12. ЖЭП (жиналу эвакуациялық пункт), АЭП (аралық эвакуациялық пункт) және ҚЭП-де (қабылдау эвакуациялық пункт)-терде халықты медициналық қамтамасыз ету үшін ... дайындайды. медпункт
аурухана
емхана
травмпункт
эвакопункт
13. Объектiнiң азаматтық қорғаныс қызметтерiнiң бiрi ... . қорғаныс паналарының
Әдістемелік өңдеу акушерия және гинекология курсымен АМСЖ кафедра мәжілісінде талқыланды және бекітілді.
Хаттама № __ «__» _______ 2014 ж.
Акушерия және гинекология курсымен
АМСЖ кафедра меңгерушісі
м.ғ.к., доцент ________________________ Югай Н.В.
Өңдеген: оқытушы Турманова Ж.О.
1. Тақырыбы: Жаралану кезіндегі алғашқы медициналық көмек.
2. Мақсаты:
- өзіндік жұмыс дағдысын дамыту және бекіту;
- жаралану кезіндегі алғашқы медициналық көмек көрсету мен оның ерекшеліктерін оқып үйрену.
3. Оқыту мақсаты:
- жаралану кезінде алғашқы медициналық көмекті көрсете алуы;
- құрастырылған оқу жағдайларын бағдарлау және тиімді шешімді таба білу;
- интерактивті оқу технологияларын ендіру;
-топ және топтар арасындағы қарым-қатынастарды дамыту;
4.Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- жаралану кезіндегі алғашқы медициналық көмек көрсету.
- студент біліп келуге тиісті мәліметтер
- жаралану кезіндегі алғашқы медициналық көмек көрсету.
5. Білім берудің және оқытудың әдістері: сұрау, рөлдік ойын, жұптасып жұмыс істеу, тесттік тапсырмаларды орындау.
Студенттердің тәжирибелік сабағына дайындығын теориялық сұрақтар арқылы тексеру.
Сұрақтар: Асептика нені білдіреді?
Таңғыштарды таңу тәртіптері?
Жаралану кезіндегі алғашқы медициналық көмек көрсету тәртібі?
Алғашқы көмек кезінде не жасауға тиым салынады?
Рольдік ойын
Жарақат дегеніміз – тері жамылғысының, терең орналасқан тіндердің және органдардың зақымдануы. Жара тосын оқиға және жарақат кезінде зақымданудың көп бөлігін алады.Жарақат үстінгі және терең болады.
Жарақаттың белгілері болып табылады қан кету, ауруы және органдардың функциялары бұзылуы.
Жаралану кезіндегі алғашқы медициналық көмек(аяққа, қолға).
Студенттер жұптасып жұмыс істеу үшін 2 топқа бөлінеді (басқарушының бұйрығы бойынша орындарымен аусады):
бірінші топ – жарақат алғандар ;
екінші топ – медициналық көмек көрсететіндер.
Екінші топтағы студенттер жаттығуды бастамай тұрып бірінші топтағыларға жаралану кезіндегі алғашқы медициналық көмек(өзіне және бір-біріне көмек)көрсетуде асқынуын болдырмауын түсіндіреді.
Жаттығу кезінде зардап шегушіге көмек көрсетушілер төмендегі айтылған талаптарға және кезектілікке сәйкес кіріседі(медициналық қорапшаны қолдану).
Жарақат (аяққа, қолға) кезіндегі алғашқы медициналық көмекті көрсетуде қажет етеді: Зардап шегушінің жалпы жағдайын анықтау, керек болған жағдайда ауыртпайтын дәрі беру.
Зардап шегушінің қарап шығу және зақымданған жерін анықтау.
Келесі жолдармен артериалды қан кетуді уақытша тоқтату керек: қатты қан кетіп жатқан жерден жоғарыға жгут салу, жарақаттан жоғарғы жерінде артерияны саусақпен басу немесе жарақат ішінде залалсыздандырылған дәке анжысымен басу.
Жараның жанындағы жыртық киімдерді, ластарды, бөгде заттарды жою. Жараның үстіндегі бөгде заттарды және сүйек қалдықтарын жарадан алуға болмайды,
Жараны қайта ластануды болдырмау, ол үшін жара жанындағы теріні дезинфекциялық ерітінділермен (йод, марганцовка, спирт, әтір, бензин ) 2-3 рет сүрту. Мұндай жараны тазалау шетінен сыртына қарай орындалады.
