ее организованных произведе­ний».

Исходя из всего сказанного сущность современного понятия «организация» в более широком смысле можно определить: во-первых, как «внутреннюю упорядоченность, согласованность, взаимодействие более или менее дифференцированных и авто­номных частей целого, обусловленную ее строением»; во-вторых, как «совокупность процессов или действий, ведущих к образова­нию и совершенствованию взаимосвязи между частями целого», и, в-третьих, как «объединение людей, совместно реализующих некоторую программу или цель и действующих на основе опре­деленных процедур и правил» [2, с. 473].

Если первые два определения взаимодополняют друг друга и характеризуют организацию как всеприродное явление, отражая некоторое состояние и процесс, то последнее имеет более узкое, социальное приложение применительно к человеческим органи­зациям. Таким образом, в самом общем случае под организацией следует понимать упорядоченное состояние элементов целого и процесс по их упорядочению в целесообразное единство.

Как видно из приведенной схемы (рис.1), организация может рассматриваться в статике и динамике. В статике — это некоторое целостное образование (социальное, техническое, фи­зическое, биологическое), имеющее вполне определенное пред­назначение. В динамике она представляется в виде разнообразных процессов по упорядочению элементов, формированию и поддержанию целостности вновь создаваемых или функциони­рующих природных объектов. Эти процессы могут состоять из целенаправленных действий людей, и тогда можно говорить об организации как функции управления, либо состоять из естест­венных физических процессов, т.е. иметь самоорганизующее на­чало [3, с. 10].

Организация, рассмотренная в приведенной интерпретации, носит всеобъемлющий характер. Присущие ей проявления нахо­дят свое реальное воплощение и в творениях человеческих рук, и в творениях природы.

Рис. 1 – Структурное представление понятия «организация»

Примерами рукотворных организаций могут служить простые и сложные механизмы и машины, ис­пользуемые человеком в качестве орудий труда, социальные ор­ганизации различного типа в виде предприятий, учебных заведе­ний, политических, религиозных, научных, культурных учреждений, реализующие многообразные задачи общественно­го бытия. Со своей стороны и мир природы демонстрирует ог­ромное количество форм и типов организованности, стирая — с организационной точки зрения — грань между живой и неживой ее составляющими. Есть много общего в ведении социального хозяйства у человека и высших насекомых, особенно при разде­лении общественных и трудовых обязанностей. Много организа­ционных аналогий можно заметить в конструкциях сложных жилищ, создаваемых муравьями, термитами, пчелами, которые отражают обще природный организационный опыт. Организо­ванность, целесообразный порядок, устойчивость наблюдаются и в строении клетки, и в структуре атома, и в сменяемости вре­мен года, и в поведении планет и звездных галактик, что под­тверждает целесообразное обустройство всего мироздания, в ко­тором полная неорганизованность по сути не имеет смысла.

Всеобщая упорядоченность во Вселенной достигается через непрерывное протекание организационных процессов. Человек своим воздействием на природу подчиняет ее стихийные силы собственным интересам, преобразуя мир ради своего выживания и развития. В природе происходит то же самое. Образование новых звезд, возникновение и эволюция жизни на Земле и, вполне вероятно, в других частях Вселенной, биохимические, биофизические, тектонические и другие процессы, происходящие в окружающем нас мире, предопределяют возникновение новых и крушение старых форм организации, несут в себе организующее и дезорганизующее действие, созидание и разрушение, через ко­торые достигается глобальное равновесие в мире. Так, исходя из фактов окружающей нас реальности, их осмысления и систематизации можно прийти к целостному пониманию сущности организации как все природного явления.

Именно организационное творчество природы и сознательная организационная деятельность человека, подвергнутые глубокому, всестороннему исследованию и преломлению через призму организационного опыта, и составляют суть теории организации, определяют ее место и роль в системе человеческих знаний [3, с. 11].
1.2 Предмет и метод теории организации

Любая современная теория представляет собой систему научных знаний, обобщающих практический опыт и отражающих сущность исследуемых явлений, их внутренние необходимые связи, законы функционирования и развития. Теория выполняет объяснительную функцию. Она показывает: какими свойствами и связями располагает объект исследования, каким законам он подчиняется в своем функционировании и развитии.