Жарақат аймағын залалсыздандырылған таңғыш заттармен жабу. Таңғышты оң қолымен алып, оның ұшын сол қолмен ұстайды. Таңғышпен ораған кезде оның әрбір оралған бөлігін келесі орағанда жартысын жабу керек. Аяқ – қолды таңу оның жіңішке жағынан бастап және жуан жағына жалғасады. Бірінші қойылған таңғыш ауыртпау керек және қан айналымын бұзбауы тиіс. Алғашқы медициналық көмек көрсету кезінде стерильді орамалдың орнын стерильді жастықшалар қолданады. Жараның бетіне жастықшалар ішкі бетіне жанынан орналасады.
Зардап шегушіні тез арада зақымданған органға қауіп тигізбей емдеу мекемесіне жеткізу керек.
Алғашқы медициналық көмекті көрсеткен кезде болмайды: жараны спиртпен және йодпен өңдеуге болмайды, себебі жараны күйдіріп жіберуі мүмкін;
1.«Тіршілік қауіпсіздігі» курсы бойынша жоғары оқу орындары студенттеріне арналған оқу құралы.
Оқу құралдың І және ІІ кітабын құрастыруына ТЖ мен АҚ республикалық курстарының қыжметкерлері мен мұғалімдері: Суровцев А. А., Мельников Е. Н., Малеваный С. В., Медведева Н. М., Шарипханов С. Д., және Хурсанов С. К. Қатысты. Мемлекеттік тілге аударған: Жүнісбаев Н. Ә.
2.Гражданская оборона. Учебник под редакцией Шубина Е. П., Москва. 1997.
3.Белов С. В. Безопасность жизнедеятельности. Высшая школа, Москва. 1999.
4.Демиденко Г. П. и др. Справочник. Защита объектов народного хозяйства от оружия массового поражения. Киев. Высшая школа. 1989.
5.Дудин П. Г. и др. Безопасность жизнедеятельности. Таганрог. ТРТУ. 1993.
6.Рагимов Р. Р. и др. Безопасность жизнедеятельности. Ростов - на - Дону. РГУ. 2001.
7. Бақылау
Тесттер:
1.... жараларда қан көп жоғалады және инфекция түсуі аз болады. Кесілген
Соғылған
Шабылған
Тістелген
Түйрелген
2. ... жараларда жараның айналасындағы ткандерді аз зақымдалып, бірақ, тереңдегі органдарды зақымдайды. Түйрелген
Соғылған
Шабылған
Тістелген
Кесілген
3. ... жарақатта айналасы жаншылған және көп зақымданған болады. Шабылған
Соғылған
Тістелген
Түйрелген
Кесілген
4. ... жараның формасы бірқалыпты емес және жануардың сілекейімен ластанған. Тістелген
Соғылған
Шабылған
Түйрелген
Кесілген
5. ... жараның формасы біркелкі емес, қатты ластанған, іріңді инфекцияға әкелуі мүмкін. Соғылған
Шабылған
Тістелген
Түйрелген
Кесілген
6. Қан ағудың ... түрінде қан көп жоғалады және ол алқызыл түсті, қан ағуы жүрек ритміне сәйкес. артериальді
ішке қан ағу
венозды
капиллярлы
аралас
7. Қан ағудың ... түрінде қанның түсі қара-қоңыр түсті, мөлшері көп емес, қан ағу жүрек ритміне сәйкес келмейді. венозды
ішке қан ағу
капиллярлы
аралас
артериальді
8.Қан ағудың ... түрінде қан ағудың бірнеше түрі бір уақытта болады. аралас
ішке қан ағу
венозды
капиллярлы
артериальді
9. Жара дегеніміз - ... . терінің, кілегей қабықтың және тереңде жатқан тканьдердің бүтіндігінің бұзылуы
зақымдалған қан тамырларынан қанның шығуы
ауыр зақымданудың асқынулары
сүйектердің бүтіндігінің бұзылуы
жоғары температура әсерінен тканьдердің өлуі
10. ... пневмоторакс дамиды. Терең тесілген жарақаттарда
Беткейлі жарақаттарда
Терең жарақаттарда
Тесілмеген жарақаттарда
Тері көгергенде
ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ФАРМАЦЕВТИКА АКАДЕМИЯСЫ
- соғып алу, буынның шығуы кезіндегі алғашқы медициналық көмек көрсету;
5. Білім берудің және оқытудың әдістері: сұрастыру, рөлдік ойын, жұптасып жұмыс істеу, ауызша сұрақтар.
Студенттердің тәжирибелік сабағына дайындығын теориялық сұрақтар арқылы тексеру.
Сұрақтар:
1. Соғып алу дегеніміз не?
2. Соғып алудың қандай негізгі белгілері болады?
3. Буынның шығуы нені білдіреді?
4. Буын шығуының қандай негізгіә белгілері болады?
Рольдік ойын
Соғып алу кезіндегі алғашқы медициналық көмек
Соғып алу – ткандердің жабық зақымдалуы және органдардың структураларының бұзылмауы.Әдетте соғып алу қатты затпен ұрғаннан және құлағаннан болады.Ткандердің үстіңгі жақтары жиірек зақымдалады( тері, теріасты жасушалары, еттері және үстіңгі сүйектері)Әсіресе қатты соққыдан соғып алу кезіндегі сүйекке батырылған жұмсақ ткандер зақымдалады.
Сирақты соғып алған кезде, оның тері және теріасты жасушаларының сүйекке жабысқан жерінде терінің өлуі және одан арғы күшпен тартылуы пайда болады. Шала қорғалынған жұмсақ ткандер соғалған кезде сүйек асты қатпарланып ауырып ғана қоймай, сүйектер зақымдалады (жарылуы және сынуы).
Студенттер жұптасып жұмыс істеу үшін 2 топқа бөлінеді (басқарушының бұйрығы бойынша орынларымен аусады):
бірінші топ – соғып алушыларға(аяқты,қолды) ;
екінші топ – медициналық көмек көрсететіндер.
Екінші студенттер топтағы жаттығуды бастамай жатып бірінші топтағыларға соғып алу кезіндегі алғашқы медициналық көмек(өзіне және бір-біріне көмек)көрсетуде асқынуын болдырмауын түсіндіреді.
Жаттығу кезінде зардап шегушіге көмек көрсетушілер төмендегі айтылған талаптарға және кезектілікке сәйкес кіріседі (медициналық қорапшаны,суық компрессті,орамалды қолдану):
Соғылған жерге мұздай зат қою:
Соғылған жердің көлеміне қарай кезкелген суық зат қойылады: тиын, суық суға салынып сығылған мата бөлігі.Мұндай компрессті жылыған сайын ауыстырып отыру қажет.Соғылған жерге тағы да пластикалық пакетке толтырылған су немесе муз қоюға болады. Қысқы уақытта соғылған жерге пластикалық пакетке салынған немесе матаға оралған қар және мұз қоюға болады.
Соғылған жерге тығыз таңғыш қою.
Зақымдалған жерге тыныштық беру.
Рөлдік ойын
Буынның шығуы кезіндегі алғашқы медициналық көмек
Буынның шығуы - оның функцияларының бұзылуына алып келетін, сүйектің буындарының дәл жалғануы. Көптеген жағдайларда буынның шығуы зардап шегушінің өміріне қауіп төндіретін ауыр жарақат болып табылады.Мойын омыртқаның шығуы кезінде ми шиыршығының қысылуының салдарынан дененің және аяқтың, қол еттерінің жансыздандырылуы, тыныс жолының және жүректің жұмыс істеуінің бузұлуына алып келуі мүмкін.Буын шығуының негізгі белгілері:қатты ауруы, буынның формасының өзгеруі, орнынан қозғала алмауы немесе жай қозғалуы.
Студенттер жұптасып жұмыс істеу үшін 2 топқа бөлінеді (басқарушының бұйрығы бойынша орындарымен аусады):
бірінші топ – буынын шығарғандар (иық буынын,шынтақ буынын,санның);
екінші топ – медициналық көмек көрсететіндер.
Екінші топтағы студенттер жаттығуды бастамай жатып бірінші топтағыларға соғып алу кезіндегі алғашқы медициналық көмек (өзіне және бір-біріне көмек) көрсетуде асқынуын болдырмауын түсіндіреді.