В теории организации объектом изучения выступает организационный опыт окружающей нас действительности. При этом основные задачи познания заключаются в систематизации дан­ного опыта, в осмыслении способов организации природы и че­ловеческой деятельности, объяснении и обобщении этих спосо­бов, установлении тенденций и закономерностей их развития и роли «в экономии мирового процесса». Теория организации «имеет дело с организационным опытом не той или иной специальной отрасли, но всех их в совокуп­ности; другими словами, она охватывает материал всех других наук и всей той жизненной практики, из которой они возникли; но она берет его только со стороны метода, т.е. интересуется по всюду способом организации этого материала» [1, кн. 1, с. 127].

Предмет теории организации — организационные отношения т.е. связи и взаимодействия между различного рода целостными образованиями и их структурными составляющими, а также процессы и действия организующей и дезорганизующей направленности.

Инструментом теоретического исследования предмета является научный метод. Термин «метод» происходит от греческого methodos, что в буквальном переводе означает «путь к чему-либо». Под методом понимается упорядоченная деятельность по достижению определенной цели. Познавательная деятельность человека может быть теоретической и практической, поэтому понятие «метод» в равной степени относится и к теории, и к практике. Научный метод связан с действиями ученого и представляет собой совокупность мыслительных или физических операций, осуществляемых в ходе исследования. В нем заключено знание процедур для получения нового знания.

В основе формирования метода лежат свойства, особенности, законы исследуемого объекта, а также направленная деятель­ность ученого, обладающего определенными потребностями, возможностями и способностями.

Таким образом, научный метод является одновременно и результатом научной деятельности человека, и средством его дальнейшей работы.

Все сказанное о научном методе полностью относится к методу теории организации. Исходя из этого, можно заключить, что метод теории организации есть набор теоретико-познавательных и логических принципов и категорий, а также научного (формально-логического, математического, статистического, собственно организационного) инструментария для исследования системы организационных отношений. Метод организационной науки не описывает сам объект и предмет исследования (организационный опыт и систему организационных отношений), но предписывает исследователю, какие и как применять средства исследования, чтобы получить истинные знания о предмете [3, с. 12-14].

Известно, что методы всякой науки определяются исходя из специфики решаемых задач. Задача теории организации состоит в систематизации и осмысливании организационного опыта, со­стоящего из множества фактов. Отсюда следует, что одним из важнейших инструментов его познания является индукция.

Индукция — движение мысли от единичного к всеобщему, от знания меньшей степени общности к знанию большей степени общности.

Индукция представляет три основные формы: обобщающее, описательную, статистическую и абстрактно-аналитическую» [1, кн.1, с. 129].
1.3 Теория организации и смежные области

научных знаний

Правомерность существования теории организации как самостоятельной системы научных знаний может быть подтверждена или опровергнута в зависимости от того, удастся или нет доказать что ни одна из теорий, близких к ней по содержанию, не решает всех тех задач, которые решает данная теория. Указанная постановка вопроса весьма актуальна, так как за период от возникновения всеобщей организационной науки А.А.Богданова (1913 г.), заложившей основы теории организации, до наших дней бурный расцвет получили такие близкие к ней по содержанию и предмету исследования, научные направления, как кибер­нетика, общая теория систем, структурный анализ, теория катастроф, синергетика, теория организаций, теория управления, а также востребованные жизнью прикладные теории социального направления: теория менеджмента, социология организаций, организационное поведение и др. Они, в буквальном смысле слова, подхватили основные концептуальные идеи организационной науки, подвергнув их дальнейшему исследованию и развитию. При всей схожести общих проблем, ре­шаемых этими родственными научными направлениями, каждое из них имеет свой определенно очерченный круг исследуемых задач (рис. 2) [3, с. 18-21].

Рис. 2 – Соотношение между теорией организации, теорией систем и кибернетикой

Таким образом, в основе теории организации лежат три главные сферы научного знания: науки математические, естествен­ные и общественные. Этим и определяется связь теории органи­зации с другими областями научных знаний.

Литература

1. 
   Богданов А.А. Тектология (Всеобщая организационная наука): В 2 кн. М.: Экономика, 1989.
   
2. 
   Юдин Б.Г. Организация // БСЭ. 3-е изд. Т.18. М.: Советская энциклопедия, 1974.
   
3. 
   Алиев В.Г. Теория организации. М.: Экономика, 2003
   

Оценка устойчивости основных производственных результативных показателей в сельском хозяйстве лежит в основе анализа объективных рисковых обстоятельств, влияющих на эффективность сельскохозяйственного производства. Поэтому оценка состояния и тенденций развития сельскохозяйственного производства, его устойчивости в объекте исследования представляет собой важнейший этап в разработке проблемы управления рисками в отрасли.