Жаттығу кезінде зардап шегушіге көмек көрсетушілер төмендегі айтылған талаптарға және кезектілікке сәйкес кіріседі(медициналық қорапшаны,суық компрессті,орамалды қолдану):
Алғашқы медициналық көмек көрсету:
иық шыққан кездегі:
- ауырғанды азайту, кез-келген ауыртпайтын дәрі беру( аналгин, кішкене ішімдік).
- иық шыққан қолды бүктіріп, орамалмен байлап мойынға асып қою.
- тез арада зардап шегушіні жарақаттар пунктіне жеткізу.
шынтақ сүйек шыққан кезде:
- қолды сол қалпында қалдырып қолда бар затпен – үлкен орамалмен, сүлгімен, киімнің бөлігімен айқындап қою.
- саусақ сйектері іскен кезде жоғары жағдай жасап,мұздай зат қою( пластикалық ыдысқа немесе жылытпаға мұз салу немесе мұздай су құю).
- ардап шегушіні тезарада жарақат бөліміне немесе кез-келген емдеу мекемесіне жеткізу.
санның шығуы кезінде:
- буын зақымдалған жерге мұздай зат қойып, зардап шегушіні арқасына жатқызу.
- киімнен жасалған жастықты астына қойып буынды қозғалтпау.
- кез-келген ауыртпайтын дәрі беру( аналгин, кішкене ішімдік).
6. Әдебиет
1. «Тіршілік қауіпсіздігі» курсы бойынша жоғары оқу орындары студенттеріне арналған оқу құралы.
Оқу құралдың І және ІІ кітабын құрастыруына ТЖ мен АҚ республикалық курстарының қыжметкерлері мен мұғалімдері: Суровцев А. А., мельников Е. Н., Малеваный С. В., Медведева Н. М., Шарипханов С. Д., және Хурсанов С. К. Қатысты. Мемлекеттік тілге аударған: Жүнісбаев Н. Ә.
2.Гражданская оборона. Учебник под редакцией Шубина Е. П., Москва. 1997.
3.Белов С. В. Безопасность жизнедеятельности. Высшая школа, Москва. 1999.
4.Демиденко Г. П. и др. Справочник. Защита объектов народного хозяйства от оружия массового поражения. Киев. Высшая школа. 1989.
5.Дудин П. Г. и др. Безопасность жизнедеятельности. Таганрог. ТРТУ. 1993.
6.Рагимов Р. Р. и др. Безопасность жизнедеятельности. Ростов - на - Дону. РГУ. 2001.
7. Бақылау
Сұрақтар
1. Аяқты соғып алу кезіндегі алғашқы медициналық көмек көрсету.
2. Қолды соғып алу кезіндегі алғашқы медициналық көмек көрсету.
3. Иық буынын шығарып алу кезіндегі алғашқы медициналық көмек көрсету.
4.Шынтақ буынын шығарып алу кезіндегі алғашқы медициналық көмек көрсету.
ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ФАРМАЦЕВТИКА АКАДЕМИЯСЫ
Акушерия және гинекология курсымен АМСЖ кафедрасы
ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚҚА
АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК ӨҢДЕУ
№13 тақырып: Сынықтар кезіндегі кезіндегі алғашқы медициналық көмек
Оқытылатын курс пен семестр: II курс және IV семестр
Мамандық: 5В110400 – Дәрігерлік емдеу ісі
Сағат саны: 2
2014ж.
Әдістемелік өңдеу акушерия және гинекология курсымен АМСЖ кафедра мәжілісінде талқыланды және бекітілді.
Хаттама № __ «__» _______ 2014 ж.
Акушерия және гинекология курсымен
АМСЖ кафедра меңгерушісі
м.ғ.к., доцент ________________________ Югай Н.В.
Өңдеген: оқытушы Турманова Ж.О.
1. Тақырыбы: Сынықтар кезіндегі кезіндегі алғашқы медициналық көмек.
2. Мақсаты:
- өзіндік жұмыс дағдысын дамыту және бекіту;
- сынықтар кезіндегі алғашқы медициналық көмек көрсету мен оның ерекшеліктерін оқып үйрену.
3. Оқыту мақсаты:
- сынықтар кезінде алғашқы медициналық көмекті көрсете алуы;
- құрастырылған оқу жағдайларын бағдарлау және тиімді шешімді таба білу;
- интерактивті оқу технологияларын ендіру;
-топ және топтар арасындағы қарым-қатынастарды дамыту;